Πόσο ρεαλιστική είναι η προοπτική μιας πλήρως αυτόνομης ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής απέναντι στην παραδοσιακή διατλαντική εξάρτηση από τις ΗΠΑ;
Με ποιους τρόπους η κλιματική κρίση και οι μεταναστευτικές ροές μπορούν να επηρεάσουν τον ευρωπαϊκό στρατηγικό σχεδιασμό στον τομέα της άμυνας;
Μπορούν οι ευρωπαϊκές κοινωνίες να δεχτούν αύξηση αμυντικών δαπανών χωρίς να θυσιάσουν την κοινωνική πολιτική και το κράτος πρόνοιας;
Ποιος ο ρόλος της Ελλάδας και πως μπορεί να τοποθετηθεί ανάμεσα σε ευρωπαϊκά και αμερικανικά συμφέροντα που είτε συγκλίνουν είτε συγκρούονται μεταξύ τους;
Ο Γεράσιμος Ζαγορίτης, σύμβουλος Πολιτικής Στρατηγικής, καλεσμένος του Δημήτρη Τζιβελέκη στο ραδιοφωνικό στούντιο του Αθήνα 9,84 και στην εκπομπή «Ο επισκέπτης της έβδομης μέρας», αναφέρθηκε -μεταξύ άλλων- στις σύγχρονες γεωπολιτικές εξελίξεις, στις αμυντικές δαπάνες , στις νέες προκλήσεις που αναδύονται στον τομέα της ασφάλειας καθώς και στον ρόλο της Ελλάδας στο νέο τοπίο ασφάλειας και άμυνας στην Ευρώπη.
«Η στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης είναι όρος πολιτικής επιβίωσης»
«Η στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης δεν είναι πολυτέλεια. Είναι όρος πολιτικής επιβίωσης. Ενισχύει την διατλαντική σταθερότητα. Αυτή η στιγμή, η Ευρώπη, διαθέτει τη βιομηχανική, τεχνολογική και ανθρώπινη βάση προκειμένου να χτίσει μια στρατηγική αυτονομία. Το RΕARM Europe (Reinforcing European Armament Readiness Mechanism), οι νέες επενδύσεις σε drones, τα αντιαεροπορικά συστήματα , η κυβερνοάμυνα, είναι τα πρώτα βήματα. Όμως, σε μεγάλο βαθμό, η Ευρώπη, εξακολουθεί να εξαρτάται από τις ΗΠΑ, σε σημαντικούς τομείς όπως οι κρίσιμες πρώτες ύλες, οι αερομεταφορές, η πυρηνική αποτροπή, οι στρατηγικές πληροφορίες. Θα πρέπει να αποκτήσει τη δυνατότητα να ενεργεί με βάση τα δικά της συμφέροντα. Χρειάζεται να χτίσουμε μια κοινή στρατηγική κουλτούρα, ετοιμότητα να επενδύσουμε σοβαρά και πολιτική βούληση να αναλάβουμε τις ευθύνες μας».
«Να πάψει η Ευρώπη να είναι ο αδύναμος κρίκος»
«Ο πυλώνας της διατλαντικής συμμαχίας του ΝΑΤΟ πρέπει να βασίζεται σε ισότιμη ισχύ και όχι σε εξαρτήσεις. Πρέπει η Ευρώπη να πάψει να είναι ο αδύναμος κρίκος . Όταν επενδύει στην άμυνά της, ενισχύεται και η συνολική αποτρεπτική δυνατότητα της Συμμαχίας. Άλλωστε, στρατηγική αυτονομία δεν σημαίνει αποκοπή από το ΝΑΤΟ αλλά ότι η Ευρώπη αποκτά τη δυνατότητα να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της με ή χωρίς εξωτερική στήριξη από τις ΗΠΑ, αν χρειαστεί. Μια Ευρώπη η οποία δεν εξοπλίζεται, δημιουργεί στρατηγικά κενά στη Συμμαχία τα οποία, εν τέλει, καλύπτουν χώρες όπως η Ρωσία, η Κίνα ή άλλες αποσταθεροποιητικές δυνάμεις».
«Πολλαπλασιαστές αστάθειας κλιματική κρίση και μεταναστευτικές ροές»
«Η κλιματική κρίση και οι μεταναστευτικές ροές αποτελούν πολλαπλασιαστές αστάθειας. Δημιουργούν νέα μέτωπα, ανταγωνισμούς για φυσικούς πόρους, ενεργειακή ανασφάλεια και πιέσεις στα εξωτερικά μας σύνορα».
«Να γίνουμε παίκτες, να μην παραμείνουμε πελάτες»
«Χρειάζεται να επενδύσουμε ταυτόχρονα στην αποτρεπτική μας ισχύ και στην στρατηγική μας αυτονομία στον τομέα της ενέργειας. Ασφάλεια και βιωσιμότητα πάνε μαζί. Πρέπει να δημιουργήσουμε μια αυτάρκη ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία. Διαθέτουμε τεχνογνωσία, υποδομές, ανθρώπινο δυναμικό. Λείπει η κλίμακα παραγωγής ενώ μέχρι πρότινος απουσίαζε η πολιτική βούληση να στηρίξουμε ευρωπαϊκά προϊόντα στις προμήθειες. Πρέπει να αναλογιστούμε αν θα αποφασίσουμε στα σοβαρά να γίνουμε παίκτες σε αυτό το πεδίο ή αν θα εξακολουθήσουμε να είμαστε πελάτες».
«Να λειτουργήσει η Ελλάδα ως γέφυρα και όχι ως …ουρά κάποιου»
«Η Ελλάδα πρέπει να έχει ισχυρή φωνή, να επενδύσει σε δικές της τεχνολογίες, να διεκδικήσει ρόλο συνδιαμορφωτή και όχι απλού αποδέκτη αποφάσεων. Αυτό γίνεται με τη σημερινή κυβέρνηση. Πρέπει η χώρα μας να διατηρήσει τη στρατηγική της σταθερότητα και να λειτουργήσει ως γέφυρα και όχι ως ουρά κάποιου. Πρέπει να επενδύσουμε σε κρίσιμους τομείς και να αναδειχτούμε σε εγγυητή σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή μας. Οφείλουμε να προσπαθούμε να αναβαθμίσουμε τη δυνατότητά μας να διαμορφώνουμε τις εξελίξεις και όχι απλώς να τις ακολουθούμε. Άλλωστε, όποιος ελέγχει τη σταθερότητα στη γειτονιά του, ελέγχει και τη γεωπολιτική του μοίρα».
«Η άμυνα δεν αποτελεί πολυτέλεια αλλά προϋπόθεση ευημερίας»
«Δεν μπορεί να υπάρξει κοινωνική πολιτική χωρίς στρατηγική ασφάλεια. Το ευρωπαϊκό σχέδιο RΕARM Europe , προβλέπει μέχρι και 150 δισ. ευρώ νέων επενδύσεων στην άμυνα, χρηματοδοτούμενα από ευρωπαϊκό δανεισμό ώστε να μην επιβαρυνθούν οι εθνικοί προϋπολογισμοί. Παράλληλα, τα στρατηγικά project αμυντικής τεχνολογίας δημιουργούν υπεραξία. Θα προκύψουν νέες θέσεις εργασίας, τεχνογνωσία, οικονομική δυναμική. Δεν τίθεται θέμα επιλογής… ”άμυνα ή κοινωνικό κράτος” αλλά σωστής στρατηγικής επένδυσης για βιώσιμη ασφάλεια.
Χωρίς άμυνα δεν υπάρχει ανάπτυξη και ευημερία. Ποιος θα επενδύσει σε μια χώρα η οποία έχει αφύλακτα σύνορα; Η άμυνα είναι προϋπόθεση βιωσιμότητας και όχι βάρος. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει ισχυρή βούληση υπέρ της ενίσχυσης της αποτρεπτικής ικανότητας της χώρας. Η κυβέρνηση έχει επενδύσει σε κρίσιμα προγράμματα, όπως τα Rafale, οι φρεγάτες Belharra, τα F35 αλλά και σε πεδία όπως η αντι-drone τεχνολογία και η κυβερνοάμυνα. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις που είτε αμφισβητούν τον ρυθμό αυτών των επενδύσεων είτε προτείνουν μια περισσότερο συγκρατημένη στρατηγική είτε εστιάζουν σε άλλα μοντέλα. Όμως, υπάρχει ευρεία κοινωνική κατανόηση της ανάγκης για ισχυρή αποτροπή, ότι η άμυνα δεν αποτελεί πολυτέλεια αλλά προϋπόθεση ευημερίας».
