Η Τρικυμία του Σαίξπηρ στις Φυλακές Κορυδαλλού
Κοιτώντας ψηλά τον ουρανό, έβλεπες από τη μια το φυλάκιο του Κορυδαλλού και από την άλλη αγκαθωτά σύρματα. Γυρνώντας το βλέμμα πάλι στη γη αιφνιδιαζόσουν από το λόγο του Σαίξπηρ στο στόμα των κρατουμένων της φυλακής Κορυδαλλού. Όλοι μπορούν να είναι εν δυνάμει ηθοποιοί αν έχουν τη γενναιότητα να καταθέσουν ένα κομμάτι της αλήθειας τους. Όπως έκαναν οι τρόφιμοι των φυλακών Κορυδαλλού, μπροστά στο ετερόκλητο κοινό που ήρθε να παρακολουθήσει το αποτέλεσμα της δουλειάς τους από το 1ο θεατρικό εργαστήριο που πραγματοποίησε το Εθνικό Θέατρο στις φυλακές.
της Βάσιας Μπακετέα
Είμαστε φτιαγμένοι από την ύλη που είναι φτιαγμένα τα όνειρα
«Είμαστε φτιαγμένοι από την ύλη που είναι φτιαγμένα τα όνειρα, κι ύπνος τυλίγει τη μικρή ζωή μας. Τώρα που τα μάγια μου τέλειωσαν, δεν έχω φαντάσματα να εξουσιάζω, τέχνη να γητεύω, και έχω μόνο τη δική μου δύναμη και αυτή είναι λίγη, δώστε μου άφεση κι εμένα» είναι οι τελευταίες κουβέντες του Πρόσπερου στην Τρικυμία – που ανήκει στην τελευταία συγγραφική περίοδο του Σαίξπηρ. Ο Σαίξπηρ, ο Πρόσπερος και ο ηθοποιός-κρατούμενος ζητούν τη λευτεριά. Ο συγγραφέας, ο ρόλος, ο ηθοποιός κι ο άνθρωπος ευθυγραμμίζονται στην τελευταία αυτή φράση του έργου. Η δύναμη της Τέχνης.
«Ο Σαίξπηρ εδώ και 8 μήνες βρίσκεται στις φυλακές Κορυδαλλού. Έχει μπει στις καρδιές των ανθρώπων που συνεργαζόμαστε. Τα έργα του είναι στην βιβλιοθήκη των φυλακών. Οι αξίες, τα νοήματα, και οι σκέψεις έχουν απλώσει σε όλη τη φυλακή» δηλώνει στον Αθήνα 9.84 ο σκηνοθέτης Στρατής Πανούριος που δούλεψε με τους κρατούμενους τους προηγούμενους μήνες.
«Η Τρικυμία» δεν επιλέχθηκε τυχαία. Δεν ανήκει στα σκυθρωπά δράματα του Σαίξπηρ, έργα που να τελειώνουν με μια καταστροφή. Το διατρέχει ένα στοιχείο γαλήνης και ισορροπίας. Ένα έργο του Σαίξπηρ γεμάτο συμβολισμούς, σε ένα μαγεμένο νησί σε ένα άγνωστο σημείο του ορίζοντα, που μια τρικυμία της ζωής συγκεντρώνει αδικημένους και πανούργους (ποιοι είναι ποιοι άραγε;) να αντιμετωπίσουν τον εαυτό τους και τους άλλους.
Ήσουν για λίγο ελεύθερος
Το κείμενο ακροβατεί ανάμεσα στο τραγικό και το κωμικό- πειραγμένο πολλές φορές από αυτοσχεδιασμούς της ομάδας. Το Εργαστήριο ξεκίνησε τον Νοέμβριο με 20 συμμετέχοντες, οι οποίοι παρακολούθησαν μια σειρά συναντήσεων που περιλάμβαναν πρακτική και θεωρητική εκπαίδευση με θέμα τις βασικές αρχές της υποκριτικής τέχνης – μια μελέτη στους μηχανισμούς λειτουργίας του ηθοποιού-καθώς επίσης, την ανάγνωση και την δραματουργική ανάλυση θεατρικών έργων του Σαίξπηρ. Τον Απρίλιο του 2017 η δράση αυτή πλαισιώθηκε από το μουσικό εργαστήριο των φυλακών Κορυδαλλού της Εναλλακτικής Σκηνής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Οι συμμετέχοντες του μουσικού εργαστηρίου συνεργάστηκαν με το Θεατρικό Εργαστήριο και έγραψαν τις δικές του συνθέσεις υπό την καθοδήγηση των συντονιστών του εργαστηρίου: Μ.Χ. Παπαδόπολου και Άντης Σκορδή
Ο Διονύσης, 57 ετών μια από τις πιο κωμικές φιγούρες της παράστασης μου εξομολογείται: «Μου άρεσε πολύ όλη η διαδικασία, δουλέψαμε ομαδικά. Είχα ασχοληθεί με την μουσική και έτσι πήγα στο μουσικό εργαστήρι και στη συνέχεια έμαθα ότι ήθελαν άτομα για το θεατρικό εργαστήρι. Σαίξπηρ δεν είχα ξαναδιαβάσει ποτέ, και θέατρο είχα δει λίγο. Μαζευόμασταν, συζητάγαμε για το έργο και ξαφνικά βρισκόσουν σε ένα άλλο κόσμο, ήσουν για λίγο ελεύθερος».
«Τι δουλειά έχει ο Σαίξπηρ στις Φυλακές Κορυδαλλού;»
«Τι δουλειά έχει ο Σαίξπηρ στις Φυλακές Κορυδαλλού με ρώτησαν το πρωί; Η τέχνη έπρεπε να είναι παντού. Έπρεπε να είναι εδώ και ο Τσέχοφ, και ο Χατζηδάκις και ο Καζαντζάκης», με αυτά τα λόγια μας καλωσόρισε ο διευθυντής των φυλακών Κορυδαλλού Χριστόφορος Γιαννακόπουλος που φορούσε μια μπλε γραβάτα με τον Ντόναλντ ερωτευμένο, επιβεβαιώνοντας ότι δεν χάνει το χιούμορ του. Μετά το δυνατό χειροκρότημα των θεατών- που επευφημούσαν τους ηθοποιούς όρθιοι- τους φίλησε και τους αγκάλιασε όλους. Η ηθοποιός του Εθνικού Θεάτρου Ασημίνα Αναστασοπούλου που δούλεψε και έπαιξε με τους κρατούμενους με την τελευταία ατάκα του έργου ξέσπασε σε κλάματα. Οι υπάλληλοι των φυλακών είχαν φέρει ακόμη και τα παιδιά τους να δουν την παράσταση. «Δίνει νόημα στη δουλειά μας, είναι ένα μάθημα ελευθερίας και φαντασίας» δήλωσε ο καλλιτεχνικός Διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου Στάθης Λιβαθινός.
Οργάνωση, συνέπεια και εμπιστοσύνη
Οι τρόφιμοι των φυλακών Κορυδαλλού επέδειξαν πάθος για την διαδικασία αυτή. «Υπήρχε οργάνωση, συνέπεια και εμπιστοσύνη» δηλώνει ο σκηνοθέτης Στρατής Πανούριος.
Στην πορεία της ζωής τους οι άνθρωποι αυτοί τιμωρούνται στερούμενοι την ελευθερία τους για το εκάστοτε αδίκημα που διέπραξαν. Η Δικαιοσύνη έχει αποφανθεί για αυτό. Όμως βρισκόμενοι στις φυλακές Κορυδαλλού αναμορφώνονται; Για να μπορέσουν την επαύριο της ποινής να βγουν στην κοινωνία; Ή η φυλακή πλάθει ανθρώπους ακόμη πιο θυμωμένους και αδικημένους;
Η τέχνη μπορεί να είναι ένας δρόμος (κακοτράχαλο μονοπάτι μάλλον) για να χαράξουν μια άλλη πορεία στη ζωή τους. Μαθαίνουν, μέσα από το θέατρο, να κοπιάζουν για κάτι και να επιβραβεύονται για αυτό, μαθαίνουν να στηρίζουν και να στηρίζονται, να χειροκροτούν και να χειροκροτούνται, να γίνονται ισότιμα μέλη μιας ομάδας. Και μέσα από τα ηθικά διλήμματα των ηρώων μαθαίνουν ότι δεν είναι μόνοι. Βεβαιώνονται ότι όλοι τους ίδιους φόβους έχουμε.
