Ένα έγκλημα με έμφυλες διαστάσεις
Τη νομική αναγνώριση και ένταξη του όρου της γυναικοκτονίας στον Ποινικό Κώδικα και ευρύτερα στο δημόσιο λόγο, ζητούν φεμινιστικές οργανώσεις, κοινωνικοί και επιστημονικοί φορείς, με στόχο την αποτροπή εγκλημάτων έμφυλης βίας και την αλλαγή της πατριαρχικής κουλτούρας τόσο στο νομικό μας σύστημα όσο και στην κοινωνία.
Παράλληλα στον κοινωνικό διάλογο που έχει ανοίξει πολλοί είναι και εκείνοι που δεν αποδέχονται τον όρο γυναικοκτονία τον θεωρούν προσβλητικό ή μιλούν για νεολογισμό ή για άχρηστο ειδικό όρο για γυναίκες-θύματα αφού υπάρχει ο όρος ανθρωποκτονία.
Γυναικοκτονία ή «την σκότωσε γιατί την αγαπούσε»;
«Θεωρούμε απαραίτητο να υπάρξει ένας διαχωρισμός από τον όρο ανθρωποκτονία, που χρησιμοποιείται συνήθως και λέω συνήθως γιατί χρησιμοποιούνται και εκφράσεις και όροι όπως «την σκότωσε γιατί την αγαπούσε» ή «έγκλημα παθους», εξαιτίας των ειδικών χαρακτηριστικών που έχει το συγκεκριμένο έγκλημα», επισημαίνει στον Αθήνα 9.84, η ομότιμη καθηγήτρια στη Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Μαρία Γκασούκα. «Δεν είναι κάθε δολοφονία γυναίκας, γυναικοκτονία. Αν, δηλ, μπει στο σπίτι μου κάποιος να κλέψει και με σκοτώσει γιατί αμύνομαι δεν είναι γυναικοκτονία. Γυναικοκτονία είναι μια μορφή ακραίας έμφυλης βίας, είναι η δολοφονία μιας γυναίκας λόγω του φύλου της. Πρόκειται για ανθρωποκτονία με έμφυλες διαστάσεις. Όπως πχ η δολοφονία της Καρολάιν, που ενέχει τη θεωρία «του ιδιόκτητου θηλυκού», σύμφωνα με την οποία η άρνηση συμμόρφωσης του θύματος και η μη υποταγή του στα πατριαρχικά προτάγματα επιτάσσει την τιμωρία του με τον πιο ακραίο τρόπο. Επίσης η γυναικοκτονία πολλές φορές διαπράττεται και από γυναίκες».
Ένας όρος που ενοχλεί
«Θα πρέπει οπωσδήποτε και άμεσα να αναγνωριστεί ο όρος γυναικοκτονία» τονίζει η κα Γκασούκα, «όπως π.χ. τα ρατσιστικά εγκλήματα, τα αντισημιτικά εγκλήματα. Γιατί να μη μιλάμε για γυναικοκτονία όταν μιλάμε για παιδοκτονία ή πατροκτονία συζυγοκτονία ή αδελφοκτονία; Τι ενοχλεί τόσο πολύ; Πίσω από την ενόχληση κάποιων και τις αντιδράσεις τους είναι η κυρίαρχη πατριαρχική κουλτούρα του νομικού μας συστήματος, που ξεκινά από την αστυνομία και φτάνει στους δικαστές και τις δικάστριες και τις ποινές που επιβάλλουν. Μια κουλτούρα βαθιά πατριαρχική, βαθιά μισογύνικη, η οποία με τη βοήθεια αρκετών μέσων ενημέρωσης αναπαράγεται και επαναθυματοποιεί το θύμα. Δείτε τι έγινε με το ημερολόγιο της Καρολάιν, όπου αναπαράγουν προσωπικά δεδομένα, υιοθετούν μέρος της επιχειρηματολογίας του δράστη, ρίχνουν ευθύνες την ευθύνη στο θύμα».
«Η Αγγελική Πέτρου στην Κέρκυρα όταν είχε καταγγείλει στην Εισαγγελία Κέρκυρας ότι απειλείται η ζωή της από τον πατέρα της γιατί δεν συμφωνεί με την εθνικότητα του συντρόφου της, της απάντησαν «από αγάπη το κάνει κορίτσι μου, πήγαινε πίσω στο σπίτι σου και δείξε λίγη κατανόηση στον πατέρα σου». Τρεις μέρες μετά ο πατέρας της, την δολοφόνησε. Απορώ γιατί δεν διώκεται κανείς; Σύμφωνα με τον νόμο που προήλθε από την κύρωση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης διώκονται ποινικά και πειθαρχικά τα δημόσια όργανα που ωθούν το θύμα να γυρίσει στο σπίτι. Ποιος διώχθηκε στη Ρόδο για τις καταγγελίες βιασμού της Ελένης Τοπαλούδη, για τις οποίες δεν αντέδρασε κανείς; Μη ξεχνάτε ότι μέχρι τελευταία στην Έλλάδα ό βιασμός ήταν το μόνο κακούργημα που μπορούσε να ανακληθεί στην έδρα αν ο θύτης δεχόταν να παντρευτεί το θύμα! Σε κάποιες χώρες όπως η γειτονική μας Τουρκία ισχύει ακόμα. Δεύτερος βιασμός, δηλαδή, δεύτερη ακραία κακοποίηση, να υποχρεώνεται το θύμα να παντρεύεται το βιαστή του!».
«Ο όρος δεν αποτελεί νεολογισμό»
«Δεν είναι τυχαίο ότι ο ΟΗΕ υιοθετεί τον όρο γυναικοκτονία, επίσημα, στην Σύμβαση της Βιέννης το 2013. Πολλά νομικά συστήματα χωρών που εμφανίζουν μεγάλα ποσοστά δολοφονιών γυναικών π. χ. το Μεξικό, αναγνωρίζουν τον όρο. Όσον αφορά τις φωνές που μιλούν για νεολογισμό κάνουν λάθος», προσθέτει η κα Γκασούκα. «Δεν είναι νεολογισμός. Για πρώτη φορά συναντάται ο όρος γυναικοκτονία το 1801 σε νομικό εγχειρίδιο στην Αγγλία επίσης το 1840 σε νομικό λεξικό και το 1976 στο μεγάλο εικονικό δικαστήριο των Βρυξελλών, που έγινε από φεμινίστριες νομικούς για να καταγγείλουν τις γυναικοκτονίες».
«Η αναγνώριση και η ένταξη του όρου στο νομικό μας σύστημα θα λειτουργήσει διαπαιδαγωγικά, αποτρεπτικά και θα αποτελέσει για μας τις γυναίκες μια πολιτική ατζέντα που υποκινεί σε δράση και σε κοινωνική αλλαγή για ένα κόσμο που δεν θα υπάρχουν έμφυλες διακρίσεις και τέτοιου είδους εγκλήματα», υπογραμμίζει η κα Γκασούκα.
Συνεπιμέλεια
«Το έγκλημα στα Γλυκά Νερά αναδεικνύει και τα προβλήματα που θα επιφέρει ο νόμος έκτρωμα της Συνεπιμέλειας. Ο συνήγορος του Μπάμπη Αναγνωστόπουλου ανέφερε πως μπορεί να σκότωσε τη γυναίκα του αλλά διατηρεί στο ακέραιο την πατρική του ιδιότητα και θα την ασκήσει μέχρι τέλους. Μη ξεχνάτε και τον κ. Γιάννη Λοβέρδο στη Βουλή, ο οποίος ανέφερε πως μπορεί κάποιος να είναι κακοποιητής αλλά μπορεί να είναι καλός πατέρας. Πρόκειται για ένα νόμο τέρας που δεν θα προστατέψει τις γυναίκες και τα παιδιά τους από τους Μπάμπηδες αυτού του κόσμου. Σύντομα θα φανούν τα αποτελέσματα του νόμου αυτού, που μας γύρισε εκατοντάδες χρόνια πίσω. Ήδη υπάρχουν φρικιαστικά περιστατικά. Πιστεύω πως αν το έγκλημα στα Γλυκά Νερά είχε γίνει πριν την ψήφιση του νομοσχεδίου για την Συνεπιμέλεια, αυτό δεν θα είχε ψηφιστεί», καταλήγει η κα Γκασούκα.
Καλλιόπη Ασλανίδου
