Όργανο

Λοιπόν, διαβάζω για το νέο όργανο του ΠΑΣΟΚ, που συνέστησε ο επανεκλεγείς Πρόεδρός του, ο Νίκος Ανδρουλάκης, το εννεαμελές Συντονιστικό Πολιτικό Κέντρο, και σκέφτομαι πόσο σημαντική είναι η λέξη «όργανο», και όχι μόνο στην εσωτερική λειτουργία των κομμάτων, που έχουν πολλά όργανα, όπως ακριβώς και ο ανθρώπινος οργανισμός. Η αρχαία λέξη «όργανον» παράγεται από την ρίζα -werg, που σημαίνει «εργάζομαι, δημιουργώ», κι έχει πολές σημασίες: καταρχάς είναι το μουσικό όργανο, μετά είναι καθένα από τα μέρη στου σώματος που έχει συγκεκριμένο σκοπό ή λειτουργία, επίσης είναι κάθε εργαλείο ή αντικείμενο με το οποίο εκτελούμε ένα έργο.

Έχουμε όμως και τις μεταφορικές σημασίες της λέξης: «όργανο» είναι ένα σύνολο ανθρώπων με συγκεκριμένες αρμοδιότητες στο πλαίσιο ευρύτερου συνόλου, όπως το νέο όργανο του Πασόκ, αλλά είναι και κάθε πρόσωπο που χρησιμοποιείται για την εξυπηρέτηση των σκοπών κάποιου άλλου, όπως, ας πούμε, η τάδε εφημερίδα είναι όργανο του δείνα κόμματος, ενώ «όργανο», εννοείται της τάξεως, λέμε και τον αστυνομικό. Το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας αναφέρει πως «όργανο» λέμε, κατ’ ευφημισμόν, και το ανδρικό γεννητικό όργανο, αλλά μην συνδέσετε αυτή τη σημασία, παρακαλώ, με ουδεμία από τις προηγούμενες – εγώ την ανέφερα για λόγους ετυμολογικής δεοντολογίας.

Η λέξη «οργανισμός» με την κυριολεκτική, τη βιολογική, αλλά και τη μεταφορική, δηλαδή την κοινωνική σημασία, παράγεται μεν από το όργανο, αλλά εμμέσως: ο «οργανισμός» είναι ένας ελληνογενής ξένος όρος, απόδοση του γαλλικού «organisme».

Να προσθέσω πως ο συλλογισμός «το μπουζούκι είναι όργανο, το Συντονιστικό Πολιτικό Κέντρο είναι όργανο, άρα το Συντονισιτκό Πολιτικό Κέντρο είναι μπουζούκι», είναι εσφαλμένος, διότι η πρώτη φράση εννοείται κυριολεκτικά, ενώ η δεύτερη μεταφορικά, καθιστώντας το συμπέρασμα έγκυρο μεν, λογικοφανές, αλλά όχι αληθές, καθώς δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Να τα προσέχουμε αυτά, για να αποφύγουμε τις παρανοήσεις, παρακαλώ.