Οι υπουργοί Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν σε πολιτική συμφωνία σχετικά με μέτρα για τον μετριασμό των υψηλών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας.
Όπως αναφέρει μήνυμα της τσεχικής προεδρίας στο Twitter, κατέληξαν σε συμφωνία για 1) υποχρεωτική μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, 2) ανώτατο όριο στα έσοδα όσων παράγουν ηλεκτρική ενέργεια με άλλες τεχνολογίες και 3) συνεισφορά αλληλεγγύης από τους παραγωγούς ορυκτών καυσίμων.
Ενώ το θέμα του πλαφόν στην τιμή του φθισικού αερίου εξακολουθεί να διχάζει το Συμβούλιο συμφώνησε σε εθελοντικό στόχο συνολικής μείωσης 10% της ακαθάριστης κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και υποχρεωτικό στόχο μείωσης 5% της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας σε ώρες αιχμής.
Τα κράτη μέλη θα προσδιορίσουν το 10% των ωρών αιχμής για το διάστημα 1ης Δεκεμβρίου 2022 και 31ης Μαρτίου 2023, κατά τη διάρκεια των οποίων θα μειώσουν τη ζήτηση. Τα κράτη μέλη θα είναι ελεύθερα να επιλέξουν τα κατάλληλα μέτρα για τη μείωση της κατανάλωσης και για τους δύο στόχους κατά την περίοδο αυτή.
Πλαφόν στα έσοδα της αγοράς ηλεκτρισμού
Το Συμβούλιο συμφώνησε να περιορίσει τα έσοδα της αγοράς στα 180 ευρώ/MWh για τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των μεσαζόντων, που χρησιμοποιούν τις λεγόμενες «υποπεριθωριακές» τεχνολογίες για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, όπως ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, πυρηνικά και λιγνίτης. Τέτοιοι φορείς εκμετάλλευσης σημείωσαν μεγάλα οικονομικά κέρδη τους τελευταίους μήνες, χωρίς να αυξηθεί το λειτουργικό τους κόστος. Αυτό οφείλεται στο ρόλο του άνθρακα και του φυσικού αερίου ως οριακών πηγών καθορισμού των τιμών που διογκώνουν επί του παρόντος την τελική τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας.
Το επίπεδο του ανώτατου ορίου έχει σχεδιαστεί για να διατηρεί την κερδοφορία των φορέων εκμετάλλευσης και να αποφεύγει την παρεμπόδιση των επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να χρησιμοποιήσουν μέτρα της επιλογής τους για τη συλλογή και τη διάθεση των πλεονασματικών εσόδων προς την υποστήριξη και την προστασία των τελικών πελατών ηλεκτρικής ενέργειας.
Επίσης, τα κράτη μέλη εισήγαγαν ορισμένες ευελιξίες για να αντικατοπτρίζουν τις εθνικές τους συνθήκες και τα μέτρα που ισχύουν σε εθνικό επίπεδο. Αυτά περιλαμβάνουν τη δυνατότητα ορισμού υψηλότερου ανώτατου ορίου εσόδων, τη χρήση μέτρων που περιορίζουν περαιτέρω τα έσοδα της αγοράς, τη διαφοροποίηση μεταξύ τεχνολογιών και την εφαρμογή ορίων στα έσοδα άλλων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των traders, μεταξύ άλλων.
Σε περιπτώσεις όπου η καθαρή εξάρτηση ενός κράτους μέλους από τις εισαγωγές είναι ίση ή μεγαλύτερη από 100%, θα συνάψουν συμφωνία έως την 1η Δεκεμβρίου 2022 για την επαρκή κατανομή των πλεονασματικών εσόδων με το κράτος μέλος εξαγωγής. Άλλα κράτη μέλη καλούνται επίσης να συνάψουν τέτοιες συμφωνίες.
Εισφορά αλληλεγγύης στα ορυκτά καύσιμα
Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να ορίσουν μια υποχρεωτική προσωρινή εισφορά αλληλεγγύης στα κέρδη των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στους τομείς του αργού πετρελαίου, του φυσικού αερίου, του άνθρακα και των διυλιστηρίων. Η εισφορά αλληλεγγύης θα υπολογίζεται επί των φορολογητέων κερδών, όπως καθορίζονται από τους εθνικούς φορολογικούς κανόνες για το οικονομικό έτος που αρχίζει το 2022 ή/και το 2023, και αφορά κέρδη τα οποία είναι πάνω από μια αύξηση 20% των μέσων ετήσιων φορολογητέων κερδών από το 2018. Η εισφορά αλληλεγγύης θα ισχύει επιπλέον των τακτικών φόρων και εισφορών που ισχύουν στα κράτη μέλη.
Εν μέσω διαφωνιών, που φαντάζει δύσκολο να γεφυρωθούν, όσον αφορά την ιδέα να επιβληθεί γενικό ανώτατο όριο στην τιμή του φυσικού αερίου συνεδριάζει εκτάκτως στις Βρυξέλλες , για δεύτερη φορά μέσα σε έναν μήνα, το συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ στις Βρυξέλλες. Στόχος: η μείωση των υψηλών τιμών της ενέργειας.
Τη συζήτηση στο Συμβούλιο θα τροφοδοτήσει το non-paper της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις «έκτακτες παρεμβάσεις στην αγορά φυσικού αερίου».
Η πρόταση επί της ουσίας απορρίπτει την ιδέα 15 κρατών-μελών για το γενικό πλαφόν στη χονδρική τιμή του αερίου, λόγω των κινδύνων που ενέχει για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού. Η Επιτροπή παρουσίασε αυτό το non-paper πριν από δύο ημέρες, σε επίπεδο Μονίμων Αντιπροσώπων των χωρών της ΕΕ (COREPER I). Σύμφωνα με ευρωπαίο αξιωματούχο, το περιεχόμενό του προκάλεσε απογοήτευση και εκνευρισμό μεταξύ των 15.
Σύμφωνα με ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές, η Ελλάδα, η Ιταλία, το Βέλγιο και η Πολωνία έχουν υποβάλει ενημερωτικό υπόμνημα στα μέλη του Συμβουλίου, απαντώντας στις «ενστάσεις» της Επιτροπής για την ιδέα του πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου. Από την άλλη, δώδεκα χώρες εξακολουθούν να προβάλλουν αντιρρήσεις, με πρώτη τη Γερμανία που θεωρεί , όπως και η Επιτροπή, ότι η ιδέα των 15 αν εφαρμοστεί θα θέσει σε κίνδυνο τις προμήθειες ενέργειας.
Σύμφωνα πάντως με ευρωπαίο αξιωματούχο, οι 15 είναι αποφασισμένοι να επιμείνουν στην πρότασή τους και να ασκήσουν πίεση στην Κομισιόν. Η Επιτροπή θα πρέπει να λάβει υπόψη της την πλειοψηφία των χωρών-μελών όταν θα συντάξει το νομοθετικό σχέδιο δράσης που θα παρουσιάσει την ερχόμενη Τρίτη 4η Οκτωβρίου.
Επί του παρόντος, βάσει του non-paper που έδωσε στη δημοσιότητα η Επιτροπή, η πρόταση για πλαφόν αφορά αποκλειστικά την τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου – πρόταση την οποία απέρριψε η πλειοψηφία των χωρών-μελών στο έκτακτο συμβούλιο ενέργειας της 9ης Σεπτεμβρίου.
Παράλληλα, η Επιτροπή προτείνει διαπραγμάτευση φθηνότερων τιμών με «αξιόπιστους» προμηθευτές αερίου μέσω αγωγών και με προμηθευτές υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ). Προτείνει επίσης την εισαγωγή νέου σημείου αναφοράς για το ΥΦΑ, προκειμένου να αποσυνδεθεί από το χρηματιστήριο του Άμστερνταμ (TTF) και αφήνει ανοιχτή τη δυνατότητα «προσωρινού» καθορισμού ανώτατου ορίου στην τιμή του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (κατά το υπόδειγμα της Ισπανίας).
Τα αγκάθια μεταξύ των 27 δεν αναμένεται να βγουν ούτε στο σημερινό συμβούλιο ενέργειας. Η συζήτηση αναμένεται πως θα καταλήξει στο τραπέζι των ευρωπαίων ηγετών, που θα συναντηθούν στην Πράγα την 6η και 7η Οκτωβρίου στην άτυπη Σύνοδο Κορυφής.
Οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ αναμένεται πάντως σήμερα να υιοθετήσουν, έπειτα από τεχνικές τροποποιήσεις, τρία έκτακτα μέτρα που εισηγήθηκε η Επιτροπή τη 14η Σεπτεμβρίου για να πέσουν οι τιμές της ενέργειας.
Προβλέπουν τη μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας (με ευελιξία ως προς την υποχρεωτικότητα), θέσπιση ανώτατου ορίου στα έσοδα των εταιρειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φθηνές πηγές και [3] έκτακτη εισφορά αλληλεγγύης στα υπερκέρδη των εταιρειών ορυκτών καυσίμων.
Ντράγκι κατά Βερολίνου : Χρειαζόμαστε κοινή πολιτική όχι διαιρέσεις
Ο απερχόμενος πρωθυπουργός της Ιταλίας Μάριο Ντράγκι επέκρινε την απόφαση του Βερολίνου να περιορίσει την τιμή του φυσικού αερίου για τους εγχώριους καταναλωτές, ενώ αναλαμβάνει νέο χρέος 200 δισεκατομμυρίων ευρώ.
«Δεν μπορούμε να χωρίζουμε τις χώρες της ΕΕ ανάλογα με το δημοσιονομικό μας περιθώριο ελιγμών, χρειαζόμαστε αλληλεγγύη», δήλωσε ο πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι αργά την Πέμπτη, σύμφωνα με το ιταλικό πρακτορείο ειδήσεων ANSA.
«Κανένα κράτος μέλος της ΕΕ δεν μπορεί να προσφέρει αποτελεσματικές λύσεις μακροπρόθεσμα, αν δεν έχουμε κοινή στρατηγική, ούτε καν εκείνα που φαίνονται λιγότερο ευάλωτα από οικονομική άποψη», είπε.
Επίτροπος Ενέργειας: Πρέπει να παρουσιάσουμε μια ιδέα που να έχει ευρεία υποστήριξη
«Διαφορετικά κράτη μέλη αναμένουν διαφορετικές λύσεις, αλλά η Επιτροπή πρέπει να παρουσιάσει μια ιδέα που έχει γενική ευρεία υποστήριξη. Πρέπει να βρούμε έναν τρόπο που να είναι αποδεκτός από όλα τα κράτη μέλη». Αυτό δήλωσε η Επίτροπος Ενέργειας, Κάντρι Σίμσον, προσερχόμενη στο έκτακτο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ , αναφορικά με την ιδέα να επιβληθεί ένα γενικό ανώτατο όριο στην τιμή του φυσικού αερίου.
«Πιστεύω ότι σήμερα θα κάνουμε άλλο ένα αναγκαίο βήμα για να αντιμετωπίσουμε αυτήν την κρίση», δήλωσε η Σίμσον, επισημαίνοντας ότι αναμένεται πολιτική συμφωνία στο πακέτο μέτρων που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πριν από δύο εβδομάδες, για να μειωθεί η ζήτηση της ενέργειας και να χρησιμοποιηθούν έσοδα των εταιρειών ηλεκτροπαραγωγής για να στηριχθούν οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις.
Όσον αφορά τα μέτρα για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών του φυσικού αερίου, η Σίμσον είπε ότι διάφορα κράτη-μέλη έχουν καταθέσει γραπτώς τις δικές τους προτάσεις, οι οποίες θα συζητηθούν σήμερα, καθώς επίσης και οι προτάσεις της Επιτροπής. Όπως εξήγησε, η πρόταση της Επιτροπής είναι να επιβληθεί ένα ανώτατο όριο στην τιμή του ρωσικού αερίου, ώστε η Ρωσία να σταματήσει να «χειραγωγεί» τις τιμές της ενέργειας. Παράλληλα, η Επιτροπή προτείνει η ΕΕ να διαπραγματευτεί με άλλους προμηθευτές χαμηλότερες τιμές. Επίσης, η Σίμσον είπε ότι η Επιτροπή είναι έτοιμη να βάλει ένα ευρωπαϊκό ανώτατο όριο στην τιμή του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, με τρόπο ώστε να μην οδηγηθούμε σε αύξηση της ζήτησης ενέργειας.
Η Σίμσον είπε ότι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή σήμερα δεν παρουσιάζει πρόταση για πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου είναι διότι υπάρχουν ανησυχίες για την ασφάλεια του εφοδιασμού. Πρόσθεσε ότι η Επιτροπή αναζητά έναν τρόπο που να είναι αποδεκτός από όλα τα κράτη μέλη. Παράλληλα, τόνισε ότι ένα γενικό πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου απαιτεί μείωση της ζήτησης της ενέργειας.
Κ.Σκρέκας: Το ενεργειακό ζήτημα οξύνεται
Την αισιοδοξία του ότι «η Ευρώπη θα υποστηρίξει και θα διασφαλίσει την κοινωνική συνοχή απέναντι στον πολεμικό και ενεργειακό τυχοδιωκτισμό της Ρωσίας» εξέφρασε ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, προσερχόμενος στο έκτακτο συμβούλιο των αρμόδιων υπουργών στις Βρυξέλλες.
«Τον προηγούμενο Μάρτιο ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε αποστείλει επιστολή στην πρόεδρο Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ζητώντας την επιβολή ενός πλαφόν στο φυσικό αέριο. Σήμερα 15 κράτη – μέλη στηρίζουν την ελληνική πρόταση, την πρόταση του Έλληνα πρωθυπουργού και ζητούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταθέσει τολμηρές και αποφασιστικές προτάσεις» τόνισε ο κ. Σκρέκας.
Ειδικότερα, δήλωσε: «Το σημερινό Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας γίνεται σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο, καθώς το ενεργειακό ζήτημα οξύνεται στην Ευρώπη, ενόψει και του επερχόμενου δύσκολου χειμώνα, πράγμα που γεμίζει με αγωνία νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Τον προηγούμενο Μάρτιο ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε αποστείλει επιστολή στην πρόεδρο κ. φον ντερ , ζητώντας την επιβολή ενός πλαφόν στο φυσικό αέριο. Σήμερα 15 κράτη – μέλη στηρίζουν την ελληνική πρόταση, την πρόταση του Έλληνα πρωθυπουργού και ζητούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταθέσει τολμηρές και αποφασιστικές προτάσεις. Είμαι αισιόδοξος ότι η Ευρώπη θα υποστηρίξει και θα διασφαλίσει την κοινωνική συνοχή απέναντι στον πολεμικό και ενεργειακό τυχοδιωκτισμό της Ρωσίας. Είναι, όμως, ύψιστο ζήτημα ανθρωπιστικών και δημοκρατικών αξιών να προχωρήσουμε όλοι μαζί».
Νωρίτερα, υπήρξε άτυπη συνάντηση μεταξύ των Υπουργών Ενέργειας Ελλάδας,Βελγίου,Πολωνίας, Ιταλίας, Ισπανίας, Γερμανίας, Ολλανδίας και Γαλλίας.
