Ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως είχε προαναγγείλει, κατέθεσε στη Βουλή και συγκεκριμένα στο πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών που είναι το τελευταίο της παρούσας κυβέρνησης, τροπολογία για την επαναφορά των μετοχών της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ στο Δημόσιο.
Η τροπολογία που υπογράφεται από όλα τα μέλη της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, με πρώτο τον Αλέξη Τσίπρα, έρχεται λίγα 24ωρα μετά την εξαγγελία του πρωθυπουργού ότι μετά τις εκλογές, σεβόμενος την απόφαση του ΣτΕ,θα επαναφέρει στον άμεσο έλεγχο του Δημοσίου τις δύο εταιρείες που με νόμο που είχε φέρει ο ΣΥΡΙΖΑ, είχαν περάσει στο Υπερταμείο.
Αναλυτικά το περιεχόμενο της τροπολογίας, έχει ως εξής:
Α. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
Με τις αποφάσεις υπ’ αρ. 190 και 191 του 2022 (4-2-2022) η Ολομέλεια του ΣτΕέκρινε ότι: «Κατά το Σύνταγμα [άρθρα 5 παρ.5 και 21 παρ. 3], η παροχή υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης στον πληθυσμό της Αττικής και Θεσσαλονίκης δεν συνιστά δραστηριότητα αναπόσπαστη από τον πυρήνα της κρατικής εξουσίας και, συνεπώς, δύναται να ανατίθεται σε δημόσια επιχείρηση υπό μορφή ανώνυμης εταιρείας, όπως η ΕΥΔΑΠ ΑΕ και η ΕΥΑΘ ΑΕ. Υπό τις παρούσες, όμως, συνθήκες, δηλαδή υπό συνθήκες παροχής των υπηρεσιών αυτών μονοπωλιακώς, από δίκτυα μοναδικά στην περιοχή και ανήκοντα, ιδιοκτησιακώς, στην ΕΥΔΑΠ ΑΕ και την ΕΥΑΘ ΑΕ [στον φορέα που παρέχει τις υπηρεσίες δυνάμει σύμβασης παραχώρησης], είναι συνταγματικώς επιβεβλημένος ο έλεγχος τους από το Ελληνικό Δημόσιο, όχι απλώς με την άσκηση εποπτείας επ’ αυτών, αλλά και δια του μετοχικού τους κεφαλαίου. Καθόσον, μόνον εάν το Ελληνικό Δημόσιο διατηρεί κατ’ ουσίαν την πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου των δημόσιων αυτών επιχείρησεων, η οποία παρέχει, υπό τις ανωτέρω συνθήκες, υπηρεσίες κοινής ωφέλειας απολύτως ζωτικής σημασίας για τον πληθυσμό της Αττικής και της Θεσσαλονίκης, εξασφαλίζονται τόσο τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα του Δημοσίου επί της ΕΥΔΑΠ ΑΕ και της ΕΥΑΘ ΑΕ, όσο και η εκλογή της πλειοψηφίας των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου των επιχειρήσεων αυτών από το κατέχον την πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου τους Δημόσιο».
Οι αποφάσεις αυτές ακύρωσαν τις πράξεις με τις οποίες μεταβιβάστηκε το πλειοψηφικό πακέτο του 50% συν μίας μετοχής του μετοχικού κεφαλαίου, που κατείχε το ελληνικό Δημόσιο στις ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ, προς την Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε. (ΕΕΣΥΠ Α.Ε.). Εξάλλου η μεταβίβαση αυτή έγινε με την ισχυρή δικλίδα του άρθρου 2 του νομού 4425/2016 που προέβλεπε δεσμεύσεις που προκύπτουν από το Σύνταγμα και υποχρεώσεις συμμόρφωσης στις δικαστικές αποφάσεις.
Η κυβέρνηση με τις διατάξεις των άρθρων 114-115 του ν.4964/2022 τον Ιούλιο του 2022 προσπάθησε να παρακάμψει τις αποφάσεις υπ’ αρ. 190 και 191 /2022 της Ολομέλειας του ΣτΕ, πέντε μήνες μετά την έκδοσή τους και ενώ είχε πλήρη γνώση περί αυτών.
Η κυβέρνηση επέλεξε να παραμείνουν οι μετοχές των εταιρειών ΕΥΔΑΠ Α.Ε. και της ΕΥΑΘ Α.Ε. στο υπερταμείο και εισήγαγε διατάξεις για το αμεταβίβαστο και ακατάσχετο των μετοχών των εν λόγω εταιρειών και την ενίσχυση του ρόλου της Γενικής Συνέλευσης της ΕΕΣΥΠ, αλλά και την νομιμοποίηση των πράξεων και αποφάσεων των εταιρειών ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ που έχουν ληφθεί μετά τη μεταβίβαση των μετοχών των εταιρειών αυτών από το Δημόσιο στην ΕΕΣΥΠ, καθώς και οι πράξεις και αποφάσεις της εταιρείας αυτής ως προς τη διοίκηση και διαχείριση των εταιρειών ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ κατέθεσε ένσταση αντισυνταγματικότητας των άρθρων 114 και 115 του ν. 4964/2022 με το αιτιολογικό ότι με αυτές παραβιάζονται τα άρθρα 5 παρ.5 και 21παρ.3 του Συντάγματος και οι αποφάσεις 190 και 191/2022 του Συμβουλίου της Επικρατείας. Κατά την υποστήριξη της ένστασης ο κ. Κατρούγκαλος τόνισε ότι «Είναι από τις σπάνιες περιπτώσεις που μια νομοθετική ρύθμιση έρχεται να παραβιάσει, όχι απλώς το Σύνταγμα, αλλά το ακυρωτικό αποτέλεσμα αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας, που είναι πρόσφατες, που είναι σαφείς και που δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολίας». Ο κ. Τσαβδαρίδης μιλώντας εκ μέρους της κυβέρνησης για την αντίκρουση της ένστασης αντισυνταγματικότητας είπε:«Η ένσταση αντισυνταγματικότητας είναι φανερό ότι εκπορεύεται απλά είτε από άγνοια μερικών είτε από καθαρή υστεροβουλία και τυφλό αντιπολιτευτικό μένος και πρέπει να απορριφθεί». Αντίστοιχα και ο υπουργός Οικονομικών κ. Σταϊκούρας υπεραμύνθηκε της συνταγματικότητας των διατάξεων λέγοντας: «Έρχεται, συνεπώς, η σημερινή Κυβέρνηση και συμμορφώνεται πλήρως και ευθέως με την εισαγωγή νέων νομοθετικών ρυθμίσεων».
Πριν λίγες μέρες δημοσιεύτηκαν οι με αριθμό 7 & 8/2023 αποφάσεις του Τριμελούς Συμβουλίου Συμμόρφωσης του Συμβουλίου της Επικρατείας, όπου με τις αποφάσεις αυτές, το ΣτΕ έκρινε ότι η εκτελεστική και νομοθετική εξουσία, με τα άρθρα 114 και 115 του ν. 4964/2022, δεν συμμορφώθηκαν προς τις αποφάσεις ΣτΕ 190 & 191/2022, με τις οποίες είχε κριθεί η αντισυνταγματικότητα της μεταβίβασης των μετοχών των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ από το Δημόσιο στο Υπερταμείο. Ακολούθως, το ΣτΕ διατάσσει το Υπουργείο Οικονομικών να προβεί σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες, το αργότερο εντός εξαμήνου, για να επιστραφούν οι μετοχές των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ στο Δημόσιο.
Με τον νόμο 5037/2023 που ψηφίστηκε πριν λίγες μέρες η διαμόρφωση της υδατικής πολιτικής και η εποπτεία των παρόχων υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης απομακρύνεται από το κράτος και περνάει στην αρμοδιότητα μιας Ρυθμιστικής Αρχής. Η επιλογή αυτή της κυβέρνησης έχει εντείνει τις ανησυχίες των πολιτών και των επιστημονικών φορέων καθώς με αυτόν τον τρόπο χάνεται ο χαρακτήρας του νερού ως κοινωνικού αγαθού και ανοίγει η κερκόπορτα της ιδιωτικοποίησης.
Είναι ξεκάθαρο ότι η πολιτεία οφείλει να συμμορφωθεί στην πράξη με τις αποφάσεις 190 και 191 /2022 του ΣτΕ χωρίς αστερίσκους και άλλες περιττές χρονοτριβές. Είναι συνταγµατικώς επιβεβληµένος ο έλεγχος της ΕΥΔΑΠ ΑΕ και της ΕΥΑΘ ΑΕ από το Ελληνικό Δημόσιο, όχι απλώς µε την άσκηση εποπτείας επ’ αυτών, αλλά και διά του µετοχικού τους κεφαλαίου. Η θέσπιση της επαναφοράς των μετοχών των ΕΥΔΑΠ ΑΕ και ΕΥΑΘ ΑΕ στο Δημόσιο καθίσταται αναγκαία για την ανάσχεση οποιασδήποτε προσπάθειας ιδιωτικοποίησης τους.
Με την προτεινόμενη ρύθμιση μεταβιβάζονται στο Δημόσιο οι μετοχές των ΕΥΔΑΠ ΑΕ και ΕΥΑΘ ΑΕ από την Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε. (ΕΕΣΥΠ Α.Ε.)-ΥΠΕΡΤΑΜΕΙΟ και με αυτό τον τρόπο διασφαλίζεται ο άμεσος έλεγχος του Δημοσίου επί των των ΕΥΔΑΠ ΑΕ και ΕΥΑΘ ΑΕ και καταργούνται οι διατάξεις των άρθρων 114 και 115 του ν.4964/2022.
Κεντρική δέσμευση του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ είναι η προάσπιση του δημοσίου συμφέροντος , ο σεβασμός των δικαστικών αποφάσεων και η διασφάλιση της ποιότητας, της καθολικότητας, της προσιτής τιμής των παρεχόμενων λειτουργικών υπηρεσιών από την ΕΥΔΑΠ και την ΕΥΔΑΘ και ειδικότερα της διαρκούς και συνεχούς ύδρευσης αποχέτευσης, αγαθών ζωτικής σημασίας για την αξιοπρεπή διαβίωση των ανθρώπων και την ελεύθερη ανάπτυξή τους και επομένως για την υγεία τους όπως επιτάσσει το Σύνταγμα.
Β. ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ – ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Άρθρο …
1. Το σύνολο των μετοχών κυριότητας του Ελληνικού Δημοσίου στις δημόσιες επιχειρήσεις Ε.Υ.Δ.Α.Π. Α.Ε. και Ε.Υ.Α.Θ. Α.Ε που μεταβιβάστηκαν στην Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε. (ΕΕΣΥΠ Α.Ε.) με το άρθρο 197 του ν. 4389/2016 (Α΄94) μεταβιβάζονται αυτοδικαίως και χωρίς αντάλλαγμα στο Δημόσιο.
2. Στο Παράρτημα Ε` (Επιχειρήσεις που μεταβιβάζονται στην ΕΔΗΣ-Ομάδα Β) του ν. 4389/2016 (Α` 94), τα στοιχεία 1 και 2 («1. Ε.Υ.Α.Θ. Α.Ε.», «2. Ε.ΥΔ.Α.Π. Α.Ε.») διαγράφονται.
3. το άρθρο 197 Α του ν.4389/2016 που προστέθηκε με το άρθρο 114 του ν.4964/2022 (Α΄150) καταργείται.
4. το άρθρο 115 του ν.4964/2022 (Α΄150) καταργείται.
Δημήτρης Ράντος
