Έφυγε από τη ζωή, εχθές σε ηλικία 85 ετών, έπειτα από σοβαρή, μακροχρόνια ασθένεια, ο αρχιτέκτονας Αλέξανδρος Τομπάζης. Καινοτόμος, πρωτοπόρος και πολυβραβευμένος ο Αλέξανδρος Τομπάζης αναγνωρίσθηκε για μια ακόμη φορά πρόσφατα όταν το αρχιτεκτονικό του γραφείο επιλέχθηκε να συνεργαστεί με αυτό του Βρετανού Ντέιβιντ Τσίπερφιλντ για την αναβάθμιση και την επέκταση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.
Γόνος παλιάς ναυτικής οικογένειας της Υδρας, γεννήθηκε στο Καράτσι το 1939, εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Ελλάδα το 1947 και αποφοίτησε από την αρχιτεκτονική σχολή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, το 1962, όπου αρίστευσε και τιμήθηκε με το βραβείο Θωμαΐδιο και Χρυσοβέργειο. Από το 1964 έως το 1966 εργάστηκε ως επιστημονικός βοηθός του Κωνσταντίνου Α. Δοξιάδη, όπου ασχολήθηκε με θεωρητικές μελέτες και έρευνα.
Το 1963 ίδρυσε το Γραφείο Μελετών “Αλέξανδρου Ν. Τομπάζη” και είχε αναλάβει αρχιτεκτονικά έργα στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Το ενδιαφέρον του για τη τεχνολογία και η πρώτη πετρελαϊκή κρίση τον έσπρωξε να ασχοληθεί με τη χρήση της ηλιακής ενέργειας αρχικά και άλλων εναλλακτικών πηγών ενέργειας αργότερα. Έτσι από τη δεκαετία του ’70 και μετά ασχολήθηκε κυρίως με την αρχιτεκτονική με έμφαση στον Βιοκλιματικό Σχεδιασμό και εφάρμοσε τις αρχές αυτού σε μεγάλη κλίμακα.
Ο ίδιος θεωρούσε ότι για να σχεδιαστεί ένα κτίριο πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν τα κλιματικά χαρακτηριστικά του τόπου και να τα αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Αρχιτεκτονικά έργα και κείμενά του έχουν δημοσιευθεί σε εκδόσεις εντός και εκτός Ελλάδος, σε αρχιτεκτονικά περιοδικά, τον ημερήσιο και περιοδικό τύπο καθώς και σε πρακτικά συνεδρίων.
Είχε λάβει μέρος ως κριτής σε πολλούς αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, και σε επιτροπές ειδικών σε θέματα εναλλακτικών πηγών ενέργειας. Υπήρξε επισκέπτης εξεταστής των σχολών αρχιτεκτονικής του Δουβλίνου και του Strathclyde στη Γλασκώβη. Είχε δώσει διαλέξεις σε περισσότερες από 24 χώρες.
Είχε τιμηθεί σε περισσότερους από 95 πανελλήνιους ή διαγωνισμούς με πρόσκληση και σε 15 διεθνείς διαγωνισμούς. Ήταν μέλος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ), του Συνδέσμου Ελληνικών Γραφείων Μελετών (ΣΑΔΑΣ), του Συνδέσμου Ελληνικών Γραφείων Μελετών (ΣΕΓΜ), της International Solar Energy Society (ISES),της American Solar Energy Society (ASES), της Ελληνικής Εταιρίας Ηλιακής Ενέργειας (ΕΛΕΤΗΛΕΝ), αποτελεί Life Fellow της Passive and Low Energy Architecture (PLEA), είναι Honorary fellow του Αμερικανικού Συλλόγου Αρχιτεκτόνων (AIA), μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής (ΕΙΑ) και της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής Εταιρίας.
Διακρίσεις
1991: Εκλέχθηκε Επίτιμο Μέλος του Αμερικανικού Συλλόγου Αρχιτεκτόνων (ΑΙΑ).
1991: Κλήθηκε μαζί με τους Δ. και Σ. Αντωνακάκη και Ν. Βαλσαμάκη να αντιπροσωπεύσει την Ελλάδα στη Μπιεννάλε της Βενετίας.
1994: Τιμήθηκε με το Ελληνικό Ευρωπαϊκό Βραβείο EUROSOLAR 1994.
1995: Το Ηλιακό Χωριό 3 βραβεύθηκε με το βραβείο HABITAT II.
1996: Τιμήθηκε με το χρυσό μετάλλιο του τομέα της Παθητικής Ηλιακής Αρχιτεκτονικής στο 4ο Συνέδριο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, Denver, Η.Π.Α.
1997: Βραβείο “Επαγγελματικής Σταδιοδρομίας Μελετητή” από τον Σύνδεσμο Ελληνικών Γραφείων Μελετών (ΣΕΓΜ)
1998: Βραβείο PLEA (Passive and Low Energy Architecture)
Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη έκανε την ακόλουθη δήλωση:
“Αποχαιρετούμε τον Αλέξανδρο Ν. Τομπάζη με μεγάλη θλίψη, αλλά και με μεγάλη ευγνωμοσύνη για το βαθύ αποτύπωμά του στην αρχιτεκτονική, στις πόλεις μας, στον δημόσιο χώρο. Ο Αλέξανδρος Ν. Τομπάζης, με γονιμότατη πορεία έξι δεκαετιών, δίκαια κατατάσσεται στους μεγαλύτερους μεταπολεμικούς αρχιτέκτονες. Ήδη από τα πρώτα χρόνια της δραστηριότητάς του, είχε αποφασιστική συμβολή στην ανανέωση της νεοελληνικής αρχιτεκτονικής και τη μετάβασή της από τον μοντερνισμό στον μεταμοντερνισμό. Εισάγοντας ουσιαστικά, με το διορατικό του πνεύμα, τον βιοκλιματικό σχεδιασμό στη χώρα μας, ένα κεφάλαιο ήδη εδραιωμένο, αλλά με τεράστια κρισιμότητα και δυναμική για το μέλλον των πόλεών μας”.
