Το πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη έφερε ξανά στο προσκήνιο τη σύμβαση του υπουργείου Μεταφορών με την πρώην ΤΡΑΙΝΟΣΕ και νυν Hellenic Train και τις διατάξεις περί των άγονων γραμμών. Σύμφωνα με αυτήν, το δημόσιο αποζημιώνει ετησίως με 50 εκατ. ευρώ την εταιρεία για δρομολόγια στις άγονες γραμμές, οι οποίες αφορούν στην ουσία το σύνολο του σιδηροδρομικού έργου, πλην Προαστιακού. Βάσει αυτού, για την Hellenic Train άγονη γραμμή είναι ακόμα και το δρομολόγιο Αθήνα-Θεσσαλονίκη.
Η πληρωμή 50 εκατ. ετησίως στη Hellenic Train αποτελεί απόρροια του νόμου 4953/2022, ο οποίος καθόρισε το περίγραμμα των άγονων γραμμών και τις υποχρεώσεις της εταιρείας. Σύμφωνα με αυτό, η Hellenic Train καλείται να πραγματοποιήσει επενδύσεις 163,5 εκατ., κυρίως σε τροχαίο υλικό και συστήματα IT έως το 2029. Ως εκ τούτου η εταιρεία θα λαμβάνει 50 εκατ. ετησίως, ήτοι 750 εκατ. ευρώ σε βάθος 15ετίας, με το υπουργείο Μεταφορών να σημειώνει ότι το μεγαλύτερο μέρος της ετήσιας αποζημίωσης θα επιστρέφεται στο ελληνικό δημόσιο για περαιτέρω ενίσχυση των σιδηροδρομικών μεταφορών. Σύμφωνα με το υπουργείο, από τα 50 εκατ. ευρώ που έδινε και θα δίνει το δημόσιο στην Hellenic Train, θα επιστρέφονται ετησίως τα 30 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 10 εκατ. ευρώ στη ΓΑΙΑΟΣΕ.
Οι Υπηρεσίες Γενικού Οικονομικού Συμφέροντος (άγονες γραμμές) στον σιδηρόδρομο αφορούν δρομολόγια ιδιαίτερης σημασίας για τους πολίτες, το οποία δεν είναι οικονομικά αποδοτικά και αν δεν υπήρχε δημόσια χρηματοδότηση δεν θα πραγματοποιούνταν ή θα γινόντουσαν με περιορισμένη συχνότητα. Δρομολόγια επιδοτούνται και στα υπόλοιπα μέσα μεταφοράς (πλοία, αεροπλάνα) με τη βασική διαφορά πως στον σιδηρόδρομο αφορούν το σύνολο του δικτύου της χώρας, ακόμα και το Αθήνα-Θεσσαλονίκη αφού η επιβατική κίνηση είναι μειωμένη σε όλο το σιδηροδρομικό δίκτυο, ενώ η επιδότηση των άγονων γραμμών στον σιδηρόδρομο γίνεται ουσιαστικά με απευθείας ανάθεση και όχι με διαγωνισμό, καθώς επιβατικές σιδηροδρομικές μεταφορές στη χώρα μας πραγματοποιεί μόνο η Hellenic Train.
Ισίδωρος Ρούσσος
