Οι εκθέσεις “Anything Is Better Than the Truth” του Μarkus Huemer και “τιθωνοί” της Άλκηστις Μαυροκεφάλου συνεχίζονται μέχρι τις 24 Μαρτίου 2023.
Anything Is Better Than the Truth/ Alles ist besser als die Wahrheit
Το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα παρουσιάζει τη δεύτερη ατομική έκθεση του Markus Huemer, όπου ο καλλιτέχνης εκθέτει τη σειρά έργων που δημιούργησε κατά τη διαμονή του στην Ιρλανδία. Η δημιουργία αυτών των ζωγραφικών έργων είναι βασισμένη σε πρότυπα εικόνων, που αρχικά συντέθηκαν επί τόπου με φωτογραφική κάμερα και υπολογιστή και έπειτα μετατράπηκαν σε ζωγραφική.
Με μια πρώτη ματιά, τα μοτίβα των έργων παρουσιάζουν τοπία και φυτά της Ιρλανδίας. Σε δεύτερη ανάγνωση όμως, παρατηρεί κανείς ότι απεικονίζονται κάποια ιδιαίτερα φυτά, ιδιαίτερες μορφές ζωής, τα λεγόμενα κρυπτόγαμα. Τα κρυπτόγαμα είναι μορφές ζωής που αναπαράγονται α-σεξουαλικά. Πρόκειται για τα πρώτα φυτά που αποίκησαν τον πλανήτη μας, έχουν επιβιώσει από κάθε κλιματική αλλαγή έως τώρα, και πιθανότατα θα επιβιώσουν και από την τρέχουσα κλιματική κρίση αλώβητα. Τα κρυπτόγαμα είναι πραγματικοί καλλιτέχνες της επιβίωσης χάρη στη λιτή μορφή ζωής τους. Η περίπλοκη σεξουαλική αναπαραγωγή είναι πολύ πιο ευάλωτη και ανέκαθεν απειλούμενη από εξαφάνιση. Στα κρυπτόγαμα συγκαταλέγονται οι φτέρες, τα βρύα, οι ιοί, τα φύκια, τα βακτήρια, οι μύκητες κ.λπ.
Οι τίτλοι των έργων του Huemer υπογραμμίζουν την κατασκευή της πραγματικότητας μέσω προγραμμάτων υπολογιστή και ζωγραφικής: αφορούν πραγματικά φυσικά φαινόμενα, κι όμως δεν μοιάζουν αληθινά, αλλά περισσότερο αλλόκοτα.
Όπως και στην πρώτη έκθεση του εικαστικού, η ψηφιακή επεξεργασία των εικόνων, που ύστερα μεταθέτεται σε ζωγραφική, αποτελεί το καλλιτεχνικό και εικονογραφικό θέμα της έκθεσης αυτής. Όχι μόνο όσον αφορά τη δημιουργική διαδικασία, αλλά και σε θέμα περιεχομένου, η αλληλένδετη σχέση μεταξύ της ψηφιακής επεξεργασίας και της ζωγραφικής είναι ζωτική: «κρυπτόγαμα» δεν είναι μόνο μορφές ζωής, είναι ταυτόχρονα ψηφιακά παιχνίδια (“cryptogames”), καθώς λειτουργούν με πολύ όμοιο τρόπο.
Άποψη εγκατάστασης photo credits: Δημήτρης Φουτρής
“τιθωνοί” της Άλκηστις Μαυροκεφάλου
Για το έργο του Ένα τέλος – Μία αρχή ο Νίκος Αλεξίου είχε αναφέρει: «Αυτό το σχέδιο, αυτές οι γραμμές, βρίσκονται σε ένα όριο, σε ένα μεταίχμιο. Είναι ο θάνατος και η γέννηση ταυτόχρονα. Είναι το τέλος και η αρχή μαζί». Αυτή η φράση κάλλιστα θα μπορούσε να περιγράφει όλο το καλλιτεχνικό έργο της Άλκηστης Μαυροκεφάλου. Γιατί η δουλειά της -ακόμα και αν με την πρώτη ματιά μπορεί να θεωρήσει κανείς ότι αφορά μόνο στο περιβάλλον ή την εύθραυστη φύση μας ή και τον ρομαντισμό ακόμα- πραγματεύεται κάποια από τα βαθύτερα υπαρξιακά ζητήματα που απασχολούν το ανθρώπινο γένος. Τη ζωή και τον θάνατο, τον πόνο και την αγάπη, τη θέση μας στον κόσμο και τη σύνδεση όλων των στοιχείων που τον αποτελούν μεταξύ τους, τη συνέχεια της ύπαρξης.
Στην έκθεση τιθωνοί* η Μαυροκεφάλου παρουσιάζει μία νέα σειρά μικρογλυπτών, συνεχίζοντας να αντλεί το μεγαλύτερο μέρος των υλικών της από τη φύση. Πουκάμισα τζιτζικιών, απομεινάρια οστρακοειδών, πέταλα λουλουδιών, πυρήνες φρούτων και τσόφλια ξηρών καρπών συνυπάρχουν με χρώματα, κλωστές, δαντέλες και ρητίνη, με στόχο να δημιουργήσουν όλα μαζί περιβάλλοντα και χαρακτήρες που καθορίζουν και διεκδικούν το χώρο που καταλαμβάνουν. Χτίζει τις εγκαταστάσεις της στο χώρο ή τις περιορίζει μέσα σε διάφανα κουτιά από plexiglass και τις συμπληρώνει με πολύπλοκα σχέδια σε μιλιμετρέ χαρτί, που παραπέμπουν σε μοτίβα της ανθρώπινης ανατομίας. Διότι, μέσα σε αυτό το φυσικό περιβάλλον, η Μαυροκεφάλου τοποθετεί τον ίδιο τον άνθρωπο και τον ίδιο της τον εαυτό, συγχρόνως ως παρατηρητή και ως συμμετέχοντα, αναγνωρίζοντας την ειρωνική αντίθεση ευθραυστότητας και ανθεκτικότητας στον κύκλο της ζωής των πάντων.
Γαληνή Λαζάνη
Ιανουάριος 2023
*ο τίτλος της έκθεσης παραφράζει το όνομα του μυθολογικού ήρωα Τιθωνού. Οι θεοί του χάρισαν αιώνια ζωή, όχι όμως και αιώνια νεότητα. Έτσι, για να τον γλιτώσουν από το έσχατο γήρας, τον μεταμόρφωσαν σε τζιτζίκι.
