Πόλεμος

Ο Ηράκλειτος έλεγε «πόλεμος πάντων πατήρ», εννοοώντας ότι κάθε εξέλιξη οφείλεται στον αγώνα για την επικράτηση. Ο πόλεμος όντως κινητοποιεί όλες τις δυνάμεις και τις δεξιότητες των ανθρώπων, προκειμένου να υπερισχύσουν έναντι των αντιπάλων τους. Κι όταν έρχεται η εκεχειρία, κάποια από αυτά τα πολεμικά επιτεύγματα βρίσκουν πράγματι τις ειρηνικές τους εφαρμογές.

Τώρα, το εάν η ειρηνική χρήση της βρόμικης κι επικίνδυνης πυρηνικής ενέργειας δικαιώνει την αρχική επινόησή της ως υπερόπλο του Ψυχρού Πολέμου, ας πούμε, μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ, αυτό είναι ένα άλλο ζήτημα. Γεγονός είναι πως οι άνθρωποι, ως τα κατ’ εξοχήν έξυπνα και βίαια ζώα του πλανήτη, δεν έπαψαν να πολεμούν από καταβολής ανθρωπότητας, με τους εκάστοτε θεούς να ευλογούν τα όπλα τους. Μπορεί πριν από δεκάδες χιλιάδες χρόνια να γινόταν «πόλεμος» με πέτρες και δόρατα, μεταξύ Νεάντερταλ και Κρομανιόν, για έναν καλό κυνηγότοπο, και τώρα να γίνεται με διηπειρωτικούς πυραύλους για τις σφαίρες παγκόσμιας επιρροής, ωστόσο ο πόλεμος είναι πάντα πόλεμος. Το Μείζον Ελληνικό Λεξικό τον ορίζει ως ένοπλη σύγκρουση μεταξύ κρατών ή εθνών, και μεταφορικά, ως έντονο αγώνα για την επικράτηση, ως ανταγωνισμό, άμιλλα, κλπ.

Η λέξη «πόλεμος» ετυμολογείται από το αρχαίο ρήμα «πελεμίζω», που σημαίνει «πάλλω το δόρυ, αγωνίζομαι, κοπιάζω». Βεβαίως, σε ένα πόλεμο, άλλοι πάλλουν το δόρυ, και άλλοι επωφελούνται, στέλνοντας τους πρώτους να πολεμήσουν και να πεθάνουν. Επίσης, ο πόλεμος είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο συσπείρωσης του πληθυσμού. Δεν υπάρχει ηγέτης που να μην αξιοποίησε μια εξωτερική απειλή, ή να μην εφηύρε μία, για να γλιτώσει από μια εσωτερική απειλή, συνήθως στρεφόμενη κατά του ιδίου. Από αυτή την άποψη, πράγματι, ο πόλεμος είναι ο πατέρας των πάντων, και ο Άρης, ο θεός του πολέμου, είναι δυστυχώς πιο χρήσιμος στους ισχυρούς του κόσμου από την Αθηνά, τη θεά της σοφίας.