«Είναι λυπηρό να πεθαίνουν οι άνθρωποι, αλλά συμβαίνει σε όλους μας (σ.160)».

Μια καταβύθιση στον εσωτερικό κόσμο ενός ανθρώπου. Με το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο Χανς επιστρέφει στο σπίτι του. Είναι άραγε ο ίδιος ή ένας άλλος που έχει οικειοποιηθεί την ταυτότητα του σκοτωμένου συμπολεμιστή του; Μήπως είναι κάποιος ασθενής σε ίδρυμα που βιώνει ένα μετατραυματικό στρες; Μήπως η φωνή ανήκει σε έναν νεκρό που βρίσκεται στο δικό του Καθαρτήριο; Το πολύσημο κείμενο συνεχώς παίζει με την αβεβαιότητα και την αντίφαση, καθώς υπόκειται σε πολλαπλές ερμηνείες και αναγνώσεις.

Το βιβλίο του Γερμανού συγγραφέα και ψυχιάτρου Πέτερ Φλαμ -με ασθενείς όπως ο Ουίλιαμ Φόκνερ- εκδόθηκε με επιτυχία το 1926, ενώ τα τελευταία χρόνια επανεκτιμάται ολοένα και περισσότερο, χάρη στη γοητευτική ρευστότητά του. Επηρεασμένος από τον μοντερνισμό και τον εξπρεσιονισμό, ο Φλαμ καταγράφει το σοκ ενός ανθρώπου που γυρίζει από τον πόλεμο, αλλά και το αιώνιο τραύμα  τού να ζεις σε μια επισφαλή κοινωνία, γεμάτη κινδύνους και προκλήσεις.

«Τώρα ξέφυγα, τώρα είμαι ένας άλλος, έχω ένα άλλο όνομα, είμαι ένας άλλος άνθρωπος, τόσο απλό είναι, αρκεί να αλλάξει κανείς ρούχα. Το όνομα κάνει τον άνθρωπο και τώρα εγώ είμαι ο γιατρός, ο γιατρός Χανς Στερν. Ναι, εγώ είμαι ο αυτός, εγώ, είμαι ένας μορφωμένος άνθρωπος, είμαι πλούσιος, κάθε έγνοια έχει τελειώσει. Τι αξία έχει πια το σώμα του νεκρού, του πήρα την ευτυχία του! (σσ. 23-24)».

Το «Εγώ;» του Πέτερ Φλαμ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε μετάφραση και επίμετρο Μαρίας Μαντή.

Κώστας Μοστράτος