Ποια είναι η αληθινή Cindy Sherman;
Στην πραγματικότητα αυτή είναι μια απόλυτα λανθασμένη ερώτηση, αν και είναι σχεδόν αναπόφευκτη ως παρόρμηση.
Η Cindy Sherman είναι μια άκρως επιδραστική καλλιτέχνις, με καταγωγή από την Αμερική, που επαναπροσδιόρισε το τοπίο της φωτογραφίας, από την δεκαετία του 1970, με μια σειρά αυτοπορτρέτων. Κριτικοί τέχνης έχουν προτείνει φωτογραφίες που πιθανόν να αποκαλύπτουν το πραγματικό της πρόσωπο, ερώτημα που κατά κάποιον τρόπο, συνεχίζει να παραμένει ζητούμενο, ενάντια στις προθέσεις της δημιουργού- ‘I’m trying to erase myself’, είχε δηλώσει σε συνέντευξη της παλαιότερα. Η ανωνυμία της, άλλωστε, ήταν που υποκινούσε τη δουλειά της, και έχει συμβάλει στη μυθολογία της καλλιτεχνική της ύπαρξης.
Αντί μιας αναδίφησης στην γυναικεία ψυχολογία, οι εικόνες της αφορούν, περισσότερο και κυρίως την προβολή των στερεοτύπων που είναι βαθιά ριζωμένα στο συλλογικό ασυνείδητο, όπως αυτές διαμορφώθηκαν από τον κινηματογράφο και τα ΜΜΕ. Για περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες, δημιουργεί εικόνες που αμφισβητούν τις ιδέες μας σχετικά με την ταυτότητα, το φύλο και την εκπροσώπηση τους στα μέσα ενημέρωσης. Χωρίς να απέχουν από την αισθητική, τις τεχνικές και πρακτικές του έργου αφετηρίας, δημιουργούν ένα πεδίο αμφισβητούμενη θέασης του θέματος, που πηγάζει κυρίως από την αμφιλεγόμενη σχέση του υποκειμένου με τον φακό. Η ίδια η Cindy Sherman, προχωρούσε σε σχολαστικό έλεγχο όλων των στοιχείων της φωτογραφίας, όπως τις γωνίες φωτός, το μακιγιάζ, τα ρούχα και το περιβάλλον. Καθώς βρισκόμαστε σε αναλογικούς καιρούς, τοποθετούσε απέναντι της έναν καθρέφτη για να μπορεί να ελέγχει το κάδρο.
Γεννήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 1954 στο New Jersey. Στην οικογένεια της ήταν η μικρότερη από πέντε αδέρφια, και κατά κάποιον τρόπο, η παιδική της ηλικία σημαδεύτηκε από την προσπάθεια της να “ενταχθεί” στην ίδια της την οικογένεια. Στην εφηβεία της, ζούσε στο υπόγειο του σπιτιού με την τηλεόραση πάντα ανοιχτή. Εκεί είναι ίσως η αφετηρία της “κατανάλωσης” εικόνων γυναικείων στερεοτύπων (όπως η Λούσι Μπολ, και οι γυναίκες πρωταγωνίστριες του Χίτσκοκ). Έχει φιλοξενηθεί σε μερικά από τα πιο σημαντικά μουσεία του κόσμου, όπως το MoMA στη Νέα Υόρκη, την Tate Modern στο Λονδίνο και το Centre Pompidou στο Παρίσι.
Στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, φιλοξενείται ολόκληρη η σειρά φωτογραφιών της ενότητας “Untitled Film Stills” (1977-1980), που την εδραίωσε ως σημαντική καλλιτέχνη στον χώρο της φωτογραφίας. Πρόκειται για περισσότερες από 100 ασπρόμαυρες φωτογραφίες σε διάσταση 8Χ10 ιντσών. Αρνούμενη να δώσει τίτλους σε αυτές τις εικόνες, αρνούμενη να τις τοποθετήσει σε μια σειρά που θα δομούσε μια αφήγηση, αναγκάζει τον θεατή να εστιάσει στην στιγμή, τη φύση της ταυτότητας και τον ρόλο που διαδραματίζει κάθε μέσο προβολής, (πριν καν το Facebook και το Instagram) στη διαμόρφωση των αντιλήψεών μας για τις γυναίκες.
Το ερώτημα ωστόσο για την «πραγματική» Cindy Sherman, παραμένει συναρπαστικό. Ενώ είναι το μοντέλο σε όλες τις φωτογραφίες της, εξαφανίζεται πίσω από το πλήθος των χαρακτήρων και περσόνων που δημιουργεί. Η εστίασή της, μοιάζει να μην είναι στην αποκάλυψη του εαυτού της, αλλά στη χρήση της εικόνας της ως καμβά για να εξερευνήσει κοινωνικά στερεότυπα και πολιτιστικές κατασκευές, ιδιαίτερα εκείνες που σχετίζονται με τις γυναίκες. Η ίδια η Sherman έχει πει: «Μακάρι να μπορούσα να αντιμετωπίζω κάθε μέρα σαν το Halloween και να ντυθώ και να βγω στον κόσμο ως κάποιος εκκεντρικός χαρακτήρας».
Έτσι, η «πραγματική» είναι πιθανόν λιγότερο σημαντική. Ίσως όμως κάθε φωτογραφικό πορτρέτο της, να είναι ένας άτυπος απολογισμός για το πόσο ακαταμάχητη είναι «προσωπικά». Γιατί δεν υπάρχει τίποτα πιο προσωπικό από το ίδιο το σώμα και την απεικόνιση του. Απλώς η ιδιότυπη αυτή φωτογράφος, αναζητεί τα όρια και τους περιορισμούς του, τις δυνατότητες μεταμφίεσης και αποκάλυψης του, την θέση του στον κόσμο. Έτσι το “δεν είμαι εγώ” μοιάζει αφελές. Αντίθετα σε κάθε καρέ είναι μια δυνητική εκδοχή της Cindy Sherman. Σε κάθε καρέ είναι η Cindy Sherman. Εδώ και δεκαετίες προβάλει αδιάκοπα τον εαυτό της. Μέσα σε αυτόν εκατομμύρια θεατές διευρύνουν την αντίληψη τους για την έννοια του φύλου και της ταυτότητα. Σε κάθε φωτογραφία “είναι” η Cindy Sherman, αλλά ο θεατής ανακαλύπτει την ευρύτητα του όρου “γυναίκα”. Παραφράζοντας την, θα έλεγα: “She’s trying to raise hershelf”.
Βάσια Μπακετέα
Πληροφορίες
«Cindy Sherman at Cycladic: Πρώιμα έργα»
30 Μαΐου 2024 μέχρι 4 Νοεμβρίου 2024
Μέγαρο Σταθάτου
Τιμές εισιτηρίων: 16€ & 12€ μειωμένο
Εισιτήριο ξενάγησης: 19€ & 15€ μειωμένο
Το εισιτήριο της ξενάγησης είναι διαθέσιμο μόνο ηλεκτρονικά
Link: https://cycladic.gr/ektheseis/cindy-sherman-at-cycladic/
Ξεναγήσεις κοινού:
Aπό 13/6 και κάθε Πέμπτη, 13:00 ξενάγηση στα αγγλικά, 18:00 ξενάγηση στα ελληνικά
Έως 20 άτομα ανά ξενάγηση
Ώρες λειτουργίας:
Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο: 10:00-17:00
Πέμπτη: 10:00-20:00
Κυριακή: 11:00-17:00
Τρίτη: Κλειστά
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
Μέγαρο Σταθάτου/ Βασιλίσσης Σοφίας & Ηροδότου 1
106 74, Αθήνα
Τηλ.: (+30) 210 7228321-3
W: www.cycladic.gr
Facebook: @CycladicArtMuseum
Instagram: @cycladic_museum LinkedIn
LinkedIn: The Museum of Cycladic Art
