Είναι το τέλος μιας εποχής – και όχι μόνο, καθώς το σημερινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα είναι και το τελευταίο για την Άγκελα Μέρκελ, ως καγκελάριου της Γερμανίας μετά από 106 συνολικά συμβούλια, στα οποία μετείχε τα τελευταία 16 χρόνια, σχολιάζουν οι FT. Χθες μια ακόμα Γερμανική πολιτική προσωπικότητα και σύμμαχος της Μέρκελ, ο επικεφαλής της Μπούντεσμπανκ, Γενς Βαίντμαν ανακοίνωσε πως παραιτείται. Κακή είδηση για τα «δημοσιονομικά γεράκια» σημειώνουν οι FT, καθώς ο διάδοχός του μάλλον θα εισαγάγει μια διαφορετική και πιο ήπια δημοσιονομική πολιτική.
Η Πολωνία θα βρεθεί στο επίκεντρο του σημερινού Συμβουλίου, παρά το γεγονός ότι ο πρόεδρος του, Σαρλς Μισέλ θα ήθελε να το αποφύγει.
Τα κράτη – μέλη όμως εμφανίζονται αποφασισμένα να εκφράσουν τις διαφορές τους για το πόσο σκληρά θα πρέπει ή όχι να απαντήσει η Ε.Ε απέναντι στη Βαρσοβία που επιμένει να αναφέρει πως το Πολωνικό Σύνταγμα υπερτερεί του ενωσιακού δικαίου. Οι χώρες του Benelux ειδικά έχουν ήδη ζητήσει από την Κομισιόν να κάνει χρήση του μηχανισμού αιρεσιμότητας που επιτρέπει να «παγώνουν» κονδύλια σε περίπτωση που καταγράφεται καταπάτηση του κράτος δικαίου.
Από την πλευρά της, η Άγκελα Μέρκελ εμφανίζεται σκεπτική και αναμένεται να αναζητήσει τρόπους ώστε να φέρει τη Βαρσοβία πίσω “στο σωστό δρόμο”. Την ίδια διάθεση έχουν και άλλοι. «Είναι δύσκολο να δει κανείς πώς θα αποφευχθούν συγκεκριμένα μέτρα το επόμενο διάστημα» έναντι της Πολωνίας, εκτιμά ωστόσο Ευρωπαίος αξιωματούχος. Εναπόκειται φυσικά στην πρόεδρο της κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να αποφασίσει πώς θα χρησιμοποιήσει τη νομική εργαλειοθήκη της Ε.Ε στην περίπτωση της Πολωνίας. Και ενώ χρησιμοποίησε πολύ σκληρή γλώσσα στο Στρασβούργο αυτή την εβδομάδα, στην πραγματικότητα η πρόεδρος της κομισιόν θα επιχειρήσει να βρει τρόπους αποκλιμάκωσης της κρίσης. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα εφαρμόσει άμεσα τον μηχανισμό αιρεσιμότητας, αλλά αντιθέτως θα περιμένει την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για Ουγγαρία και Πολωνία πριν αποφασίσει να τραβήξει τη σκανδάλη.
Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ ανακοίνωσε την προσθήκη του θέματος της Πολωνίας στην ατζέντα της συνόδου κορυφής, στην επίσημη πρόσκλησή του προς τους ηγέτες, η οποία δημοσιεύτηκε το απόγευμα της Τετάρτης. Ο κ. Μισέλ δεν είχε αρχικά συμπεριλάβει το θέμα στην ημερήσια διάταξη, αλλά το πρόσθεσε αφού αρκετοί ηγέτες της ΕΕ δήλωσαν ότι θα θεσουν το θέμα κατά τη διάρκεια του αποψινού δείπνου.
Μετά τις κατηγορίες για «εκβιασμό» που εκτόξευσε ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ματέους Μοραβιέτσκι στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την περασμένη Τρίτη, αναμένεται ότι σήμερα θα απευθυνθεί με πιο ήπιους τόνους στους ευρωπαίους ηγέτες για να εξηγήσει τη θέση της χώρας του. Διπλωματικές πηγές υπογράμμιζαν, ωστόσο, ότι η Πολωνία με την απόφαση του Συνταγματικού της Δικαστηρίου της αμφισβητεί τις ίδιες τις Συνθήκες της ΕΕ και όχι απλώς τις αποφάσεις του Δικαστηρίου της ΕΕ. Γι’ αυτό και οι χώρες της Benelux (Βέλγιο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο) ζητούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή την ενεργοποίηση του μηχανισμού αιρεσιμότητας που προβλέπει ο νέος κανονισμός για το κράτος δικαίου.
Κατά τη διάρκεια του δείπνου της Πέμπτης, οι ηγέτες θα συζητήσουν το διεθνές εμπόριο και την Παρασκευή θα έχουν μια συνέχεια συζήτησης για τη μεταναστευτική πολιτική, ένα θέμα που έχει εδώ και καιρό αδιέξοδο στους ηγέτες της ΕΕ. Το τελευταίο θέμα θα είναι η ψηφιακή πολιτική, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, είπε ο Μισέλ.
Τα θέματα στην ατζέντα
Οι αυξανόμενες τιμές στην ενέργεια, ο κορονοϊός, το μεταναστευτικό και το κράτος δικαίου στην Πολωνία είναι τα βασικά θέματα που θα συζητηθούν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Οι 27 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ θα ξεκινήσουν τη συνάντησή τους στις 4 μ.μ. (ώρα Ελλάδας) με το «καυτό» θέμα της ενέργειας. Προτεραιότητα είναι ο μετριασμός του κοινωνικού αντίκτυπου από την εκτόξευση των τιμών με μέτρα βραχυπρόθεσμα. «Με βάση την εργαλειοθήκη της Κομισιόν, οι ηγέτες θα εξετάσουν τί μπορεί να γίνει σε επίπεδο ΕΕ και σε εθνικό επίπεδο, τόσο όσον αφορά τη βραχυπρόθεσμη ανακούφιση για τους πληγέντες, όσο και τα μέτρα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα», αναφέρει ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ στην επιστολή πρόσκλησης προς τους ευρωπαίους ηγέτες. Η συζήτηση αναμένεται να είναι δύσκολη, λόγω των διαφορετικών οικονομικών, γεωπολιτικών και ενεργειακών χαρακτηριστικών των χωρών-μελών, σύμφωνα με ευρωπαίο διπλωμάτη. Αρκετές χώρες του νότου (Ισπανία, Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία) ζητούν να ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα (π.χ. κοινή αγορά φυσικού αερίου, δημιουργία στρατηγικού αποθέματος, αποσύνδεση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας από τις τιμές του φυσικού αερίου). Ωστόσο, άλλα κράτη-μέλη, όπως η Γερμανία, η Ολλανδία, το Λουξεμβούργο, η Δανία, η Φινλανδία, η Σουηδία και η Πορτογαλία, φαίνεται να είναι απρόθυμα να παρέμβουν στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας. Τα περισσότερα κράτη-μέλη τάσσονται υπέρ των στοχευμένων και προσωρινών μέτρων, εκτιμώντας ότι η κρίση των τιμών στην ενέργεια είναι παροδική.
Εξάλλου, οι ευρωπαίοι ηγέτες θα συνεχίσουν τη συζήτησή τους με το θέμα της πανδημίας. Θα κάνουν απολογισμό της επιδημιολογικής κατάστασης της COVID-19, και θα ανταλλάξουν απόψεις και διδάγματα σχετικά με τις στρατηγικές εμβολιασμού. Ο Σ. Μισέλ στην επιστολή του προς τους «27» τονίζει ότι «η πανδημία δεν έχει τελειώσει ακόμη και τα στοιχεία αυξάνονται σε πολλά κράτη μέλη. Ο εμβολιασμός έχει φέρει σημαντική πρόοδο στην καταπολέμηση της COVID-19, αλλά πρέπει ακόμη να γίνουν περισσότερα, ειδικά όσον αφορά τη διστακτικότητα έναντι των εμβολίων και την παραπληροφόρηση». Θα συζητηθεί και το ζήτημα της αλληλεγγύης και παράδοσης εμβολίων σε τρίτες χώρες.
Το θέμα της μετανάστευσης θα συζητηθεί τη δεύτερη ημέρα της Συνόδου (22 Οκτωβρίου). Οι ευρωπαίοι ηγέτες θα επανεξετάσουν τα σχέδια δράσης με τρίτες χώρες προέλευσης και διέλευσης, που ζήτησαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιούνιο. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η συζήτηση αναμένεται να επικεντρωθεί στην κατάσταση στα εξωτερικά σύνορα με τη Λευκορωσία, ενώ το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένεται να υπογραμμίσει στα συμπεράσματά του ότι «καταδικάζει» τις προσπάθειες τρίτων χωρών να «εργαλειοποιούν» τη μετανάστευση για πολιτικούς σκοπούς. Εξάλλου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένεται να υπενθυμίσει ότι προσδοκά την «έγκαιρη» κινητοποίηση της χρηματοδότησης για τη φιλοξενία Σύρων προσφύγων σε κοινότητες στην Τουρκία, την Ιορδανία και το Λίβανο.
Τέλος, οι ευρωπαίοι ηγέτες θα ασχοληθούν με το ζήτημα της ψηφιακής μετάβασης της ΕΕ. «Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της Ευρώπης αποτελεί βασικό μοχλό για την οικονομική ανάπτυξη, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την ανταγωνιστικότητα», τονίζει ο Σ. Μισέλ. Θα συζητηθούν θέματα ασφάλειας στον κυβερνοχώρο και συνδεσιμότητας, ενώ θα δοθεί πολιτική ώθηση σε υπάρχουσες και μελλοντικές προτάσεις και πρωτοβουλίες.
‘Αλλα θέματα στην ημερήσια διάταξη της Συνόδου Κορυφής είναι το εμπόριο και η προετοιμασία για τη Σύνοδο για το κλίμα στη Γλασκόβη «COP26».
Αλεξανδρα Βουδούρη , Newsroom Αθήνα 984
