Του Βασίλη Πάικου
Μας ξάφνιασε ευχάριστα η Πρόεδρος της Commission Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, όταν μιλώντας στο Ευρωκοινοβούλιο, παρουσίασε την πρόταση της Επιτροπής για την στήριξη των ευρωπαϊκών Χωρών μετά την πανδημία. Πρόταση που τη δέχθηκαν με ανακούφιση οι λαοί της Ευρώπης, θεωρούμενη ως γενναιόδωρη ακόμη και από τους πλέον «φιλύποπτους» απέναντι στην ΕΕ. Θα πρέπει όμως να πούμε πως χαρακτηρίστηκε γενναιόδωρη, μόνο σε σχέση με τα αναμενόμενα. Με δεδομένες τις επ’ αυτού αντιδράσεις των τεσσάρων «ευρωτσιγκούνηδων» του Βορρά. Είχε όμως εν τω μεταξύ υπάρξει η κοινή γαλλογερμανική πρόταση, που άναψε το πράσινο φως στην Commission. Κι έτσι φτάσαμε στο πακέτο των 500+250 δισ. Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί πως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) είχε, διά της Κριστίν Λαγκάρντ, υπολογίσει στα 1,5 τρισ. το αναγκαίο για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας ποσόν. Πακέτο σχεδόν τριπλάσιο δηλαδή, από το ήδη προτεινόμενο. Οπότε η σημερινή πρόταση θεωρείται «απλόχερη», μόνο σε σχέση με ό, τι περιμέναμε. Ή, σωστότερα, με ό, τι φοβόμαστε…
Ας προσγειωθούμε όμως. Πρόκειται μονάχα για την πρόταση της Commission. Η οποία μένει να περάσει και από την δοκιμασία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Των ηγετών των 27 κρατών – μελών, των εχόντων τον τελευταίο λόγο. Και δεδομένου ότι για την απόφαση απαιτείται ομοφωνία, ας μην κρατάμε και πολύ μεγάλο καλάθι, περιμένοντας να δούμε που «θα κάτσει» ο τελικός συμβιβασμός. Κι ύστερα, είναι τόσες οι επί του θέματος ασάφειες, ώστε δεν μπορεί κανείς, για την ώρα, να κάνει εύκολα τους λογαριασμούς του. Πολύ λιγότερο να πανηγυρίσει…
Ασάφειες που διαμορφώνουν ερωτήματα του τύπου: Ποιο θα είναι εντέλει το πακέτο της επιδότησης και ποιο εκείνο των δανείων μέσω του ESM; Μήπως θα υποχρεωθούν ανελαστικά οι δικαιούμενες Χώρες να πάρουν και τα δυο ή τίποτα; Θα υπάρξει άραγε «αιρεσιμότητα», δηλαδή όροι και προϋποθέσεις για την είσπραξη του πακέτου; Και τι είδους όροι θα είναι αυτοί; Μήπως θα πρόκειται για «μνημονιακού» χαρακτήρα προϋποθέσεις στην κατεύθυνση των «μεταρρυθμίσεων» (όπως οι δανειστές θεωρούν συνήθως τις μεταρρυθμίσεις), σαν κι αυτές που γνωρίσαμε και που στενάξαμε υπό το βάρος τους; Γιατί ως τώρα ξέραμε πως μόνο τα προοριζόμενα για τις υγειονομικές ανάγκες ποσά θα είναι απαλλαγμένα όρων, και όχι τα άλλα, τα έχοντα στόχο την θεραπεία των οικονομικών και των κοινωνικών συνεπειών της πανδημίας. Έχει μήπως αλλάξει αυτό το δόγμα ή πρόκειται ν’ αλλάξει; Θα τα δούμε όλ’ αυτά, θα τα μάθουμε, σύντομα ελπίζω. Για την ώρα μένουμε στα ερωτήματα.
Το σίγουρα θετικό του πράγματος έγκειται στη διαπίστωση πως η λογική της πρότασης της Commission κινείται στην κατεύθυνση της «αμοιβαιότητας» (της «αμοιβαιοποίησης» αν προτιμάτε) των υποχρεώσεων των κρατών-μελών. Κι αν δεν πρόκειται βέβαια για ευρωομόλογο (το επονομασθέν για την περίπτωση «κορονοομόλογο»), εντούτοις θα μπορούσε κανείς να το τοποθετήσει στο πλαίσιο της φιλοσοφίας του…
Όσο για μας εδώ και το προοριζόμενο για τη Χώρα μας πακέτο, το υπολογιζόμενο κάπου στα 32 δισ., το μόνο που έχουμε, για την ώρα, είναι η δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη πως «δεν θα το σπαταλήσουμε σαν νεόπλουτοι». Δίχως όμως να μπορούμε να καταλάβουμε τι θέλει να πει ο ποιητής. Και συγκεκριμένα, δίχως ακόμη να ξέρουμε τι μερίδιο θα κατευθυνθεί προς το κοινωνικό κράτος. Τι προς την στήριξη της εργασίας. Τι προς τις κοινωνικές ομάδες, τις περισσότερο πληγείσες από την καραντίνα. Τι προς την μικρή και μεσαία και τι προς την μεγάλη επιχειρηματικότητα. Πολύ περισσότερο που, εξ όσων προκύπτει από τα «συμφραζόμενα» του σκληρού πυρήνα των αντιλήψεων της σήμερα κυβερνώσας παράταξης, η ανάπτυξη της Χώρας συναρτάται απολύτως με την ενίσχυση της μεγάλης, έως και της πολύ μεγάλης επιχειρηματικότητας. Άλλωστε, για κάτσε να δούμε τι θα πει και ο ΣΕΒ…
