Το «πράσινο φως» για την έναρξη της διαδικασίας αύξησης του κατώτατου μισθού δίνει η κυβέρνηση με τροπολογία που καταθέτει σήμερα στη Βουλή η υπουργός Εργασίας Δόμνα Μιχαηλίδου και αφορά περίπου 600.000 εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα. Στόχος είναι η ενσωμάτωση της αύξησης από την 1η Απριλίου, ώστε να καλυφθούν και οι απασχολούμενοι στον τουριστικό κλάδο.
Η διαδικασία επαναπροσδιορισμού των κατώτατων αποδοχών, θα ξεκινήσει στις 5 Φεβρουαρίου και θα ολοκληρωθεί στις 22 Μαρτίου, με την εισήγηση της υπουργού Εργασίας Δόμνας Μιχαηλίδου στο υπουργικό Συμβούλιο.
Η αύξηση των κατώτατων αποδοχών αναμένεται να κυμανθεί μεταξύ 5% και 6% ώστε να φθάσει στα 820-830 ευρώ από 780 ευρώ που είναι σήμερα.
Εύθραυστα νοικοκυριά και απεργία
Την ίδια στιγμή, οι επιστημονικοί συνεργάτες της ΓΣΕΕ κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, χαρακτηρίζοντας εύθραυστη την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών ενώ τα συνδικάτα προετοιμάζουν Γενική Απεργία για τις 17 Απριλίου και συλλαλητηρίων τόσο στην Αθήνα, όσο και σε όλες τις μεγάλες πόλεις της χώρας, με κεντρικό αίτημα την αύξηση μισθών και την αντιμετώπιση της αισχροκέρδειας σε συνδυασμό με την επαναφορά των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας.
Η απονεύρωση των συλλογικών συμβάσεων έχει ως συνέπεια και την παραβατικότητα εκ μέρους εργοδοτών.
Την περίοδο από 12 Δεκεμβρίου 2023 έως 12 Ιανουαρίου 2024 επιθεωρητές εργασίας πραγματοποίησαν 1.504 ελέγχους σε επιχειρήσεις διασκέδασης και εστίασης, ξενοδοχεία, εμπορικά και εποχικά καταστήματα.
Επιβλήθηκαν 306 πρόστιμα, συνολικού ποσού 1.230.350 ευρώ., ενώ θιγόμενοι εργαζόμενοι ανήλθαν σε 838 σε σύνολο 6.429.
Όπως επισημαίνει το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ, στην ενδιάμεση έκθεση του για την πορεία της εθνικής οικονομίας, τα νοικοκυριά δέχονται ισχυρές πιέσεις, οι οποίες σε αρκετές περιπτώσεις θέτουν εν αμφιβόλω ακόμη και τη βιωσιμότητα τους.
Οι αυξήσεις του κατώτατου μισθού σε συνδυασμό με τα κυβερνητικά μέτρα για την αντιμετώπιση του κύματος ακρίβειας περιόρισαν ως έναν βαθμό τις αρνητικές πιέσεις που άσκησε ο πληθωρισμός στην κατανάλωση κυρίως των πιο ευάλωτων νοικοκυριών, ωστόσο δεν ήταν επαρκή ώστε να αποτρέψουν την επιδείνωση του βιοτικού τους επιπέδου.
Τον Δεκέμβριο του 2023 ο πληθωρισμός σε ετήσια βάση στην κατηγορία «Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά» στην Ελλάδα ήταν ο δεύτερος υψηλότερος μεταξύ των 27 κρατών-μελών της ΕΕ, στο 8,9%, ποσοστό υπερδιπλάσιο εκείνου του ΓΔΤΚ.
Οι αποταμιεύσεις των νοικοκυριών υποχωρούν καθώς χρησιμοποιούνται για την κάλυψη βασικών αναγκών ενώ η μοναδική κατηγορία δανείων στην οποία στρέφονται κατά κύριο λόγο οι πολίτες προκειμένου να έχουν πρόσβαση σε μετρητά είναι τα καταναλωτικά δάνεια.
Η ακτινογραφία των αυξήσεων
Σύμφωνα με τους επιστημονικούς συνεργάτες της Συνομοσπονδίας Εργατών, οι εισοδηματικές πιέσεις είναι έντονες τόσο στα χαμηλά όσο και στα μεσαία εισοδήματατα,
με τη διαφορά ότι τα νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα, για να διατηρήσουν στα ίδια επίπεδα την κατανάλωση, αναγκάζονται να αυξήσουν περισσότερο τις δαπάνες.
Εάν μάλιστα αυτά τα νοικοκυριά, δεν διαθέτουν αποταμιεύσεις, υποχρεώνονται να περιορίσουν δραστικά την κατανάλωσή τους, «γεγονός που συνιστά κρίση αξιοπρεπούς διαβίωσης».
Ειδική αναφορά γίνεται για την κατηγορία «διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά», καθώς ο υψηλός τιμάριθμος στη συγκεκριμένη κατηγορία αγαθών συνεχίζει να περιορίζει την αγοραστική δύναμη, ειδικά των νοικοκυριών με χαμηλά εισοδήματα.
Στη συγκεκριμένη κατηγορία παρατηρείται ότι ο υψηλός πληθωρισμός (31,2%) που κατέγραψε την τριετία Δεκέμβριος 2020-Δεκέμβριος 2023 τροφοδοτήθηκε από την αύξηση των τιμών στις κατηγορίες «Έλαια και λίπη» (87,4%) και «Λαχανικά» (35,2%).
Αξιοσημείωτη άνοδος του τιμαρίθμου παρατηρήθηκε και σε άλλα βασικά είδη διατροφής, όπως στα «Γαλακτοκομικά και αυγά» (33,8%), στα «Κρέατα» (31,2%) και στην ομάδα «Ψωμί και δημητριακά» (25,3%).
Σε σχέση με τα εισοδήματα, παρατηρείται δυσανάλογη επιβάρυνση στα νοικοκυριά, καθώς για εισοδήματα κάτω των 750 ευρώ διαπιστώνεται αύξηση 19% της δαπάνης για το ψωμί, Ένα ποσοστό που υποχωρεί στο 11% για την κατηγορία 751 – 1.100 ευρώ, ενώ είναι μόλις 1% για την κατηγορία 1.801 – 2.200 ευρώ. Αντίστοιχα, στα ζυμαρικά, η κατανάλωση αυξήθηκε κατά 12% σε σχέση με το ποσό που δαπανήθηκε, για εισοδήματα κάτω των 750 ευρώ και μόλις 4% για εισοδήματα από 1.451 – 1.800 ευρώ.
Ως προς τα προϊόντα ενέργειας. στην κατηγορία «Υγρά καύσιμα και έξοδα κεντρικής θέρμανσης κύριας κατοικίας» οι μεταβολές της κατανάλωσης είναι ανομοιογενείς. Τα νοικοκυριά με τη χαμηλότερη δαπάνη και αυτά με χαμηλά προς μεσαία δαπάνη, παρ’ ότι μείωσαν την κατανάλωσή τους σε ποσότητα (από -3% έως -11% ανάλογα με το επίπεδο συνολικής κατανάλωσης), πλήρωσαν το 2022 περισσότερα σε σχέση με το 2020.
Δημήτρης Κωστάκος
