Το έργο Soul of Salt είναι μια διαδραστική εγκατάσταση, των Patricia Kaersenhout, από την Ολλανδία, μέρος της έκθεσης space of togetherness που παρουσιάζει ο Οργανισμός Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ στον χώρο της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου | Σχολείον της Αθήνας – Ειρήνη Παπά, από τις 9 Σεπτεμβρίου έως τις 20 Οκτωβρίου 2024.
Πρόκειται για έναν λόφο από 8.000 κιλά αλάτι, φόρο τιμής στους σκλαβωμένους ανθρώπους, ένα έργο συμβολικό, το οποίο αναφέρεται σε μύθους και ιστορικά γεγονότα, που θα λειτουργήσει ως ένα θεραπευτικό τελετουργικό.
Το έργο ξεκινά με μια ευλογία του αλατιού ανοιχτή στο κοινό. Γυναίκες μετανάστριες και πρόσφυγες που συμμετέχουν στο Δίκτυο Μέλισσα, μια πλατφόρμα στην Αθήνα που στοχεύει να ενισχύσει τους δεσμούς τους με την κοινωνία υποδοχής, θα τραγουδήσουν το τραγούδι των σκλάβων του 18ου αιώνα Many Thousand Gone.
Οι Patricia Kaersenhout σημειώνουν: «Το θαλασσινό αλάτι παραπέμπει στο αλάτι που δεν έτρωγαν οι σκλαβωμένοι άνθρωποι για να μπορέσουν να επιστρέψουν στην Αφρική. Επίσης, αντιπροσωπεύει ένα σύμβολο για την πνευματική και σωματική απελευθέρωση. Αναφέρεται στους σκλαβωμένους που διέσχισαν το αλμυρό νερό του Ατλαντικού Ωκεανού στον δρόμο τους προς τις φυτείες. Είναι το αλάτι όλων των δακρύων που χύθηκαν κατά τη διάρκεια της δουλείας και της αποικιοκρατίας»
Το κοινό καλείται να σκάψει στο βουνό κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του στην έκθεση, να το πάρει μαζί του στο σπίτι, και να το διαλύσει στο νερό ως σύμβολο της λύσης του πόνου του παρελθόντος.
Η έκθεση
Η έκθεση space of togetherness, σε επιμέλεια της Ελίνας Κουντούρη, επικεντρώνεται στις κοινωνικοπολιτικές και οικονομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη και ο σύγχρονος κόσμος: ασφάλεια και πόλεμος, κλιματική αλλαγή, μετακινήσεις πληθυσμών κ.α.
Διερευνά τις θεματικές του ανήκειν, και της συνύπαρξης, μέσα από τις (ή και κόντρα στις) στερεοτυπικές αντιλήψεις για τη φυλή, τη τάξη και το φύλο. Συμμετέχουν 20 καλλιτέχνες και συλλογικότητες από 13 χώρες, παρουσιάζοντας διαφορετικές καλλιτεχνικές πρακτικές. Περιλαμβάνει πρόσφατα και παλαιότερα έργα καλλιτεχνών όπως οι Taysir Batniji, Enri Canaj, Døcumatism, Mona Hatoum, patricia kaersenhout, Μενέλαος Καραμαγγιώλης, Bouchra Khalili, Grada Kilomba, Tarik Kiswanson, Sophie Kovel, Καλλιόπη Λεμού, Małgorzata Mirga-Tas, Στέλλα Νάστου, Γεωργία Σαγρή, VASKOS.
Επίσης, παρουσιάζονται 5 νέες αναθέσεις έργων προς τους Igshaan Adams, Μαρία Λοϊζίδου, Κώστα Ρουσσάκη, Αντρέα Τζούροβιτς, Μαριάννα Χριστοφίδου.
Τα έργα
Στο αριστερό κτίριο, στο κεντρικό αμφιθέατρο της Δραματικής Σχολής, η σκηνή κυριαρχείται από τρία «συγκοινωνούντα» έργα της μαροκινής-γαλλίδας Bouchra Khalili, φιλμ, εικαστικό και ηχητικό έργο που αποτυπώνει τη μακροχρόνια έρευνά της για τη μετακίνηση των Αράβων στην Ευρώπη και συγκεκριμένα για το Κίνημα Αράβων Εργατών (Mouvement des travailleurs arabes_MTA) και τις θεατρικές ομάδες του, Al Assifa («Η Τρικυμία» στα αραβικά) και Al Halaka («Ο Κύκλος» ή «Η Συνέλευση» στα αραβικά).
Πίσω από τη σκηνή, το ποίημα της πορτογαλίδας Grada Kilomba, σε χωρική και ηχητική εγκατάσταση, αντλεί υλικό από τη μετα-αποικιοκρατία, ενώ διερωτάται για τις έννοιες της γνώσης, της εξουσίας και της βίας. Στο χώρο δεσπόζει ο λόφος από αλάτι των patricia kaersenhout, από την Ολλανδία, ως φόρος τιμής στους σκλαβωμένους ανθρώπους.
Τα υφασμάτινα κολάζ της πολωνέζας Małgorzata Mirga-Tas αντλούν από τη Ρομά καταγωγή της και την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά της κοινότητάς της. Το γλυπτό της Καλλιόπης Λεμού αναφέρεται στην έμφυλη ισότητα, ενώ τα έργα της αμερικανίδας Sophie Kovel διερευνούν τις οικονομικές, κοινωνικές, αισθητικές και ιδεολογικές λειτουργίες του εθνικισμού.
Στον εξωτερικό χώρο δεσπόζει η νέα ανάθεση στον Κώστα Ρουσσάκη. Ένα τραπέζι μήκους 27 μέτρων με 90 σκαμπό, που το καθένα φέρει ένα γλυπτό γράμμα που, αν διαβαστούν διαδοχικά, σχηματίζουν στίχους από το ποίημα Αγγίζοντας αυτή τη νεότητα του Νίκου Καρούζου. Ένα σύμβολο συνύπαρξης, που θα φιλοξενήσει τις δημόσιες συζητήσεις στο πλαίσιο του παράλληλου προγράμματος της έκθεσης.
Στο διάδρομο, οι πλεκτές εγκαταστάσεις της κύπριας Μαρίας Λοϊζίδου μάς παραπέμπουν σε συλλογικές και προσωπικές ιστορίες διασποράς. Δεξιά και αριστερά, στις δύο αίθουσες, αναπτύσσεται το σε εξέλιξη συλλογικό κοινοτικό έργο της ομάδας Døcumatism με θέμα τους AfroGreeks για την αφρικανική διασπορά στην Ελλάδα.
Στον πάνω όροφο, το ηχητικό έργο της Μαριάννας Χριστοφίδου, Restory(ing) Waters, νέα ανάθεση, είναι μια συνεργασία με το Δίκτυο Μέλισσα, τη συνθέτρια και ερμηνεύτρια Σαβίνα Γιαννάτου και τον συνθέτη Σταύρο Γασπαράτο. Δίπλα, στο δεύτερο έργο της, Rivers, Banks, μια κουρτίνα ορίζει όρια και σύνορα.
Στον τοίχο, τα φωτογραφικά δίπτυχα των VASKOS δοκιμάζουν τα όρια της παραδοσιακής ταυτότητας, οι φωτογραφίες του Enri Canaj ακολουθούν το ταξίδι της μετακίνησης προσφύγων και μεταναστών, σχέδια και εικόνες του παλαιστίνιου Taysir Batniji δίνουν οπτικές της πραγματικότητας, φωτογραφικά στιγμιότυπα της Στέλλας Νάστου αποτυπώνουν την ποιητική διάσταση του νερού στη μετακίνηση, έργα των patricia kaersenhout και Μαρίας Λοϊζίδου εστιάζουν στον γυναικείο ρόλο σε διαφορετικές συνθήκες επιβίωσης. Δύο χαλιά της Mona Hatoum αποδίδουν τη σκληρότητα και τα συστήματα ελέγχου μεσα σε μια κοινωνία με τη χρήση διαφορετικών υλικών, ενώ η γλυπτική εγκατάσταση του σουηδού Tarik Kiswanson αναφέρεται στον μετασχηματισμό της φύσης και της ιστορίας.
Στο επόμενο δωμάτιο, ο νοτιοαφρικανός Igshaan Adams δημιουργεί ένα σύμπλεγμα με παλιότερα έργα του και μια νέα ανάθεση, συνδυάζοντας χειροποίητες υφαντές εγκαταστάσεις με περφόρμανς, η οποία θα εξελίσσεται κατά τη διάρκεια της έκθεσης.
Στη δεξιά πλευρά του χώρου της Δραματικής Σχολής, ο Αντρέα Τζούροβιτς, γεννημένος στην πρώην Γιουγκοσλαβία, δημιουργεί ένα νέο έργο συνδυάζοντας ηχητική και επιτοίχια εγκατάσταση. Δίπλα, η Μαρία Λοϊζίδου, επίσης σε νέα ανάθεση, παρατείνει τη ζωή προσωπικών φυτών της οικογένειάς της και δημιουργεί έναν «μεταναστευτικό» κήπο, ο οποίος θα παραμείνει στο χώρο, σε συνεργασία με το Παπιγιόν project.
Στο εσωτερικό του κτιρίου, η Γεωργία Σαγρή παρουσιάζει ένα ερευνητικό έργο σε εξέλιξη που βασίζεται στην αναπνοή και την ανάρρωση, ενώ ο Μενέλαος Καραμαγγιώλης, μέλος της ομάδας Døcumatism, παρουσιάζει τη βίντεο εγκατάσταση Singing in Athens, ένα έργο σε εξέλιξη σε μια απρόβλεπτη Αθήνα σε αναβρασμό.
Στο παράλληλο δημόσιο πρόγραμμα θα συμμετάσχουν οι οργανισμοί διαΝΕΟσις, Δίκτυο Μέλισσα, Δίπυλον, Døcumatism, Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, Ελληνικό Παιδικό Μουσείο, το EIGHT / ΤΟ ΟΧΤΩ, Παπιγιόν project, TAVROS, Ίδρυμα Fulbright (Fulbright Greece).
Η πρώτη εβδομάδα του προγράμματος είναι αφιερωμένη στους καλλιτέχνες της έκθεσης, όπου η επιμελήτρια της έκθεσης Ελίνα Κουντούρη θα συνομιλήσει με τους καλλιτέχνες Igshaan Adams, Bouchra Khalili, Grada Kilomba, Καλλιόπη Λεμού και Μαρία Λοϊζίδου μαζί με τον Αχιλλέα Χαρίσκο του Παπιγιόν project.
Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων θα παρουσιάζεται αναλυτικά ανά εβδομάδα στο neon.org.gr
Στο πλαίσιο του space of togetherness, ο ΝΕΟΝ πραγματοποίησε κατασκευαστικές εργασίες υποδομής σε συγκεκριμένα σημεία της Σχολής, σύμφωνα με την αρχή του να δημιουργεί και να δωρίζει υποδομές όπου πραγματοποιεί εκθέσεις και να ανοίγει στο κοινό απροσδόκητους χώρους πολιτιστικής σημασίας.
Ευχαριστούμε το Εθνικό Θέατρο για την ευγενική παραχώρηση του χώρου Σχολείον της Αθήνας – Ειρήνη Παπά
Έκθεση space of togetherness
Δραματική Σχολή Εθνικού Θεάτρου | Σχολείον της Αθήνας – Ειρήνη Παπά
Πειραιώς 52, Πειραιάς
9 Σεπτεμβρίου – 20 Οκτωβρίου 2024
Ώρες λειτουργίας:
Τετάρτη & Κυριακή | 11πμ-7μμ
Πέμπτη, Παρασκευή & Σάββατο | 12-8μμ
Είσοδος ελεύθερη
Πληροφορίες στο neon.org.gr
