Η αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης θα βρεθεί στο επίκεντρο της συνεδρίασης των υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε. αύριο Παρασκευή, ενώ η Μόσχα διά του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν απειλεί ακόμη και με ολοκληρωτικό περιορισμό της ροής ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.
Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν προανήγγειλε χθες την λήψη πέντε μέτρων για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης παρουσίασε με βασικό όπλο στη «φαρέτρα» της ΕΕ το πλαφόν στην τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου.
Russia is manipulating our energy markets and we are confronted with astronomic prices.
So we will table measures to protect vulnerable consumers and businesses.
We have the economic strength, the political will and unity to keep the upper hand.
https://t.co/ntpzZknBjW— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) September 7, 2022
«Ο στόχος είναι ξεκάθαρος. Πρέπει να κόψουμε τα έσοδα που χρησιμοποιεί ο Πούτιν για να χρηματοδοτήσει τον φρικτό πόλεμο στην Ουκρανία» δήλωσε χαρακτηριστικά.
«Έχουμε εργαστεί πολύ σκληρά τον τελευταίο μήνα για να διασφαλίσουμε ένα δίχτυ αλληλεγγύης – σημαντικό για τα κράτη-μέλη – που διασφαλίζει ότι το φυσικό αέριο θα ρέει εκεί που υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη». Παράλληλα, «η ΕΕ έχει εξασφαλίσει άλλους προμηθευτές για την προμήθεια του φυσικού αερίου, έτσι ώστε να μην μπορεί πια να εκβιάζεται από τον Πούτιν», δήλωσε η Πρόεδρος της Επιτροπής, σημειώνοντας ότι ήδη η Μόσχα έχει κόψει ολικώς ή μερικώς το φυσικό αέριο σε 13 κράτη-μέλη. «Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να ενισχυθούμε, να πάμε σε άλλους προμηθευτές και να έχουμε αλληλεγγύη μεταξύ μας», πρόσθεσε.
Ερωτηθείσα αν η Επιτροπή εξετάζει την επιβολή ανώτατου ορίου στην τιμή άλλων προμηθευτών ενέργειας, π.χ. LNG που επίσης η τιμή του είναι ακριβή, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν απάντησε ότι είναι μια επιλογή που υπάρχει στο τραπέζι και η Επιτροπή την εξετάζει. Ωστόσο, σημείωσε ότι αυτό θα πρέπει να γίνει με τρόπο ώστε η ΕΕ να μην πληρώνει εξαιρετικά υψηλές τιμές, αλλά παράλληλα να παραμείνει ανταγωνιστική για τους προμηθευτές LNG για να μη στραφούν σε άλλες περιοχές του κόσμου.
Η Επιτροπή προτείνει επίσης υποχρεωτικότητα στόχου μείωσης της χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας στις ώρες αιχμής, καπέλο στα έσοδα εταιρειών που παράγουν ενέργεια με χαμηλό κόστος και ανακατεύθυνση των εσόδων σε ευάλωτους πολίτες και επιχειρήσεις, αντίστοιχο μοντέλο για παραγωγούς ενέργειας από ορυκτά καύσιμα και τέλος, θεσμοθέτηση προσωρινού πλαισίου που θα επιτρέπει ταχεία προώθηση κρατικών εγγυήσεων σε εταιρείες παρόχους ενέργειας.
Εξάλλου η πρόεδρος της Επιτροπής πρότεινε σήμερα να καταβάλει η ΕΕ οικονομική βοήθεια 5 δισεκ. ευρώ για να βοηθήσει την Ουκρανία να αντιμετωπίσει τις συνέπειες του πολέμου, δεύτερου τμήματος ενός πακέτου 9 δισεκ. ευρώ για το 2022 που προτάθηκε στις 18 Μαΐου.
«Σήμερα η Επιτροπή προτείνει επιπλέον μακροοικονομική βοήθεια 5 δισεκ. ευρώ για την Ουκρανία», ανακοίνωσε η φον ντερ Λάιεν μέσω του Twitter. Η αρωγή αυτή, με τη μορφή δανείων, θα πρέπει να εγκριθεί από τις 27 χώρες μέλη της ΕΕ, οι οποίες θα συζητήσουν το θέμα την Παρασκευή, στη διάρκεια συνόδου των υπουργών Οικονομικών τους στην Πράγα.
Politico: Οι διαφωνίες για το πλαφόν μεταξύ των 27
Σύμφωνα με το Politico, πολλά κράτη της ΕΕ είναι υπέρ της παρέμβασης στην αγορά, συμπεριλαμβανομένου κάποιου είδους πλαφόν στην τιμή της ενέργειας. Ωστόσο, οι απόψεις παραμένουν διχασμένες σε άλλες προτάσεις, όπως ο καθορισμός πλαφόν στην τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου.
Αν και η Γερμανία λαμβάνει τώρα πολύ λίγο φυσικό αέριο από τη Ρωσία, εξακολουθεί να ανησυχεί μήπως η διακοπή του αερίου θα έχει κλιμακωτές επιπτώσεις σε όλο το μπλοκ. «Παραμένουμε δύσπιστοι όταν πρόκειται για ζητήματα που αφορούν το ανώτατο όριο της τιμής του φυσικού αερίου», δήλωσε εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Οικονομίας.
Η Ουγγαρία, ο στενότερος σύμμαχος της Ρωσίας στην ΕΕ, είναι επίσης εναντίον του πλαφόν όπως και η Σλοβακία και τουλάχιστον δύο άλλες χώρες, σύμφωνα με τις πηγές του Politico.
Άλλες χώρες, μεταξύ των οποίων η Πολωνία και η Ιταλίας, θέλουν η Κομισιόν να κάνει ένα βήμα παραπέρα και να περιορίσει την τιμή του φυσικού αερίου που εισάγεται στην ΕΕ. Η Φον ντερ Λάιεν είπε ότι αυτό είναι κάτι που «εξετάζει» η Ευρωπαϊκή Επιτροπή – αλλά οι Βρυξέλλες είναι σε γενικές γραμμές αντίθετες με την ιδέα.
Η Νορβηγία, πλέον ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου της ΕΕ, έχει δηλώσει ότι ίσως είναι ανοιχτή στην πρόταση για το πλαφόν, υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με τις ΗΠΑ καθώς έρχονται οι ενδιάμεσες εκλογές τον Νοέμβριο που μπορούν να περιπλέξουν την κατάσταση.
Η Ουγγαρία θέλει επίσης οποιοδήποτε το ενεργειακό πακέτο να εγκριθεί ομόφωνα, αντί με τη διαδικασία έκτακτης ανάγκης με βάση την πλειοψηφία, όπως θέλει η Επιτροπή, σύμφωνα με αξιωματούχο.
Η έκκληση της Πολωνίας για μεταρρύθμιση του Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών, στο οποίο αποδίδει την αύξηση των τιμών της ενέργειας, δεν βρίσκει αντίκρισμα σε Λουξεμβούργο, Ιρλανδία, Γερμανία, Φινλανδία και Σουηδία.
Η ιδέα της μείωσης της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας είναι δημοφιλής.
Ωστόσο, η πρόταση της Κομισιόν προβλέπει δεσμευτικό χαρακτήρα. Χώρες όπως η Βουλγαρία, η Ουγγαρία, η Ελλάδα και η Πολωνία θέλουν τέτοια μέτρα να είναι προαιρετικά.
Υπάρχει επίσης επιφυλακτικότητα σχετικά με την αποσύνδεση των τιμών του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας, αν και οι απόψεις αρχίζουν να αλλάζουν. Ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ παραδέχτηκε ότι το μπλοκ χρειάζεται «μια θεμελιώδη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας».
Από την πλευρά του ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε τη Δευτέρα ότι «αν η Επιτροπή αποφασίσει να εφαρμόσει ανώτατο όριο τιμής στο φυσικό αέριο που αγοράζεται μέσω αγωγών από τη Ρωσία, η Γαλλία θα υποστήριζε ένα τέτοιο μέτρο».
Σύμφωνα με το Politico οι ευρωπαϊκές χώρες αιφνιδιάστηκαν και έχουν διχαστεί παρότι δύο από τα προτεινόμενα μέτρα βρίσκουν ευρεία υποστήριξη τόσο από την Επιτροπή όσο και από χώρες της ΕΕ. Το πρώτο είναι η παροχή πίστωσης στις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας και το δεύτερο είναι η φορολόγηση των υπερκερδών των παραγωγών – αν και οι αξιωματούχοι της ΕΕ επιθυμούν διαβεβαιώσεις ότι τα έσοδα θα παραμείνουν στη σωστή χώρα.
Το μέτρο που συγκεντρώνει τις ενστάσεις είναι η επιβολή του πλαφόν στις τιμές, το οποίο στοχεύει σε μεγάλο βαθμό στο πορτοφόλι του Κρεμλίνου, με τις πρωτεύουσες να έχουν «πολύ αντιφατικές απόψεις», όπως δήλωσε χαρακτηριστικά Ευρωπαίος διπλωμάτης.
Πούτιν: Η Δύση θα παγώσει
Η Δύση θα παγώσει αυτόν τον Χειμώνα, απείλησε ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν προειδοποιώντας ότι η Μόσχα θα διακόψει τον ενεργειακό εφοδιασμό εάν επιβληθούν πλαφόν στις τιμές του ρωσικού αερίου και πετρέλαιο.
Μιλώντας στο πλαίσιο της ομιλίας που εκφώνησε στο Ανατολικό Οικονομικό Φόρουμ που διεξάγεται στο Βλαδιβοστόκ, ο Πούτιν δήλωσε ότι οι ευρωπαϊκές εκκλήσεις για επιβολή πλαφόν στο ρωσικό φυσικό αέριο είναι «ανόητες» και θα οδηγήσουν σε υψηλότερες παγκόσμιες τιμές και οικονομικά προβλήματα στην Ευρώπη.
Η Ρωσία θα αποχωρήσει από τα συμβόλαια προμηθειών της εάν η Δύση επιβάλει πλαφόν, δήλωσε ο Πούτιν.
«Θα υπάρξουν πολιτικές αποφάσεις που θα έρχονται σε αντίθεση με τις συμβάσεις; Ναι, δεν θα τις εκπληρώσουμε. Δεν θα τους προμηθεύσουμε τίποτα απολύτως, αν αυτό έρχεται σε αντίθεση με τα συμφέροντά μας», δήλωσε ο Πούτιν.
«Δεν θα τους προμηθεύσουμε με φυσικό αέριο, πετρέλαιο, άνθρακα, πετρέλαιο θέρμανσης – δεν θα τους προμηθεύσουμε τίποτα», είπε ο Πούτιν.
«Θα μας έμενε μόνο ένα πράγμα: Όπως στο διάσημο ρωσικό παραμύθι, θα καταδικάσουμε την ουρά του λύκου να παγώσει».
Ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν πάντως δήλωσε επίσης σήμερα ότι η Ρωσία θα ξεκινήσει και πάλι να προμηθεύει με φυσικό αέριο τη Γερμανία μέσω του αγωγού Nord Stream 1 μόλις αποκατασταθεί η βλάβη στην τουρμπίνα του και απέρριψε τους δυτικούς ισχυρισμούς ότι η Μόσχα χρησιμοποιεί ως όπλο το φυσικό αέριο. Ο ιδιος επανέλαβε ότι οι δυτικές κυρώσεις ευθύνονται για το ότι ο αγωγός Nord Stream 1 δεν είναι λειτουργικός και ότι η Ουκρανία και η Πολωνία αποφάσισαν μονομερώς να κλείσουν άλλους αγωγούς που μετέφεραν φυσικό αέριο στην Ευρώπη.
“Ο Nord Steam 1 είναι ουσιαστικά κλειστός τώρα”, είπε ο Πούτιν καλώντας τη Γερμανία να επιστρέψει μια τουρμπίνα για τον σταθμό συμπίεσης Πορτοβάγια του αγωγού, το οποίο θα επέτρεπε στη Ρωσία να ξεκινήσει εκ νέου να διοχετεύει αέριο.
“Υπάρχει μια διαρροή πετρελαίου εκεί — είναι μια πιθανόν εκρηκτική κατάσταση, κίνδυνος πυρκαγιάς. Η τουρμπίνα δεν μπορεί να λειτουργήσει. Δώστε μας μια τουρμπίνα και θα ανοίξουμε αύριο τον Nord Stream 1. Αλλά δεν μας δίνουν τίποτα”, είπε ο Πούτιν.
Η Ρωσία θα σταματήσει να διοχετεύει φυσικό αέριο και πετρέλαιο αν επιβληθεί πλαφόν στις τιμές των ρωσικών πηγών ενέργειας, σημείωσε ο ίδιος.
Μάλιστα, ως προς την οικονομία της χώρας ο Πούτιν είπε ο προϋπολογισμός της χώρας θα εμφανίσει φέτος πλεόνασμα καθώς η ρωσική οικονομία βρίσκεται σε τροχιά μικρής συρρίκνωσης για τον χρόνο αυτόν.
Το πλεόνασμα του προϋπολογισμού θα φθάσει στα 24,5 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022, ενώ το ΑΕΠ θα μειωθεί κατά “περίπου 2% ή και λίγο παραπάνω”, κατέληξε ο Πούτιν.
Γιάννης Παπαγεωργίου, ΑΠΕ ΜΠΕ
