«Αγόρια, άντρες και γέροι είναι κουλουριασμένοι στο πάτωμα και κοιμούνται προσπαθώντας να ξεχάσουν την αθλιότητα της ύπαρξής τους» (σ. 122).
Στο Βερολίνο, λίγο πριν από την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία, συμμορίες νέων προσπαθούν να επιβιώσουν στους δρόμους της πόλης. Νεαροί που το έχουν σκάσει από τα απάνθρωπα Ιδρύματα Κοινωνικής Πρόνοιας, όντας υποχρεωμένοι να μένουν εκεί μέχρι να συμπληρώσουν το εικοστό πρώτο έτος της ηλικίας τους, νεαροί που τρέχουν να ξεφύγουν από τη μιζέρια και να γευτούν την ελευθερία. Ο μόνος τρόπος φαίνεται να είναι η καταφυγή στην πορνεία και σε κάθε λογής εγκληματική πράξη. Προκειμένου να επιζήσεις η καλύτερη μέθοδος είναι η ένταξη σε μια ομάδα με τη μορφή συμμορίας. Μια τέτοια – από τις πολλές- είναι τα Σταυραδέρφια. Δύο παιδιά θα αντισταθούν σ’ αυτόν τον τρόπο ζωής, θα προτιμήσουν να ζήσουν τίμια και με αξιοπρέπεια, δύο ανάμεσα σε χιλιάδες άλλους.
Η μοναδική γνωστή λογοτεχνική απόπειρα του δημοσιογράφου και κοινωνικού λειτουργού Ερνστ Χάφνερ είδε το φως της δημοσιότητας το 1932. Αμέσως προσέλκυσε την προσοχή κριτικών και διανοούμενων, όπως του Ζίγκφριντ Κρακάουερ, με την άκρως ωμή, ρεαλιστική, ντοκιμαντερίστικη καταγραφή της κατάστασης στη Γερμανία, εκεί όπου ο πληθωρισμός είχε οδηγήσει χιλιάδες ανθρώπους στην ανέχεια και που κάθε μέρα επιβίωσης αποτελούσε κατόρθωμα. Το 1933 τα αντίτυπα του βιβλίου κάηκαν από τους Ναζί και λίγα χρόνια μετά εξαφανίστηκαν τελείως τα ίχνη του συγγραφέα. Τώρα, δεκαετίες μετά, μας δίνεται η δυνατότητα να γνωρίσουμε την ανατριχιαστική αποτύπωση εκείνης της περιόδου από έναν άνθρωπο που φαίνεται να βίωσε από πρώτο χέρι τις δυσκολίες.
«Στους τοίχους μεγάλες επιγραφές: Απαγορεύονται αυστηρά οι αγοραπωλησίες. Στους διαδρόμους ο κόσμος πουλάει και αγοράζει, μια απίστευτη αγορά μεταχειρισμένων ρούχων. Ένα παζάρι με κάθε λογής κουρέλια, με κάθε λογής σκουπίδια. Όλοι, αλλά και όλοι οι φτωχοί θέλουν κάτι να πουλήσουν στους άλλους φτωχούς, κάτι να ανταλλάξουν. Ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς. Η προσφορά περιλαμβάνει παλιά και καινούργια πράγματα: παπούτσια, κάλτσες, φανέλες, σώβρακα, γιακάδες, γραβάτες, παντελόνια και γιλέκα και κουστούμια, καλοκαιρινά παλτά, χειμωνιάτικα παλτά και χοντρά μπουφάν, αντρικά και γυναικεία καπέλα και γυναικεία εσώρουχα. Φθαρμένα βιβλία φτηνής λογοτεχνίας και κακής ποιότητας τσιγάρα, φτηνά γλυκά και σάντουιτς που έχουν αποκτηθεί με ζητιανιά. Τα πάντα, τα πάντα. Μέχρι και το ανθρώπινο σώμα προσφέρεται προς πώληση. Αγόρια εκδίδονται στις τουαλέτες για είκοσι πφένιχ ή για μια χούφτα τσιγάρα» (σ. 115).
Το μυθιστόρημα «Σταυραδέρφια» του Ερνστ Χάφνερ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρμός σε μετάφραση Γιώτας Λαγουδάκου.
Κώστας Μοστράτος
