Σε άρθρο του ο William Drozdiak συνεργάτης του Ινστιτούτου Brookings και συγγραφέας του βιβλίου «Ο τελευταίος πρόεδρος της Ευρώπης: Ο αγώνας του Εμμανουέλ Μακρόν να αναβιώσει τη Γαλλία και να σώσει τον κόσμο» που κυκλοφόρησε αυτό το μήνα ( “The Last President of Europe: Emmanuel Macron’s Race to Revive France and Save the World” ( Hachette/PublicAffairs, April 2020) αναφέρεται στην προσωπική του γνωριμία με τον Γάλλο πρόεδρο και στην αγωνία που του εξέφραζε ήδη από τον Σεπτέμβριο για την επόμενη μεγάλη κρίση της Ε.Ε.
«Όταν συνάντησα για πρώτη φορά τον Εμμανουέλ Μακρόν τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο νεαρός πρόεδρος της Γαλλίας ήταν εμφανώς απελπισμένος. Αγωνιζόταν μάταια να πείσει άλλους Ευρωπαίους ηγέτες να συστρατευθούν πίσω από το στρατηγικό του όραμα το οποίο θα εξασφάλιζε ότι η Ευρώπη θα μπορούσε να υπερασπιστεί τα μελλοντικά της συμφέροντα έναντι άλλων δυνάμεων που έχει να ανταγωνιστεί όπως η Ρωσία, η Κίνα και οι ΗΠΑ.
Δεν είχε υπομονή όταν περιέγραφε την απογοήτευση που ένιωθε επειδή προσπαθούσε να πείσει τους άλλους Ευρωπαίους να μοιραστούν την αγωνία του ώστε να προετοιμαστούν για την επόμενη μεγάλη κρίση της Ευρώπης.
“A quoi bon? A quoi bon?” μου είπε, μιμούμενος τις απαντήσεις που λάμβανε από άλλους ηγέτες της Ε.Ε.
Μόλις είχε ολοκληρωθεί η τρίχρονη αγωνιώδης διαπραγμάτευση της εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου. Η Ευρώπη ένιωθε ισχυρή ενώ η «απειλή» των ακροδεξιών εθνικιστών έμοιαζε να έχει υποχωρήσει, ενώ μια άμεση απειλή από άλλες δυνάμεις δεν φαινόταν στον ορίζοντα…
Η ζωή κυλούσε ήρεμα. Γιατί θα έπρεπε λοιπόν να εργαστούν πάνω σε μια υπαρξιακή κρίση της Ευρώπης, που δεν φαινόταν καν στον ορίζοντα; Ο Μακρόν μου εκμυστηρεύθηκε ότι φοβόταν πως μια τέτοια χαλαρότητα θα οδηγούσε σύντομα την Ευρώπη σε διάλυση του πολιτικού της εγχειρήματος. «Όταν θα συμβεί η επόμενη κρίση, ίσως να μην είμαστε έτοιμοι. Αυτοκρατορίες και χώρες έχουν εξαφανιστεί στο παρελθόν. Αυτό μπορεί να συμβεί ξανά. Προτού το καταλάβουμε η Ευρώπη μπορεί να διαλυθεί» μου είπε.
Σήμερα, εν μέσω της πανδημίας η οικονομία της Ε.Ε έχει χτυπηθεί την ώρα που έχει κοστίσει δεκάδες χιλιάδες ζωές. Η στιγμή της αλήθειας για την Ευρώπη ήρθε πάλι ξαφνικά.
Η πανδημία του κορoνοϊού εξέθεσε τα πιο ευάλωτα συστήματα υγείας της Ευρώπης. Ο κίνδυνος όμως είναι να επηρεάσει το όνειρο ομοσπονδιοποίησης της Ευρώπης στις βάσεις μιας δημοκρατίας που ευημερεί. Ίσως οι χώρες να αποτύχουν να συνενωθούν γυρω από την κοινή τους μοίρα και τον στόχο σφυρηλάτησης μιας νέας εποχής τον 21ο αιώνα.
Όταν θα αρχίσει να κάμπτεται η κρίση, η Ευρώπη θα έρθει αντιμέτωπη με τις επιπτώσεις των lockdowns που έθεσαν τις οικονομίες σε «κώμα» για μεγάλο διάστημα. Ο Μακρόν δεσμεύθηκε με τους Ευρωπαίους εταίρους να αντιμετωπίσει την κρίση ως μιε ευκαιρία να επιταχυνθεί ο σκοπός μιας πιο ενσωματωμένης ηπείρου, ξεκινώντας με την επίδειξη αλληλεγγύης και γενναιοδωρίας μεταξύ των πλούσιων και φτωχών κρατών.
Αλλά σε αυτή τη φάση της κρίσης, το όραμα του Μακρόν για μια συνεκτική πολιτική κοινότητα που προστατεύει και υπερασπίζεται τα 450 εκατομμύρια Ευρωπαίων μάλλον δείχνει πιο απόμακρο από ποτέ.
Η κρίση έχει εκθέσει και αναπυρώσει τις παλιές διαμάχες μεταξύ Βορρά και Νότου. Οι διαφορές διεφάνηκαν για ακόμα μια φορά στο τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που δεν κατόρθωσε να φθάσει σε συμφωνία για ένα ταμείο ανάκαμψης προκειμένου να βοηθηθούν οι χώρες του Νότου που χτυπήθηκαν περισσότερο από την πανδημια.
Η διαμάχη αυτή θύμισε την αντίστοιχη που συνέβη πριν από ακριβώς δέκα χρόνια όταν οι βόρειες χώρες κλήθηκαν να διασώσουν τις πιο φτωχές του Νότου στη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης που λίγο έλειψε να διαλύσει τη ζώνη του Ευρώ. (…)
Ο Μακρόν έχει χωρίς επιτυχία προσπαθήσει να «επουλώσει» τις πληγές αυτής της συνεχιζόμενης διαμάχης. Προσπάθησε να διαμεσολαβήσει ανάμεσα σε χώρες του Βορρά και του Νότου μιλώντας με την Γερμανίδα καγκελάριο, Μέρκελ και τον Ολλανδό πρωθυπουργό Ρούτε ώστε να τους πείσει να αποδεκτούν τα αιτήματα των εταίρων τους από τον Νότο.
Παρά το γεγονός ότι η Μέρκελ υποχώρησε από την άτεγκτη θέση της, οι δύο ηγέτες απέρριψαν το σχέδιο που περιλαμβάνει κονδύλια για να στηριχθούν τα κράτη μέλη της Ε.Ε. Ανησυχούν για τις αντιδράσεις των φορολογούμενων τους και ίσως το πώς θα εκμεταλλευθούν την κατάσταση οι ακροδεξιοί εθνικιστές.
Η αποτυχία όμως να επιλυθούν αυτές οι διαφορές ενέχει τον κίνδυνο να ενισχυθούν τα αντι-ευρωπαϊκά κινήματα που ήδη δειλά δειλά κάνουν εκ νέου την εμφάνισή τους σε Ιταλία και Ισπανία με το ερώτημα: Τι καλό προσφέρει η Ε.Ε όταν δεν δείχνει εμπάθιεα και στήριξη την ώρα της απόγνωσης; Εώς τώρα ο Μακρόν έχει επιχειρήσει να προωθήσει το όραμα μιας ενωμένης πολιτικής κοινότητας ώστε να μη διαρραγεί περαιτέρω το ευρωπαϊκό εγχείρημα.
Τα τελευταία 70 χρόνια, η Ε.Ε έχει αναδειχθεί ως μια από τις μεγαλύτερες ιστορίες πολιτικής επιτυχίας διασφαλίζοντας ειρήνη και ευημερία στην Ήπειρο. Θα ήταν ιστορικά μια τραγωδία αν τη στιγμή που η Γαλλία έχει πρόεδρο έναν τόσο φιλοευρωπαϊστή, το όνειρο μιας ενωμένης Ευρώπης εξαφανιστεί λόγω εγωϊστικών συμφερόντων των πιο πλούσιων εθνών».
Αλεξάνδρα Βουδούρη
