“Να θυμόμαστε ότι δεν είμαστε ιδιοκτήτες αυτού του πλανήτη, αλλά μόνο ενοικιαστές του, η ιδιοκτησία ανήκει στις επόμενες γενιές», υπογράμμισε ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου για την 9η Διεθνή Διάσκεψη για τους Ωκεανούς που θα φιλοξενηθεί στην Αθήνα, στις 15-17 Απριλίου 2024, στο Πολιτιστικό Κέντρο του Ιδρύματος “Σταύρος Νιάρχος”. Και πρόσθεσε: «Πρόκειται για μια από τις μεγάλες πρωτοβουλίες για την προστασία του περιβάλλοντος και ειδικά την προστασία των ωκεανών και των νερών, ένα ζήτημα που αποτελεί μια παγκόσμια υψηλή διακύβευση πλην όμως για τη χώρα μας αποτελεί και ζήτημα υπαρξιακό». Ο Υπουργός Εξωτερικών ανέφερε ακόμη ότι: « οι συμμετοχές είναι πολύ υψηλές, με 120 αντιπροσωπείες κρατών μελών και συγκεκριμένα 113 κράτη και 7 διεθνείς οργανισμοί. Μεταξύ αυτών έχουμε 12 αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων, ιδίως προερχόμενους από Αμερική, Ωκεανία και Άπω Ανατολή και 50 υπουργούς και υφυπουργούς Εξωτερικών, αλλά και υπουργούς Περιβάλλοντος και υπουργούς με αρμοδιότητα τα ύδατα και τους ωκεανούς»
Η Ελλάδα, σηματοδοτώντας τη βούλησή της να συμβάλλει, ενεργά, στις διεθνείς προκλήσεις και να στηρίξει τη συνέχεια της κληρονομιάς δεσμεύσεων (commitments) για την προστασία των ωκεανών, φιλοξενεί το 9ο “Our Ocean Conference” (OOC-9), που θα πραγματοποιηθεί 16-17 Απριλίου 2024, στην Αθήνα, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
Αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της διεθνούς Διάσκεψης αποτελεί το “Our Ocean Youth Leadership Summit”, που θα διεξαχθεί, αντιστοίχως, στις 15 Απριλίου 2024, αποσκοπώντας στην αφύπνιση της νέας γενιάς για τη βιωσιμότητα των ωκεανών.
Η Διάσκεψη OOC ξεκίνησε ως πρωτοβουλία του Υπουργείου Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών και του πρώην Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, κ. John Kerry, με έτος εκκίνησης το 2014. Έκτοτε, εξελίχθηκε σε μια διεθνή συνάντηση, κατά την οποία κυβερνήσεις, διεθνείς οργανισμοί, εκπρόσωποι του ιδιωτικού τομέα, μη κυβερνητικές οργανώσεις και η ακαδημαϊκή κοινότητα, συνεργάζονται για την προστασία των ωκεανών.
Απώτερος στόχος της Διάσκεψης είναι να προκύψουν απτές δεσμεύσεις από τους συμμετέχοντες για τους ωκεανούς και την προστασία τους, την υπεύθυνη διαχείριση των θαλάσσιων πόρων και τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη. Αξίζει να επισημανθεί πως μέχρι και το 2023, η Διάσκεψη έχει διασφαλίσει περισσότερες από 2.161 δεσμεύσεις, αξίας άνω των 130 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ, για την προστασία των ωκεανών.
Η Ελλάδα, μια χώρα με μια εκτεταμένη ακτογραμμή άνω των 20 χιλιάδων χιλιομέτρων και άνω των 29 χιλιάδων νησιών και βραχονησίδων και μακρά ναυτική παράδοση, αναγνωρίζοντας την ανάγκη για προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, πρωτοστατεί στην ανάληψη πρωτοβουλιών προς αυτή την κατεύθυνση. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η θέσπιση Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών και το φιλόδοξο έργο της απανθρακοποίησης των νησιών. Φιλοξενώντας τη Διάσκεψη OOC-9 η Ελλάδα επιβεβαιώνει τη στροφή της προς τη βιώσιμη «γαλάζια» οικονομία και παράλληλα επιδιώκει να αναδείξει τις διεθνείς προκλήσεις για τη βιώσιμη αλιεία, την προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, την αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης, ιδίως από τα πλαστικά, καθώς και την αλληλένδετη σύνδεση του κλίματος με τους ωκεανούς.
Οι ωκεανοί είναι το θεμέλιο της ζωής στον πλανήτη μας και το φυσικό περιβάλλον μιας πλούσιας θαλάσσιας βιοποικιλότητας, απαραίτητης για την επισιτιστική ασφάλεια και την αειφόρο ανάπτυξη. Η συμβολή τους είναι καθοριστική στη ρύθμιση του κλίματος, καθώς λειτουργούν ως «παγίδες» άνθρακα και ως κύρια πηγή του οξυγόνου που αναπνέουμε. Ταυτόχρονα, περιλαμβάνουν μερικά από τα πιο ευάλωτα και επιβαρυμένα οικοσυστήματα.
Είναι γεγονός ότι η υγεία των ωκεανών συμβάλλει στη συνολική υγεία του πλανήτη μας και είναι υποχρέωσή μας να διατηρήσουμε την οικολογική ισορροπία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, κρατώντας τα υγιή και ανθεκτικά. Στη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο η δυναμική σχέση μεταξύ κλίματος και ωκεανών, αφού ένα σταθερό κλίμα διατηρεί την υγεία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και η αδιατάρακτη λειτουργία των ωκεανών εξασφαλίζει τον περιορισμό των επιπτώσεων από την αλλαγή του κλίματος.
Πέραν, όμως, από την οικολογική τους αξία, υπάρχει και η οικονομική διάσταση, καθώς οι ωκεανοί στηρίζουν σημαντικά την παγκόσμια οικονομία. Από τον τουρισμό μέχρι την αλιεία και τη ναυτιλία, οι οικονομίες σε όλα τα επίπεδα βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην οικολογική ισορροπία και τη ζωτικότητα των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Ανερχόμενες βιομηχανίες, όπως οι νέες μορφές υπεράκτιων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (π.χ. υπεράκτια αιολικά πάρκα), η θαλάσσια βιοτεχνολογία, αλλά και η σταδιακή μετεξέλιξη και ένταξη της ναυτιλίας στην κυκλική οικονομία, υποδηλώνουν, έντονα, ότι το κοινό μέλλον μας έχει τη βάση του στη μπλε, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς οικονομία, που βασίζεται στους ωκεανούς.
Η Διάσκεψη “Our Ocean Conference” φιλοδοξεί να προωθήσει τη συνεργασία μεταξύ των κυβερνήσεων και των ενδιαφερόμενων μερών από όλο τον κόσμο, με στόχο την κινητοποίηση, την ανάδειξη προοπτικών και καινοτόμων ιδεών και την ανάληψη δεσμεύσεων για τη βιωσιμότητα των ωκεανών. Έμφαση θα δοθεί στην κοινή ευθύνη για διασφάλιση ότι οι ωκεανοί μας θα συνεχίσουν να καλύπτουν τις ανάγκες του σήμερα και των μελλοντικών γενεών.
Ταυτόχρονα, από τη συμμετοχή των νέων στο “Our Ocean Youth Leadership Summit” (15/4) επιδιώκεται η αξιοποίηση καινοτόμων ιδεών, με στόχο να συμβάλλουν στην ουσιαστική πρόοδο για την προστασία και τη βιωσιμότητα των ωκεανών. Η ενότητα που αφιερώνεται στους νέους, για φέτος, θα εμβαθύνει σε τέσσερις πτυχές: 1. Εκπαίδευση, 2. Επαγγελματικός προσανατολισμός, 3. Δια βίου μάθηση και 4. Καινοτομία, ενώ θα συνοδεύεται από έναν διαγωνισμό τεχνολογικής καινοτομίας μεταξύ των συμμετεχόντων. Την ίδια ημέρα (15/4) θα εκκινήσει και το 1ο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ για τους Ωκεανούς (1st Our Ocean Film Festival).
Επισημαίνεται πως κάθε Διάσκεψη OOC εστιάζει σε έξι τομείς δράσης:
Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές (Marine Protected Areas – MPAs), με τη θέσπιση των οποίων διασφαλίζεται αποτελεσματική διαχείριση με στοχευμένα μέτρα προστασίας που λαμβάνουν υπόψη τις πιέσεις των θαλάσσιων οικοσυστημάτων από δραστηριότητες, όπως ο τουρισμός, η ναυτιλία και η αλιεία.
Βιώσιμη γαλάζια οικονομία, ως βασικό εργαλείο αειφόρου χρήσης των θαλάσσιων πόρων, που συμβάλλει στην αειφόρο ανάπτυξη δραστηριοτήτων, οι οποίες βασίζονται στους ωκεανούς, για παράδειγμα ο βιώσιμος τουρισμός, η πράσινη ναυτιλία και η αειφόρα, υπεράκτια, αιολική ενέργεια.
Αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, με εστίαση στην ενίσχυση της αλληλεπίδρασης μεταξύ κλίματος και ωκεανών και την ανάληψη δράσεων με ολιστικό τρόπο, έχοντας υπόψη τον ρόλο του ωκεανού ως ρυθμιστή του κλίματος και την ανάγκη περιορισμού των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στους ωκεανούς.
Ναυτική Ασφάλεια, με ανάδειξη των πτυχών της, όπως η αντιμετώπιση της πειρατείας, της παράνομης διακίνησης αγαθών και ανθρώπων, της παράνομης αλιείας και της ρύπανσης.
Βιώσιμη αλιεία, μέσω της προώθησης αποδοτικών πρακτικών αλίευσης, της επιτήρησης απαγορεύσεων και περιορισμών, καθώς και άλλων ολιστικών λύσεων για τον περιορισμό της υπεραλίευσης και την προστασία των ιχθυοαποθεμάτων.
Θαλάσσια ρύπανση, λόγω της απόρριψης θρεπτικών συστατικών, χημικών ουσιών και απορριμμάτων, που οφείλεται σε χερσαίες ή θαλάσσιες δραστηριότητες. Αποτελεί πρόκληση ο αποτελεσματικός περιορισμός της και η διασφάλιση της προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος.
Η Ελλάδα θα δώσει, παράλληλα, ιδιαίτερη έμφαση σε τέσσερις οριζόντιους τομείς, που διατρέχουν και τις έξι προαναφερθείσες θεματικές της Διάσκεψης OOC:
Βιώσιμος τουρισμός σε παράκτιες περιοχές και νησιά για την επίτευξη της βέλτιστης ισορροπίας μεταξύ της τουριστικής ανάπτυξης, της προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος και της ευημερίας των τοπικών κοινοτήτων. Ο βιώσιμος τουρισμός, άλλωστε, μπορεί να αποτελέσει βασικό μοχλό για την ανθεκτικότητα στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής.
Πράσινη ναυτιλία, στο πλαίσιο της οποίας θα ενθαρρύνεται ένα ευρύ φάσμα περιβαλλοντικά φιλικών δράσεων για τον έλεγχο της ρύπανσης, την προώθηση της απανθρακοποίησης και τη στροφή προς βιώσιμες πρακτικές διαχείρισης, που αποσκοπούν στον περιορισμό του αντικτύπου της ναυτιλίας στο θαλάσσιο περιβάλλον.
Μείωση της θαλάσσιας ρύπανσης από πλαστικά και μικροπλαστικά. Η Ελλάδα θα αναλάβει πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση, καθώς η συγκεκριμένη μορφή ρύπανσης αποτελεί μια από τις πιο σοβαρές απειλές για τα θαλάσσια οικοσυστήματα και την ανθρώπινη υγεία -μέσω της τροφικής αλυσίδας.
Πράσινη μετάβαση στη Μεσόγειο, μια θάλασσα που συνδέει τρεις ηπείρους και λειτουργεί ως σταυροδρόμι πολιτισμών και ανθρώπων, αντιμετωπίζοντας την πρόκληση της μετάβασης προς ένα βιώσιμο μέλλον στη Μεσόγειο και «ξεκλειδώνοντας» οφέλη για τα θαλάσσια οικοσυστήματα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η 9η Διάσκεψη OOC θα είναι η πρώτη Διάσκεψη μετά την υιοθέτηση της Συμφωνίας για τη Διατήρηση και Αειφόρο Χρήση της Θαλάσσιας Βιοποικιλότητας, Περιοχών Πέραν της Εθνικής Δικαιοδοσίας, βάσει της Συμφωνίας του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, γνωστή ως Συνθήκη για την Ανοιχτή Θάλασσα (Συνθήκη «BBNJ»), που καλύπτει περισσότερα από τα δύο τρίτα των ωκεανών. Με την 9η Διάσκεψη OOC τα ζητήματα των ωκεανών παραμένουν στην κορυφή της παγκόσμιας ατζέντας, ενώ παράλληλα αναμένεται σημαντική συνέργεια με τις επερχόμενες εκδηλώσεις υψηλού επιπέδου, που σχετίζονται με τους ωκεανούς σε επίπεδο Ηνωμένων Εθνών.
Χρήστος Καπούτσης
