Έξι νεαροί Πορτογάλοι που επλήγησαν από τις δασικές πυρκαγιές και τους καύσωνες οδηγούν σήμερα 32 ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) κατηγορώντας τες για αδράνεια ως προς την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής επιχειρηματολογώντας ότι η αδυναμία των χωρών αυτών να μειώσουν εγκαίρως τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου συνιστά παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους.
Η προσφυγή, η οποία κατατέθηκε τον Σεπτέμβριο του 2020 εναντίον των 27 χωρών μελών της ΕΕ καθώς και της Βρετανίας, της Ελβετίας, της Νορβηγίας, της Ρωσίας και της Τουρκίας, είναι η μεγαλύτερη υπόθεση που αφορά το κλίμα και που θα κριθεί από το ΕΔΔΑ στο Στρασβούργο.
Η ακροαματική διαδικασία ξεκίνησε στις 9:15 πμ (τοπική ώρα) και αναμένεται να ολοκληρωθεί στις 16:15.
Η απόφαση αναμένεται να εκδοθεί κατά το πρώτο εξάμηνο του 2024.
Με την υποστήριξη της βρετανικής μη κυβερνητικής οργάνωσης Global Legal Action Network (Glan), οι Πορτογάλοι ενάγοντες, ηλικίας από 11 ως 24 ετών, επιδιώκουν μια νομικά δεσμευτική απόφαση η οποία θα υποχρέωνε τα κράτη να λάβουν μέτρα.
Αν η προσφυγή τους γίνει δεκτή, θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα να υποχρεωθούν οι κυβερνήσεις να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που ευθύνονται για την κλιματική αλλαγή νωρίτερα από το προγραμματισμένο.
Ο δικηγόρος τους, ο Τζέρι Λίστον, μέλος της Glan, ελπίζει σε μια απόφαση από το ΕΔΔΑ «που θα ήταν σαν μια υποχρεωτική συνθήκη που θα επιβληθεί από το Δικαστήριο» στα κράτη και θα τα υποχρέωνε να «επισπεύσουν τις προσπάθειές τους για μετριασμό της κλιματικής αλλαγής».
Από νομική άποψη, οι έξι νέοι Πορτογάλοι επικαλούνται παραβιάσεις του «δικαιώματος στη ζωή» και του «δικαιώματος του σεβασμού της ιδιωτικής ζωής», που έχουν εγγραφεί στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, σε ό,τι αφορά κυρίως τις διεθνείς δεσμεύσεις που έχουν περιληφθεί στη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα το 2015.
«Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν καταφέρνουν να μας προστατεύσουν», υποστηρίζει ο Αντρέ Ολιβέιρα, 15 ετών, ένας από τους έξι ενάγοντες. «Και οι καύσωνες γίνονται όλο και πιο έντονοι».
“Χωρίς επείγουσα δράση για τον περιορισμό των εκπομπών, ο τόπος όπου ζω θα γίνει σύντομα ένας ανυπόφορος φούρνος”, ανέφερε σε ανακοίνωσή του ένας άλλος ενάγων, ο 20χρονος Μαρτίμ Αγκοστίνιο, ο οποίος, μαζί με άλλους τρεις ενάγοντες προέρχονται από την Λεϊρία, την περιοχή εκείνη της κεντρικής Πορτογαλίας όπου δύο δασικές πυρκαγιές στοίχισαν τη ζωή σε περισσότερους από 100 ανθρώπους το 2017.
Δεκάδες δικηγόροι
Περισσότεροι από 80 δικηγόροι βρίσκονται στο δικαστήριο εκπροσωπώντας τις εναγόμενες χώρες, ενώ οι ενάγοντες εκπροσωπούνται από έξι δικηγόρους, κάτι το οποίο η Glan χαρακτήρισε σε ανακοίνωσή της ακροαματική διαδικασία “σε κλίμακα χωρίς προηγούμενο”.
Η νομική ομάδα που εκπροσωπεί την Πορτογαλία έχει καταθέσει στο δικαστήριο ότι έχει δεσμευτεί να καταπολεμήσει την κλιματική αλλαγή και ότι οι ενάγοντες δεν έχουν προσκομίσει αποδεικτικά στοιχεία από τα οποία να προκύπτουν οι άμεσες επιπτώσεις που υπέστησαν.
Η Βρετανία υποστήριξε ότι η αγωγή θα πρέπει να απορριφθεί γιατί είναι “απαράδεκτη” για πολλούς λόγους, περιλαμβανομένης της δικαιοδοσίας.
Οι δικαστικοί αγώνες για το κλίμα αυξάνονται τόσο στην Ευρώπη όσο και αλλού.
Τον περασμένο μήνα, δικαστής στην Μοντάνα των ΗΠΑ εξέδωσε μια ιστορική απόφαση δικαιώνοντας νεαρούς ενάγοντες σε υπόθεση για την κλιματική αλλαγή.
Πέραν της σημερινής εξέτασης της υπόθεσης στο Στρασβούργο, υπάρχουν δύο ακόμη παρόμοιες που εκκρεμούν ενώπιον του Τμήματος Ευρείας Σύνθεσης του ΕΔΔΑ.
Οι εξι νεαροί ενάγοντες
Η Σοφία Ολιβέιρα ήταν 12 ετών όταν οι καταστροφικές πυρκαγιές στην κεντρική Πορτογαλία σκότωσαν περισσότερους από 100 ανθρώπους το 2017. “Ένιωσε ότι ήταν ή τώρα ή ποτέ να υψώσουμε τη φωνή μας”, καθώς η χώρα της φαινόταν να βρίσκεται στη μέγγενη της θανατηφόρας κλιματικής αλλαγής που προκαλείται από τον άνθρωπο.
Τώρα, φοιτήτρια πανεπιστημίου, η Σοφία και άλλοι πέντε Πορτογάλοι νέοι ενήλικες και παιδιά ηλικίας μεταξύ 11 και 24 ετών προσφεύγουν επειδή, όπως λένε, παραβιάζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα τους διότι οι κυβερνήσεις δεν αντιμετωπίζουν επαρκώς την κλιματική αλλαγή. Πρόκειται για την πρώτη υπόθεση κλιματικής αλλαγής που κατατίθεται στο δικαστήριο και θα μπορούσε να υποχρεώσει σε δράση για τη σημαντική μείωση των εκπομπών και την κατασκευή καθαρότερων υποδομών.
Η νίκη τους στο Στρασβούργο θα ήταν μια ισχυρή περίπτωση νέων ανθρώπων που χρησιμοποιούν τη νομική οδό για να αναγκάσουν τις κυβερνήσεις τους να υιοθετήσουν μια ριζική αναπροσαρμογή των μέτρων τους για το κλίμα.
Οι νομικά δεσμευτικές οι αποφάσεις του ΕΔΔΑ και το προηγούμενο της Νεβάδα
Οι αποφάσεις του δικαστηρίου είναι νομικά δεσμευτικές για τις χώρες μέλη και η μη συμμόρφωση καθιστά τις αρχές υπεύθυνες για την επιβολή υψηλών προστίμων που αποφασίζει το δικαστήριο.
Τα δικαστήρια θεωρούνται όλο και περισσότερο από τους ακτιβιστές ως ένας τρόπος να παρακάμπτουν την πολιτική και να θέτουν τις κυβερνήσεις προ των ευθυνών τους. Τον περασμένο μήνα, σε μια υπόθεση νεαρών περιβαλλοντικών ακτιβιστών, δικαστής στην αμερικανική πολιτεία της Μοντάνα έκρινε ότι οι κρατικές υπηρεσίες παραβιάζουν το συνταγματικό δικαίωμα σε ένα καθαρό και υγιές περιβάλλον επιτρέποντας την ανάπτυξη ορυκτών καυσίμων.
Αυτό που κράτησε σε εγρήγορση τη Σοφία Ολιβέιρα και τους πέντε συναγωνιστές της είναι αυτό που αποκαλούν πιεστικές αποδείξεις ότι η κλιματική κρίση επιδεινώνεται. Η παραλία Praia do Norte στην Costa da Caparica κοντά στο σημείο όπου ζουν η Σοφία και ο Αντρέ νότια της Λισαβόνας, “είχε μήκος περίπου 1 χιλιόμετρο όταν ο πατέρας του ήταν στην ηλικία μου, λέει ο André. Τώρα λόγω της διάβρωσης μετά βίας φθάνει τα 300 μέτρα ” .
Τα άλλα τέσσερα μέλη της πορτογαλικής ομάδας – Καταρίνα, η Κλώντια, ο Μάρτιμ και η Μαριάννα είναι αδέλφια και ξαδέλφια που ζουν στην περιοχή της Λείριαστην κεντρική Πορτογαλία, όπου οι καλοκαιρινές πυρκαγιές είναι συχνές.
Οι επιστήμονες λένε ότι το κλίμα της Σαχάρας φθάνει στη Μεσόγειο Θάλασσα σε χώρες της νότιας Ευρώπης, όπως η Πορτογαλία, όπου η μέση θερμοκρασία ανεβαίνει και οι βροχοπτώσεις μειώνονται. Το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί στην Πορτογαλία ήταν το 1997, ακολουθούμενο από το 2017.
Τα τέσσερα ξηρότερα έτη που έχουν καταγραφεί στη χώρα των 10,3 εκατομμυρίων κατοίκων έχουν όλα συμβεί από το 2003 και μετά.
Τα νομικά επιχειρήματα των έξι Πορτογάλων υποστηρίζονται από την επιστήμη. Η Γη βίωσε φέτος το θερμότερο καλοκαίρι που έχει μετρηθεί ποτέ στο βόρειο ημισφαίριο, με έναν θερμό Αύγουστο ρεκόρ να επισφραγίζει μια εποχή με βάναυσες και θανατηφόρες θερμοκρασίες, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό.
Πηγή: ΑΠΕ , ΑΡ
