Εμβληματικά μνημεία της προϊστορικής Κρήτης, η Κνωσός, η Φαιστός, τα Μάλια, η Ζάκρος, η Κυδωνία και η Ζώμινθος, τα έξι συγκροτήματα της που έχουν αναγνωριστεί ως ανακτορικά, περνούν τις πύλες της UNESCO υπό τη μορφή μνημειακής ενότητας.
Στόχος, της ένταξη αυτών των κορυφαίων μνημείων του προϊστορικού κρητικού πολιτισμού στον Κατάλογο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO είναι η ανάδειξη και διαφύλαξη της μοναδικής πολιτιστικής ταυτότητας της Κρήτης.
Όπως εξήγησε η Διευθύντρια Εφορείας Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων, Στέλλα Χρυσουλάκη μιλώντας στον Αθήνα 9.84 και στην Μαργαρίτα Μυτιληναίου, το Προκαταρκτικό Σχέδιο Διαχείρισης των Μινωικών Ανακτόρων, για το οποίο γνωμοδότησε ομοφώνως θετικά το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, εντάσσεται στο πλαίσιο ενός ολιστικού πλαισίου ανάδειξης του μινωικού πολιτισμού, όπως αποτυπώνεται στους έξι προς εγγραφή αρχαιολογικούς χώρους, και διασφαλίζει τους τρόπους προστασίας και προβολής τους.
«Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό βήμα που εκτός από την προβολή και την λάμψη των μνημείων για την οποία χαιρόμαστε και νιώθουμε υπερήφανοι, διέπεται από Διεθνείς Συνθήκες υπογεγραμμένες τουλάχιστον τα τελευταία 50 χρόνια και οι οποίες παρέχουν μια μεγαλύτερη ασφάλεια για την προστασία αυτών των μνημείων», ανέφερε.
Η ίδια, εργάστηκε για πρώτη φορά στη Ζάκρο από το 1979 έως το 1991 ως Τομεάρχης Αρχαιολόγος και από το 1985 έως και σήμερα διευθύνει ένα πολύ σημαντικό ερευνητικό πρόγραμμα για την Ανατολική Κρήτη με την επωνυμία «Μινωικοί δρόμοι», που διερευνά τις συνδέσεις του ανακτόρου του Ζάκρου με την περιφέρειά του.
Ταξιδεύοντάς μας πίσω στο χρόνο, περιέγραψε τις σημαντικές αποκαλύψεις που έφερε στο φως όλα αυτά τα χρόνια η αρχαιολογική σκαπάνη στην περιοχή.
«Το εν λόγω πρόγραμμα που υλοποιείται με την υποστήριξη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λασιθίου έχει αποδώσει σημαντικές πληροφορίες γύρω από την αρχαιολογία τοπίου. Μελετά το ευρύτερο τοπίο γύρω από έναν σημαντικό αρχαιολογικό χώρο όπως είναι το ανάκτορο και η πόλη της Ζάκρου προκειμένου να κατανοήσουμε τις προσβάσεις, και τις παράκτιες και την ενδοχώρα, τα λατομεία, τα κεραμικά εργαστήρια, όλα όσα μας έδωσαν στοιχεία για τα οποία δεν είχαμε πρότερη γνώση.
Στο πλαίσιο του προγράμματος, αποκαλύφθηκε μια κοιλάδα χαμένη μέσα στα βουνά. Τοποθετείται χρονικά στη περίοδο της μεγάλης έκρηξης του ηφαιστείου της Σαντορίνης που σημειώθηκε κατά την Προϊστορική Εποχή και είναι γνωστή ως Μινωική Έκρηξη. Εκείνη την περίοδο που η Κρήτη σκεπάστηκε με την τέφρα, οι συνθήκες για την αγροτική οικονομία άλλαξαν δραματικά. Σε αυτήν την κοιλάδα εφαρμόστηκε ένα πρόγραμμα άρδευσης τόσο εκτεταμένο και τεχνολογικά άρτιο που προφανώς δεν πρόκειται για ένα τοπικό χωριό ή κάποια ομάδα καλλιεργητών, πιθανότατα αμπελιών, αλλά για μια προσπάθεια του ίδιου του ανακτόρου να δημιουργήσει ξανά θύλακες παραγωγής προϊόντος που όχι μόνο καταναλώνεται μέσα στην πόλη αλλά ήταν και εξαγώγιμο, όπως το κρασί», τόνισε.
Υπενθυμίζεται ότι τα έξι Μινωικά Ανακτορικά Κέντρα της σειριακής υποψηφιότητας ιδρύθηκαν σε κομβικά σημεία και καλύπτουν γεωγραφικά ολόκληρο το νησί. Περιλαμβάνουν το σύνολο της μινωικής ταυτότητας της Κρήτης, από την Πρώιμη και Μέση εποχή του Χαλκού της ίδρυσης των πρώτων ανακτόρων (1900-1700 π.Χ.) και την Ύστερη εποχή του Χαλκού της ακμής των νέων ανακτόρων (1700-1450 π.Χ.) έως και την Τελική και Μετανακτορική περίοδο (1450-1100 π.Χ.)
