Χωρίς συγκεκριμένη απόφαση κατέληξε εχθές , πρώτη ημέρα των εργασιών της συνόδου του, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σε ό,τι αφορά τη διαχείριση της ενεργειακής κρίσης. Το θέμα δίχασε τους Ευρωπαίους ηγέτες με κατάληξη να καταφύγουν τελικώς σε έκκληση προς την Κομισιόν να προχωρήσει με την αξιοποίηση της λεγόμενης “εργαλειοθήκης” για τη παροχή βραχυπρόθεσμης βοήθειας προς τους πολίτες λόγω των αυξανόμενων τιμών ηλεκτρικού ρεύματος. Πολλές αποφάσεις μετατίθενται για τον Δεκέμβριο.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προχωρήσουν με επείγοντα τρόπο στην καλύτερη δυνατή αξιοποίηση της λεγόμενης εργαλειοθήκης για την παροχή βραχυπρόθεσμης ανακούφισης στους πολίτες εξαιτίας της πρόσφατης αύξησης στις τιμές της ενέργειας, αναφέρει το κείμενο των συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής.
Ωστόσο για το θέμα δεν υπήρξε απόφαση με τη Γερμανία και αρκετές χώρες του Βορρά που έχουν διμερή ενεργειακά συμβόλαια με τη Ρωσία, να απορρίπτουν δια στόματος καγκελαρίου Μέρκελ, τα δραστικά μέτρα προκειμένου να μην υπονομευθούν οι μηχανισμοί της αγοράς. Αντιθέτως στο ευρωπαικό Νότο οι χώρες ζητούν κοινά μετρα αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης . Ο Πέδρο Σάντσεθ, πρωθυπουργός της Ισπανίας δήλωσε ότι θα επαναφέρει το θέμα της πιο άμεσης εμπλοκής της Ε.Ε. στην προσπάθεια μείωσης των τιμών τον Δεκέμβριο.
Στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τα κράτη-μέλη καλούνται να κάνουν την καλύτερη δυνατή χρήση της εργαλειοθήκης για την «παροχή βραχυπρόθεσμης ανακούφισης στους πιο ευάλωτους πολίτες και για την υποστήριξη των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων». Αναφέρεται επίσης ότι το Συμβούλιο και η Κομισιόν θα εξετάσουν μεσοπρόθεσμα μέτρα για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του ενεργειακού συστήματος της Ε.Ε., τη διατήρηση των τιμών σε προσιτά επίπεδα, την ασφάλεια προμηθειών και την υποστήριξη της μετάβασης προς την κλιματική ουδετερότητα. Καλείται, τέλος, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να επιταχύνει τις επενδύσεις στην ενεργειακή μετάβαση.
Το θέμα της ενεργειακής κρίσης συζητούσαν οι 27 για πάνω από 4 ώρες, με τον Τσέχο πρωθυπουργό Αντρέι Μπάμπις να κατηγορεί τη Κομισιόν πως το νέο σύστημα εμπορίας ρύπων στο πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας είναι υπεύθυνο για την αύξηση των τιμών ηλεκτρικού ρεύματος . Η Επιτροπή δια στόματος της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν απάντησε ότι το σύστημα επηρεάζει μόνο το 15% του συνολικού κόστους ηλεκτρικής ενέργειας σε όλη την Ε.Ε. Από την άλλη χώρες όπως η Γαλλία, η Ελλάδα, η Πολωνία και η Ισπανία ζητούν εδώ και καιρό αναθεώρηση των κανόνων στην αγορά ενέργειας που θα βοηθήσει στο «κλείδωμα» μακροπρόθεσμων τιμών. Σε αυτή την πρόταση αντιδρούν χώρες όπως η Γερμανία. Πάντως η Κομισιόν δεσμεύθηκε να υποβάλει προτάσεις για κοινή προμήθεια και αποθήκευση φυσικού αερίου στην ΕΕ τον Δεκέμβριο. Ωστόσο πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κατέστησε σαφές ότι οποιαδήποτε κοινή προμήθεια θα γίνει σε εθελοντική βάση, επιτρέποντας μόνο σε χώρες που θέλουν να συγκεντρώσουν τους πόρους τους να το πράξουν.
Ο Ισπανός πρωθυπουργός, Πέδρο Σάντσεθ επέμεινε ότι υπάρχει άμεση ανάγκη αναδιάρθρωσης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ είπε χαρακτηριστικά ότι δεν μπορεί κανείς να περιμένει έως τον Απρίλιο για σχετικές αποφάσεις. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν στήριξε τον Σάντσεθ, σημειώνει το Politico προειδοποιώντας ότι παρά τα επιχειρήματα που προβάλλουν κάποιες χώρες του Βορρά, τα ορυκτά καύσιμα και οι τιμές τους θα παραμείνουν υψηλά μακροπρόθεσμα. «Προς το παρόν δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι οι τιμές θα αρχίσουν να πέφτουν, μάλλον θα συμβεί το αντίθετο» είπε ο Μακρόν.
Διχασμένοι εμφανίσθηκαν οι ηγέτες των 27 και στο θέματης Πολωνίας το οποίο συζήτησαν σχεδόν για δύο ώρες σε κλίμα ηρεμότερο από ό,τι κάποιοι προέβλεπαν, σχολιάζει το Politico. Κρατήθηκαν σημειώσεις, ενώ όλοι σχεδόν οι ηγέτες πήραν τον λόγο περιλαμβανομένου και του Πολωνού πρωθυπουργού. Χαρακτηριστικό ήταν πάντως ότι δεν δόθηκε συνέντευξη Τύπου μετά το τέλος του Συμβουλίου.
Στην παρέμβασή του ο Πολωνός πρωθυπουργός, Ματέους Μοραβιέτσκι τόνισε ότι το θέμα δεν αφορά το κράτος δικαίου αλλά την παρέμβαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου σε τομείς και θέματα που δεν έχει λόγο. Από κάποιους αυτή η κίνηση ήταν μια προσπάθεια του Μοραβιέτσκι να εκτρέψει τη συζήτηση από τη κατάσταση της δικαιοσύνης στη χώρα του. Λίγοι ηγέτες τον ακολούθησαν, ο Βίκτορ Όρμπαν ο Ούγγρος πρωθυπουργός πάντως μίλησε για «κυνήγι μαγισσών» εναντίον της Πολωνίας και δήλωσε ότι οι Βρυξέλλες έχουν ενισχυθεί με εξουσίες, που δεν τους αναλογούν.
Τελικά δεν υπήρξε κάποια συγκεκριμενη απόφαση για την Πολωνία, παρά τις έντονες προσπάθειες χωρών όπως το Βέλγιο ή Ιρλανδία. Τελικά κυριάρχησε το πνεύμα… της Μέρκελ που ζητά διάλογο και όχι σύγκρουση. Όμως οι Ευρωπαίοι ηγέτες πέταξαν το μπαλάκι στην Κομισιόν ως εγγυήτριας των Ευρωπαϊκών Συνθηκών. Υπήρξεπάντως χθες μια συμφωνία επί της αρχής. Να μην ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός της αιρεσιμότητας για το κράτος δικαίου που αφορά «πάγωμα κονδυλίων» έως ότου υπάρξει συγκεκριμένη απόφαση από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για το εάν αυτό είναι νόμιμο.
Η λεγόμενη εργαλειοθήκη για το ενεγεικό περιέχει χρήσιμα μέτρα, βραχυπρόθεσμα και πιο μακροπρόθεσμα.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί:
* Την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μελετήσει τη λειτουργία των αγορών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και την αγορά στο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της ΕΕ (ETS), με τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA). Στη συνέχεια, η Επιτροπή θα αξιολογήσει εάν ορισμένες εμπορικές συμπεριφορές απαιτούν περαιτέρω ρυθμιστικά μέτρα.
* Τα κράτη μέλη και η Κομισιόν να κάνουν επειγόντως την καλύτερη δυνατή χρήση της εργαλειοθήκης για την παροχή βραχυπρόθεσμης ανακούφισης στους πιο ευάλωτους καταναλωτές και την υποστήριξη των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, λαμβάνοντας υπόψη την ποικιλομορφία και την ιδιαιτερότητα των καταστάσεων των κρατών μελών.
* Την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να εξετάσουν άμεσα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα που θα συνέβαλαν να προσφέρεται ενέργεια σε προσιτή τιμή στα νοικοκυριά και στις εταιρείες, να αυξηθεί η ανθεκτικότητα του ενεργειακού συστήματος της ΕΕ και της εσωτερικής αγοράς ενέργειας, να υπάρχει ασφάλεια εφοδιασμού και υποστήριξη στη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα, λαμβάνοντας υπόψη την ποικιλομορφία και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κατάστασης σε κάθε κράτος μέλος.
* Την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) να εξετάσει πώς θα επιταχυνθούν οι επενδύσεις στην ενεργειακή μετάβαση, αξιοποιώντας τρέχοντα κεφάλαιά της, με σκοπό τη μείωση των μελλοντικών κινδύνων διακοπής και την ικανοποίηση των παγκόσμιων φιλοδοξιών της Ευρώπης για συνδεσιμότητα.
* Το έκτακτο Συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας της 26ης Οκτωβρίου 2021 να προωθήσει αμέσως αυτές τις ενέργειες.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα παρακολουθεί την κατάσταση και θα επανέλθει τον Δεκέμβριο, καταλήγει το κείμενο.
ΠΗΓΗ: ΑΠΕ- ΜΠΕ
