Σκληρή και άνευ προηγουμένου στα χρονικά των ελληνοτουρκικών σχέσεων υπήρξε η δημόσια αντιπαράθεση των δύο υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας στη διάρκεια των κοινών δηλώσεων τους αμέσως μετά τη συνάντηση τους και τις διευρυμένες συνομιλίες, που διεξήχθησαν χθες στην Άγκυρα.
Ο κ Δένδιας έθεσε ευθέως τις τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο κάνοντας μάλιστα λόγο για παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων ενώ απαντώντας στην δήλωση Τσαβούσογλου- που για ακόμα μια φορά – έθεσε θέμα τουρκικής μειονότητας στη Θράκη του υπενθύμισε πως αυτή ορίζεται ως μουσουλμανική από τη Συνθήκη της Λωζάννης. Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικων κάλεσε μάλιστα τον Τούρκο ομόλογό του να απέχει από προκλητικές δηλώσεις με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου να αντεπιτίθεται λέγοντας πως ποτέ δεν προχώρησε σε προκλητικές δηλώσεις.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας όταν πήρε τον λόγο μετά την πρώτη τοποθέτηση του Νίκου Δένδια χαρακτήρισε «προκλητικές κάποιες από τις δηλώσεις του» λέγοντας ότι «δεν μπορούμε να τις αποδεχθούμε». Ανταπαντώντας ο Νίκος Δένδιας, σημείωσε μεταξύ άλλων ότι όλα τα ελληνικά επιχειρήματα εδράζονται στο διεθνές Δίκαιο, τονίζοντας μάλιστα ότι ιδιαίτερα στο μεταναστευτικό και μετά τα γεγονότα του Φεβρουαρίου και Μαρτίου του 2020 πως η «Τουρκία δεν μπορεί να κάνει μαθήματα στην Ελλάδα». Έθεσε ακόμα και το θέμα του casus belli λέγοντας ότι αντίκειται στο ευρωπαϊκό κεκτημένο, αλλά και το θέμα του τουρκολιβυκού μνημονιου το οποίο χαρακτήρισε παράνομο, καθώς επίσης και των υπερπτήσεων τουρκικών αεροσκαφών πάνω από ελληνικό έδαφος. Από την πλευρά του, ο Τούρκος ομόλογός του έθεσε θέμα αποστρατιωτικοποίησης των νήσων βάσει της Συνθήκης της Λωζάννης.
Επί της ουσίας οι δυο πλευρές για πρώτη φορά δημόσια έθεσαν όλα τα θέματα στα οποία υπάρχουν διαφορές μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και που συνήθως αποτελούν αντικείμενο των πολιτικών διαβουλεύσεων μεταξύ των υπουργείων Εξωτερικών των δύο χωρών.
Πρόταση Ερντογάν για διεξαγωγή συνόδου με θέμα την ανατολική Μεσόγειο
Κατά την αρχική τοποθέτησή του ο κ Τσαβούσογλου δήλωσε ότι «πιστεύουμε ότι μεταξύ μας τα ζητήματα μπορούν να επιλυθούν με έναν εποικοδομητικό διάλογο» και πρόσθεσε πως «τα τετελεσμένα και οι επιθετικές δηλώσεις είναι πράγματα αποφευκτέα». Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών χαρακτήρισε πολύ σημαντική την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών και επανέλαβε ότι ο Τούρκος πρόεδρος, Ταγίπ Ερντογάν προτείνει να πραγματοποιηθεί μια σύνοδος για το θέμα της Ανατολικής Μεσογείου.
Σε ό,τι αφορά την άτυπη πενταμερή για το Κυπριακό στη Γενεύη ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου δήλωσε ότι όλες οι πλευρές πρέπει να λάβουν μέρος με τον πλέον θετικό και εποικοδομητικό τρόπο.
Σχετικά με τις διμερείς οικονομικές σχέσεις είπε ότι «θα πρέπει να συνεχίσουμε και να διευρύνουμε τις μεταξύ μας εμπορικές και οικονομικές σχέσεις ενώ δήλωσε ότι εργαζόμαστε για την διαμόρφωση ενός οδικού χάρτη». Χαρακτήρισε πολύ σημαντική την επανέναρξη των αεροπορικών δρομολογίων που ξεκίνησε τον περασμένο μήνα.
Ο Τσαβούσογλου παράλληλα ζήτησε να συνεχίσουμε τον αντιτρομοκρατικό μας αγώνα με οργανώσεις τύπου FETO και PKK» και η αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης να γίνει με αντίληψη συνεργασίας και όχι ανταγωνισμού.
«Μιλήσαμε για την “τουρκική μειονότητα” που ζει στην Θράκη» είπε ο Τούρκος ΥΠΕΞ, προσθέτοντας ότι «για την ελληνική μειονότητα που ζει εδώ, από την πρώτη στιγμή μπορέσαμε να υλοποιήσουμε βέλτιστες πρακτικές». «Και οι δύο μειονοτικές ομάδες πρέπει να αντιμετωπίζονται με τρόπο που θα οδηγεί σε ευημερία και ειρήνη» συμπλήρωσε.
Ο ίδιος δήλωσε ότι η «είμαστε έτοιμοι να παρέχουμε κάθε στήριξη για να προστατευθεί η πολιτιστική κληρονομιά για τα οθωμανικά μνημεία στην Ελλάδα, το ίδιο για χριστιανικά μνημεία στην Τουρκία με αμοιβαία συνεργασία«. Για τη διευθέτηση των διαφωνιών μας θεωρούμε ότι πρέπει να συνεχίσουμε τον διάλογο που ξεκινήσατε σήμερα με την επίσκεψή σας, είπε ο Τσαβούσογλου απευθυνόμενος στον κ. Δένδια.
Δένδιας: Αναγκαία προϋπόθεση για την βελτίωση των διμερών σχέσεων η αποκλιμάκωση
Από την πλευρά του ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας δήλωσε ότι αναγκαία προϋπόθεση για τη βελτίωση των διμερών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, είναι η αποκλιμάκωση και η αποφυγή προκλητικών ενεργειών, τονίζοντας ότι το προηγούμενο διάστημα οι παραβατικές ενέργειες είχαν αυξηθεί σημαντικά.
Συγκεκριμένα δήλωσε: «Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης εύχεται σε όλους τους μουσουλμάνους για την έναρξη του ραμαζανιού. Έχει ήδη ειπωθεί και θα κάνουμε τα εγκαίνια του ισλαμικού τεμένους στην Αθήνα αμέσως μετά την πανδημία.
Με τον κ. Τσαβούσογλου συζητήσαμε όσα θέματα υπάρχουν προσεγγίσεις αλλά και όσα θέματα μας δημιουργούν τριβές. Η Τουρκία έχει τονίσει ότι η ένταξη στην ΕΕ παραμένει στρατηγικός της στόχος. Χαιρετίζω την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών αλλά και την συζήτηση των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης η οποία θα ακολουθήσει.
Σκοπός της παρουσίας Φραγκογιάννη είναι να εξετάσουμε συγκεκριμένες προτάσεις συνεργασίας. Συμφωνήσαμε να δημιουργήσουμε μια θετική ατζέντα θεμάτων για να προχωρήσουμε την σχέση μας μπροστά.
Αναγκαία προϋπόθεση για την βελτίωση των διμερών σχέσεων η αποκλιμάκωση και η αποφυγή ενεργειών. Πριν από λίγους μήνες οι παραβατικές ενέργειες είχαν αυξηθεί σημαντικά.
Υπάρχει στην Ελλάδα μουσουλμανική μειονότητα, αυτήν αναγνωρίζει η συνθήκη της Λωζάννης, αυτή είναι η άποψη του ελληνικού κράτους. Υπάρχουν δηλώσεις που δεν βοηθούν στο θετκό κλίμα το οποίο συμφωνήσαμε να προωθήσουμε.
Μοναδική λύση που είναι αποδεκτή από το σύνολο της διεθνούς κοινότητας είναι η διζωνική -δικοινοτική ομοσπονδία στην Κύπρο. Χρειάζεται να υπάρχει αποχή από ενέργειες που παραβιάζουν τα δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η Ελλάδα υποστηρίζει την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας εφ’ όσον η Τουρκία το επιθυμεί. Όπως ισχύει σε κάθε υποψήφια χώρα υπάρχει ένας απαράβατος κανόνας: ο σεβασμός της εδαφικής κυριαρχίας ενός κράτους μέλους.
Το ενδεχόμενο λήψης μέτρων υπάρχει πάντα στο τραπέζι αν υπάρξουν παραβατικές ενέργειες σε βάρος της εδαφικής κυριαρχίας ενός κράτους μέλους. Θα μου επιτρέψετε να κάνω αναφορά σε ένα ζήτημα που επηρεάζει αρνητικά τις διμερείς σχέσεις και αυτή αφορά την απειλή πολέμου σε περίπτωση που η Ελλάδα εφαρμόσει τις προβλέψεις της UNCLOS. Να φύγει το casus belli για τα 12 μίλια. Το δίκαιο αυτό είναι τμήμα του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Το λεγόμενο τουρκολιβυκό μνημόνιο έχει καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο γιατί δεν συνάδει με το δίκαιο της θάλασσας».
Σε ό,τι αφορά την Αγία Σοφία ο κ. Δένδιας είπε ότι «πιστεύουμε ότι μια τέτοια αναστροφή είναι προς το συμφέρον της Τουρκίας γενικώς. Ελλάδα και Τουρκία είναι προορισμένες από τη γεωγραφία να ζουν μαζί. Είναι προς το συμφέρον και των δύο χωρών να συνεργαστούμε, αυτή είναι η άποψη της κυβέρνησης Μητσοτάκη και αυτή την άποψη ήρθα να εκφράσω εδώ με την ελπίδα οι σχέσεις μας να προχωρήσω μπροστά.
Θα ήθελα με την ευκαιρία αυτή να διατυπώσω στον φίλο μου Μεβλούτ την πρόσκληση να επισκεφθεί την Αθήνα και να προετοιμάσουμε την συνάντηση του προέδρου της Τουρκίας με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.
Τσαβούσογλου: Καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων της τουρκικής μειονότητας
Ακολούθως πήρε εκ νέου τον λόγο ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου τονίζοντας: «Δεν έκανα καμία δήλωση προκλητική ή αρνητική για την Ελλάδα. Όμως στην ομιλία του ο ομόλογός μου έχει κάνει δηλώσεις οι οποίες είναι αρνητικές. Δεν μπορούμε να αποδεχθούμε ότι η Τουρκία παραβιάζει τα δικαιώματα της Ελλάδας στο Αιγαίο. Εμείς αποδεχόμαστε ως Ρωμιούς ορθοδόξους τους μειονοτικούς της Πόλης αλλά εσείς δεν μπορείτε να αποδέχεστε όσους λένε ότι είναι Τούρκοι. Αυτό είναι μια καταπίεση και καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
Έθεσε μάλιστα θέμα επαναπροώθησης από την Ελλάδα (push back) 80.000 προσφύγων και μεταναστών.
Συνάντηση για μία ώρα είχαν Δένδιας και Ερντογάν
Περίπου μία ώρα διήρκεσε η συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας, Νίκου Δένδια, με τον Πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο τουρκικό Προεδρικό Μέγαρο, στην Άγκυρα. Η συνάντηση, στην οποία πήρε μέρος και ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ξεκίνησε λίγο μετά τις 15:00 και ολοκληρώθηκε λίγο μετά τις 16:00.
Σημειώνεται πως η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στο κτιριακό συγκρότημα του Προεδρικού Μεγάρου.
Οι δύο πλευρές εξέτασαν ζητήματα διμερών σχέσεων καθώς και περιφερειακά και διεθνή ζητήματα. Ειδικότερα, συζητήθηκαν οι διμερείς σχέσεις, τόσο οι πολιτικές όσο και οι οικονομικές, καθώς και οι διεθνείς εξελίξεις με έμφαση στις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένου του μεταναστευτικού-προσφυγικού, καθώς και οι περιφερειακές εξελίξεις με έμφαση στη Λιβύη και τη Συρία. Περαιτέρω, συζητήθηκε το Κυπριακό ενόψει της προσεχούς άτυπης πενταμερούς διάσκεψης, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, στη Γενεύη.
Αλεξάνδρα Βουδούρη, AΠΕ-ΜΠΕ
