Την ώρα που αίρονται σιγά σιγά τα μέτρα περιορισμού τα παιδιά στην Ευρώπη θα παίξουν έναν κεντρικό ρόλο στο πώς θα εξελιχθεί η επόμενη φάση της κρίσης του κορονοϊού.
Σε όλη την ευρωπαϊκή Ήπειρο, κυβερνήσεις επιχειρούν να λύσουν τον ίδιο γρίφο: Πώς και πότε θα ανοίξουν ξανά τα σχολεία και τα νηπιαγωγεία. Το θέμα που διακυβεύεται είναι η εκπαίδευση εκατομμυρίων παιδιών αλλά συγχρόνως και η επιστροφή των γονιών τους στις δουλειές τους. Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να δημιουργηθούν νέες εστίες μόλυνσης, την ώρα που η Ευρώπη σταδιακά αφήνει πίσω της τα χειρότερα.
«Τα σχολεία είναι κατά μια άποψη βρώμικα πιάτα» αναφέρει χαρακτηριστικά ο Περ Μπλοκ, κοινωνιολόγος στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης που επεξεργάζεται σχέδια για το πώς οι χώρες θα μπορέσουν μετά το lockdown να επανεισάγουν περιορισμένη κοινωνική επαφή. «Υπάρχει πολύς κόσμος (στα σχολεία) που έρχεται και φεύγει και θα μπορούσαν να πάρουν κυριολεκτικά μαζί τους τον ιό επιστρέφοντας στο σπίτι».
Η Ιταλία θα κρατήσει κλειστά τα σχολεία έως τον Σεπτέμβριο, ενώ η Ισπανία εξετάζει το ίδιο ενδεχόμενο. Στη Γερμανία, τη Γαλλία και το Βέλγιο θα ανοίξουν ξανά τις επόμενες εβδομάδες, παρά το γεγονός ότι αυτό θα διακινδυνεύσει την εύθραυστη πρόοδο των προηγούμενων εβδομάδων. Η Πολωνία θα κρατήσει τα σχολεία της κλειστά έως τουλάχιστον τις 24 Μαϊου, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχει ακόμα ορίσει ημερομηνία. Δανία και Νορβηγία έχουν ήδη ανοίξει τα σχολεία, ενώ η Σουηδία κράτησε τα σχολεία ανοιχτά για τους μαθητές έως 16 ετών μαζί με τα καταστήματα και τα εστιατόρια.
Οι επιπτώσεις του κλεισίματος των σχολείων στην παραγωγικότητα είναι εμφανείς σε κάθε γονέα τις τελευταίες εβδομάδες. Μια μελέτη του Ινστιτούτου Δημοσιονομικών Μελετών του Ηνωμένου Βασιλείου έδειξε ότι ακόμα και όταν τα σχολεία και οι βρεφονηπιακοί σταθμοί είναι ανοιχτοί, οι γονείς δαπανούν το 60% του χρόνου τους στη δουλειά ή στη φροντίδα των παιδιών. «Για κάποιες ομάδες γονέων, ο συνδυασμός ευθυνών για τη δουλειά και για τη φροντίδα των παιδιών στη διάρκεια του lockdown χρειάζεται επί της ουσίας όλη μέρα» κατέληξε η έρευνα.
Το γεγονός ότι ποικίλουν τα μέτρα ανά χώρα αναδεικνύει πόσο δύσκολο είναι να κρατήσει κανείς την ισορροπία μεταξύ της αναγκαιότητας για επανεκκίνηση της οικονομίας με τους πιθανούς κινδύνους για την υγεία – ιδιαίτερα όταν υπάρχουν περιορισμένα στοιχεία για τα αποτελέσματα εφαρμογής συγκεκριμένων πολιτικών.
Μέρος του προβλήματος αποτελεί το γεγονός ότι δεν είναι ξεκάθαρος ο ρόλος που παίζουν τα παιδιά στη διάδοση του κορωνοϊού, εξηγεί ο Γάλλος επιδημιολόγος Πασκάρ Κρεπί. «Οι πρώτες θεωρίες μας βασίστηκαν στην ιδέα ότι ο ιός όπως και κάθε κοινή γρίπη θα μπορεί να μεταδοθεί από τα παιδιά» είπε. «Βάση αυτής της θεωρίας άλλωστε έκλεισαν τα σχολεία. Αλλά όπως έχουμε ήδη συμπεράνει τα πράγματα ίσως είναι πιο πολύπλοκα τελικά» προσέθεσε.
Ο βαθμός στον οποίο ο ιός «χτυπάει» τα παιδιά ήταν εντυπωσιακός στην αρχής της πανδημίας: τα παιδιά είναι πιθανόν να μην κολλήσουν ή δεν ασθενούν με τον ίδιο σοβαρό τρόπο που αρρωσταίνουν οι ενήλικες. Αλλά οι ερευνητές τώρα εκτιμούν ότι οι νέοι ίσως να μην διαδίδουν τον ιό, όπως αρχικά νόμιζαν. Μια μελέτη έδειξε ότι ένας 9χρονος που βγήκε θετικός στον κορονοϊό δεν τον μετέδωσε σε κανέναν παρά το γεγονός ότι ασθένησε σε γαλλικό θέρετρο και ήρθε σε επαφή με πάνω από 170 ανθρώπους. Και όμως «τίποτα δεν είναι βέβαιο» επισημαίνει ο Κρεπί. «Θα υπάρξουν περιπτώσεις που οι μολύνσεις θα συνδεθούν με το άνοιγμα των σχολείων».
Η κίνηση μοιάζει ιδιαίτερα επικίνδυνη ειδικά σε χώρες όπου τα παιδιά βρίσκονται πολύ χρόνο με τους παππούδες τους, όπως στην Ιταλία. Οι ειδικοί συνέστησαν στην ιταλική κυβέρνηση να μην ανοίξουν τα σχολεία καθώς αυτό θα οδηγούσε σε δεύτερο lockdown. Πρόκειται για έναν κίνδυνο που η Ιταλίδα υπουργός Παιδείας, Λουτσία Ατζολίνα δεν φάνηκε πρόθυμη να ρισκάρει καθώς ούτως ή άλλως η σχολική χρονιά θα ολοκληρωνόταν τον Ιούνιο. «Ως χώρα κάναμε τεράστιες προσπάθειες και οι θυσίες μας δεν πρέπει να χαθούν» δήλωσε στο κοινοβούλιο την περασμένη εβδομάδα. Την Κυριακή ο Τζιουζέπε Κόντε, ο Ιταλός πρωθυπουργός δήλωσε ξεκάθαρα ότι τα σχολεία θα ανοίξουν τον Σεπτέμβριο.
Στη Γαλλία η κυβέρνηση σχεδιάζει να ανοίξει σταδιακά τα σχολεία από τις 11 Μαϊου, κίνηση που εξέπληξε τους ειδικούς που θεωρούν ότι η απόφαση είναι ξεκάθαρα «πολιτική» καθώς εκτιμούν ότι θα ήταν προτιμότερο να παραμείνουν κλειστά έως τον Σεπτέμβριο. «Δεν υπάρχει καμία λογική πίσω από αυτή την απόφαση» αναφέρει ο Πατρίκ Μπουέ, πρόεδρος του ιατρικού συλλόγου της Γαλλίας μιλώντας στη Figaro. «Είναι πολύ δύσκολο να διατηρηθούν τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης σε ένα σχολικό περιβάλλον».
Και όμως πρόκειται για μια απόφαση την οποία η γαλλική κυβέρνηση δείχνει έτοιμη να ρισκάρει μια πιθανή άνοδο των μολύνσεων. Η Γαλλία βρίσκεται επισήμως σε ύφεση μετά την συρρίκνωση της οικονομίας της κατά 6% το πρώτο τρίμηνο, η χειρότερη επίδοση της από το 1945. Ο Γάλλος πρόεδρος θέλει οπωσδήποτε να γίνει επανεκκίνηση της οικονομίας όταν αυτό καταστεί δυνατόν.
Ο Μλοκ, ο κοινωνιολόγος από την Οξφόρδη διατείνεται ότι η αποτελεσματικότητα αυτών των αποφάσεων θα κριθούν εν πολλοίς από τοπικά δεδομένα. Το άνοιγμα ενός σχολείου σε ένα χωριό θα είναι ίσως λιγότερο επικίνδυνο, γιατί σημαίνει οτι το κάθε σπίτι του κάθε παιδιού δεν είναι ούτως ή άλλως εκτεθειμένο σε πολλές κοινωνικές επαφές. «Αλλά σε ένα ιδιωτικό σχολείο, όπου τα μισά παιδιά προέρχονται από άλλες γειτονιές μέσα στην ίδια την πόλη, ενδεχομένως να αναδειχθεί σε πρόβλημα» προσέθεσε.
Αλεξάνδρα Βουδούρη
