«Η κατάλυση του χρόνου» του Μιχάλη Αλμπάτη

«Ήξερε όμως ότι, μέχρι να καταφέρει να ξανάβρει τους δικούς του -αν το κατάφερνε ποτέ-, δεν είχε άλλη διέξοδο από τούτα τα στοιχημένα, ατάραχα στα ράφια τους βιβλία (σ. 23)».

Σε μια μικρή πόλη της Τσεχοσλοβακίας, ξακουστή για τα εργαστήρια ωρολογοποιίας, το Νεμπόβιτσε, οι αλλαγές είναι καταιγιστικές λόγω του B’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι Εβραίοι της πόλης μεταφέρονται στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και από καθαρή τύχη γλιτώνει ένας δεκατριάχρονος, ο Γιόσουα. Για τριάμισι χρόνια μια ηλικιωμένη γυναίκα τον κρύβει στη σοφίτα της, όπου δεσπόζει μια τεράστια βιβλιοθήκη. Ο ατίθασος Γιόσουα, αν και αδιάφορος αρχικά για τα βιβλία, για να περάσει τον χρόνο του πρώτα τα καταμετράει και μετά αρχίζει να τα διαβάζει, ή καλύτερα να τα καταβροχθίζει. Όλος του ο κόσμος αλλάζει. Το επόμενο βήμα θα είναι να βγει έξω και να γίνει ο αρχηγός μιας επανάστασης, να δημιουργήσει την Κομμούνα του Νεμπόβιτσε. Πρώτη κίνηση θα είναι η απαγόρευση του χρόνου, για να ακολουθήσουν και άλλα μέτρα, όπως η κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας, του σχολείου, του θεσμού της οικογένειας και άλλα.

Μετά τη μεγάλη εκδοτική επιτυχία του μυθιστορήματός του «Και οι νεκροί ας θάψουν τους νεκρούς τους», ο Μιχάλης Αλμπάτης επιστρέφει με νέο μυθιστόρημα, με έμφαση αυτή τη φορά περισσότερο στο στοχαστικό κομμάτι. Ήρωας και πάλι ένα νεαρό παιδί, διαφορετικό, εκκεντρικό, χαρισματικό. Ο Γιόσουα θα οραματιστεί μια εξέγερση, ξεκινώντας από το βασικότερο, την κατάλυση του αιώνιου εχθρού, του χρόνου, χωρίς όμως να προβλέψει όλους τους αστάθμητους παράγοντες. Η επανάσταση θα συντριβεί, τα όνειρα ωστόσο θα παραμείνουν ζωντανά για τους λίγους, έστω και απραγματοποίητα.

«Όταν κάποιος έχει βυθιστεί τόσο βαθιά στο σύμπαν των βιβλίων, όσο αυτός, δίχως ερεθίσματα από τον έξω κόσμο, δίχως περισπάσεις, τότε οι επιθυμίες του, η αισθητική του, τα οράματά του είναι ολότελα ξένα προς τον τόπο και την εποχή που τον περιβάλλουν είναι πια ένα ον παράταιρο, αλλόκοτο για τους γύρω του, ανοίκειο και αλλότριο, ανίκανο τη διάλεκτό τους να μιλήσει όσο και σε κάποιον από τους τόσους ρόλους που του προτείνονται να προσαρμοστεί, κι ό,τι ο ίδιος φαντάζεται πως είναι, το πλάσμα εκείνο που θα ήθελε να γενεί, θα μοιάζει σαν εξάμβλωμα στων συγκαιρινών του τα μάτια και η πλάση ολάκερη θα φαντάζει σαν μια κάμαρη στενή (σσ. 76-77)».

«Η κατάλυση του χρόνου» του Μιχάλη Αλμπάτη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Νήσος.

Κώστας Μοστράτος