Προθεσμία για την την εφαρμογή διατάξεων που προβλέπονται από το νόμο Κεραμέως του 2021 για την ασφάλεια στα πανεπιστήμια έδωσε η υπουργός Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη στους επικεφαλής των ΑΕΙ, στη διάρκεια της Συνόδου των πρυτάνεων που ολοκληρώθηκε το απόγευμα της Παρασκευής στη Χαλκιδική.
Όπως διεμήνυσε η υπουργός Παιδείας όλα τα πανεπιστήμια έως το τέλος του χρόνου θα πρέπει να έχουν ολοκληρώσει και θέσει σε λειτουργία τα συστήματα ελεγχόμενης πρόσβασης, ενώ έως το τέλος Ιουλίου όλα τα ΑΕΙ θα πρέπει να έχουν καταθέσει ή επικαιροποιήσει, όπου απαιτείται, τα σχέδια ασφαλείας που επίσης έχουν νομοθετηθεί από το 2021. Πάντως λεως σήμερα μόλις 8 από τα 24 ΑΕΙ έχουν καταθέσει αυτά τα σχέδια. Πρόκειται για το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Διεθνές Πανεπιστήμιο το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και τα Πανεπιστήμια Πειραιώς, Πατρών και Κρήτης.
Σε ό,τι αφορά την οριστική διαγραφή φοιτητών που διαπράττουν σοβαρά παραπτώματα, προβλέπεται αλλαγή στο νόμο, ώστε να συγκροτηθεί ένα πειθαρχικό συμβούλιο ανά πανεπιστήμιο, αντί ενός ανά σχολή που ισχύει τώρα και στην πράξη δεν έχει εφαρμοστεί. Επιπλέον θα προβλέπεται ρητώς ότι όποιος καταστρέφει θα πληρώνει το κόστος της ζημιάς που θα έχει προκαλέσει. Πρόσθεσε μάλιστα ότι η κυβέρνηση προσανατολίζεται στην εφαρμογή διάταξης που θα προβλέπει αναστολή φοιτητικής ιδιότητας για 24 μήνες, σε όσους φοιτητές συλλαμβάνονται μέσα στα ΑΕΙ για πράξεις βίας, κάνοντας ένα βήμα πίσω σε όσα είχαν προαναγγελθεί περί οριστικής διαγραφής των «ταραξιών».
Η κ. Ζαχαράκη επίσης προανήγγειλε νομοθετική ρύθμιση για το ζήτημα των «αιώνιων» φοιτητών, προκειμένου εφόσον αποδεικνύεται η διάθεσή τους να πάρουν πτυχίο και υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις να μην διαγραφούν από τα πανεπιστήμια, στην ουσία κάνοντας δεκτή την εισήγηση των πρυτάνεων για διαχωρισμό των «ενεργών» από τους «ανενεργούς» φοιτητές και την αποφυγή οριζόντιας διαγραφής όσων έχουν ξεπεράσει το προβλεπόμενο ανώτατο όριο σπουδών.
Η υπουργός Παιδείας έδωσε έμφαση στη διεθνοποίηση των ΑΕΙ με την ανάπτυξη αγγλόφωνων προγραμμάτων σπουδών, διαπανεπιστημιακών συνεργασιών με κορυφαία ιδρύματα του εξωτερικού και στρατηγικών για την προσέλκυση αλλοδαπών φοιτητών, σε μια γενικότερη προσπάθεια για την ανάκτηση επιστημονικού δυναμικού (brain regain) μέσω αξιοποίησης ευρωπαϊκών πόρων, ενίσχυσης της έρευνας και δημιουργίας καλύτερων προοπτικών απασχόλησης.
Το Πόρισμα της Συνόδου των Πρυτάνεων
Στο Πόρισμα της 108ης Συνόδου τους οι πρυτάνεις εκφράζουν τη διαπίστωση ότι η προβολή περιστατικών παραβατικότητας, είτε υφίστανται είτε μεγαλοποιούνται, επηρεάζει αρνητικά την εικόνα των ελληνικών πανεπιστημίων στο εξωτερικό. Σύμφωνα με τους Πρυτάνεις, το αίσθημα ασφάλειας αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στην επιλογή χώρας φοίτησης από αλλοδαπούς φοιτητές. Οι Πρυτάνεις τονίζουν πως η εικόνα ανασφάλειας λειτουργεί αποτρεπτικά και ζητούν να αποφεύγονται οι πολιτικά φορτισμένες τοποθετήσεις που εντείνουν τον διχασμό.
Ειδικότερα, καλούν σε μια συγκροτημένη εθνική στρατηγική για τη διεθνοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης και προτείνουν δέσμη μέτρων που κινούνται σε τρεις βασικούς άξονες: ενίσχυση της εξωστρέφειας, θεσμικές παρεμβάσεις και διοικητική υποστήριξη. Οι τρεις άξονες είναι:
1. Ενίσχυση της προσβασιμότητας και της εικόνας της χώρας
Ζητείται η ενεργότερη εμπλοκή του Υπουργείου Εξωτερικών και των διπλωματικών αρχών στην επιτάχυνση της έκδοσης visa για φοιτητές που έχουν γίνει δεκτοί σε ξενόγλωσσα προγράμματα σπουδών, αλλά και για ξένους ερευνητές που συμμετέχουν σε ακαδημαϊκά ανταλλακτικά προγράμματα. Οι καθυστερήσεις στις θεωρήσεις έχουν οδηγήσει σε μειωμένη προσέλευση φοιτητών από το εξωτερικό, γεγονός που δυσχεραίνει και τη διεθνή συνεργασία των Ιδρυμάτων. Η Σύνοδος εισηγείται τη σύσταση Διυπουργικής Επιτροπής, με εκπροσώπους από τα Υπουργεία Εξωτερικών, Εσωτερικών, Παιδείας, Μετανάστευσης & Ασύλου, ώστε να υπάρξει συντονισμός στις διαδικασίες.
2. Αύξηση στη Χρηματοδότηση των ΑΕΙ και θεσμικά εργαλεία
Οι Πρυτάνεις ζητούν αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης για τη συμμετοχή των ελληνικών ΑΕΙ σε ευρωπαϊκές πανεπιστημιακές συμμαχίες, οι οποίες μέχρι στιγμής καλύπτουν το 20% του προϋπολογισμού από ίδιους πόρους. Προτείνεται επίσης διεύρυνση των προγραμμάτων που υποστηρίζουν την ίδρυση και λειτουργία ξενόγλωσσων προγραμμάτων σπουδών. Η αξιοποίηση των καλλιτεχνικών Τμημάτων, η αναγνώριση της δημιουργικής παραγωγής ως ισότιμου ακαδημαϊκού έργου και η ένταξή της σε διεθνείς δράσεις, θεωρούνται επίσης μοχλοί προσέλκυσης αλλοδαπών φοιτητών.
3. Θεσμική υποστήριξη για την ανάπτυξη διεθνών προγραμμάτων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης
Προτείνεται απλοποίηση των διαδικασιών για τη δημιουργία κοινών προγραμμάτων σπουδών, ιδιαίτερα ενόψει της λειτουργίας των νέων Νομικών Προσώπων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης. Οι Πρυτάνεις ζητούν να αποφευχθεί το ενδεχόμενο δημιουργίας πανεπιστημίων “δύο ταχυτήτων”, με ορισμένα Ιδρύματα να αποκτούν πλεονέκτημα λόγω ευελιξίας στη διοίκηση.
Ειδικές Προτάσεις για Εθνική Στρατηγική Διεθνοποίησης
Η Σύνοδος επισημαίνει την ανάγκη για μια συνεκτική εθνική πολιτική που θα ενσωματώνει:
– την ανάδειξη παραμέτρων όπως η ασφάλεια, το κόστος ζωής, η φοιτητική στέγαση και η πολιτισμική εμπειρία ως κριτήρια επιλογής χώρας φοίτησης,
– την απλοποίηση διαδικασιών όπως η χορήγηση ΑΦΜ, το άνοιγμα τραπεζικών λογαριασμών και η πρόσβαση σε εστιατόρια και φοιτητικές παροχές,
– την πρόβλεψη για δυνατότητα πρακτικής άσκησης και σύντομης απασχόλησης για φοιτητές από χώρες εκτός ΕΕ μετά την αποφοίτησή τους,
– τη θεσμοθέτηση της αναγνώρισης ακαδημαϊκών τίτλων, κοινού τύπου ή μικροδιαπιστευτηρίων που προέρχονται από αναγνωρισμένους ευρωπαϊκούς και διεθνείς φορείς,
– την ενίσχυση της «ψηφιακής διεθνοποίησης» μέσα από εικονική κινητικότητα, σύμφωνη με τις στρατηγικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ισίδωρος Ρούσσος
