Ο Πολιτισμός πλήττεται, όπως και άλλοι κλάδοι, λόγω των μέτρων που λαμβάνονται για την προάσπιση της Δημόσιας Υγείας. Μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων που εργάζονται σε όλους του χώρους και τομείς του Πολιτισμού, οι ιδιοκτήτες των χώρων (θέατρων, κινηματογράφων, συναυλιακών χώρων κ.λπ.) και οι διοργανωτές εκδηλώσεων όμως, αντιμετωπίζουν, ήδη από την Άνοιξη, πρόβλημα επιβίωσης, ειδικά όσοι δεν έλαβαν στήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού για τις παραγωγές τους.
Διάχυτη είναι και η αντίληψη ότι οι χώροι Πολιτισμού έχουν στοχοποιηθεί, διότι το διάστημα που επετράπει η λειτουργία τους, τήρησαν σε απόλυτο βαθμό τα μέτρα προστασία και δεν υπάρχουν στοιχεία ότι έχουν αποτελέσει εστία μετάδοσης του ιού (covid-19).
Μία μερίδα διοργανωτών και ιδιοκτητών χώρων, επέλεξαν να ξεκινήσουν παραστάσεις, προβολές και συναυλίες τον Οκτώβρη, ακόμα και με πληρότητα 30%, θυσιάζοντας το κέρδος, για να προσφέρουν στην κοινωνία το αγαθό του Πολιτισμού και αναμένοντας τα μέτρα στήριξης που είχαν ανακοινωθεί.
Ο Μιχάλης Ζέης, από τον κινηματογράφο Τριανόν και ο Μάνος Καρατζογιάννης από το θέατρο Σταθμός μοιράζονται την εμπειρία των τελευταίων μηνών και τις αγωνίες τους για το διάστημα που ακολουθεί.
Μιχάλης Ζέης
Διευθυντής παραγωγής του κινηματογράφου Τριανόν
«Για τι πράγμα μιλάω όταν μιλάω για τον κλασικό μονό κινηματογράφο της Αθήνας.
H πιο κρυφή γοητεία της Αθήνας είναι οι κινηματογράφοι της. Αυτοί οι μεγάλοι κινηματογράφοι με τη μία μόνο αίθουσα που αποτελούν μοναδικές κοιτίδες πολιτισμού. Οι κλασικοί μονοί (με μία μόνο αίθουσα) κινηματογράφοι της Αθήνας. Εκεί που έχεις δει όλα τα αφιερώματα, τα φεστιβάλ, ρετροσπεκτίβες, ταινίες που δεν μπορείς να δεις αλλού.
Όταν μιλάμε για μονούς κινηματογράφους του κέντρου, μιλάμε για ιστορικούς χώρους που είναι ενεργοί και εκπέμπουν πολιτισμό περισσότερο από 5 δεκαετίες. Το Τριανόν συγκεκριμένα είναι ένας κινηματογράφος ο οποίος λειτουργεί αδιάκοπα από το 1960.
Όταν μιλάμε για τους μονούς κινηματογράφους του κέντρου, μιλάμε για σύγχρονους οικονομικούς οργανισμούς, εξωστρεφής, μέλη πανευρωπαϊκών δικτύων σινεμά (Europa Cinemas, CICAE), με οικονομική δραστηριότητα η οποία έχει αξιοσημείωτη συμβολή στο ΑΕΠ της χώρας αντιστρόφως ανάλογη από το μικρό μέγεθος του κλάδου.
Όταν μιλάμε για τους μονούς κινηματογράφους του κέντρου μιλάμε για τεράστιους ψιλοτάβανους χώρους, εκατοντάδων τετραγωνικών μέτρων με ύψη που ξεπερνούν τα 10 μ.. Οι μονοί κινηματογράφοι του κέντρου του εκτός του ότι είναι οι πρώτοι πληγέντες είναι ουσιαστικά και αυτοί που πλήττονται καθολικά από την πανδημία.
Η μεγαλύτερη πληγή δεν ήταν ο περιορισμός των θέσεων, ούτε η αναστολή της λειτουργίας των, που απλώς επικυρώνει μια προϊούσα κατάσταση. Η μεγαλύτερη πληγή είναι η δυσφήμιση του μέσου για τη μετάδοση του ιού. Δεν μας αρέσει η λογική της μισαλλοδοξίας του «που κολλάει και που δεν κολλάει», αυτό που μας δυσαρεστεί είναι ότι μολονότι δεν υπάρχει κανένα επιβεβαιωμένο ή ιχνηλατημένο κρούσμα που να προέρχεται από κινηματογράφο, στοχοποιήθηκε ως ο πλέον επικίνδυνος χώρος μετάδοσης. Η δυσφήμιση αυτή μας έκανε τεράστια ζημιά. Διαφοροποιούμαστε από τις υπόλοιπες τέχνες και θεάματα διότι το κύριο μας αντικείμενο είναι η προβολή ταινίας, πράγμα που φαινομενικά υποκαθίσταται με οικιακές λύσεις. (Τηλεόραση, ηλεκτρονικές Βιντεόπλατφόρμες, κ.ο.κ). Αυτό λοιπόν είχε σαν αποτέλεσμα να είμαστε ο πρώτος κλάδος που επλήγη ολοκληρωτικά από την πανδημία.
Οι αριθμοί είναι αδίστακτοι. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου ένας κινηματογράφος που το Σάββατο θα δεχόταν 200 θεατές με την πανδημία δέχθηκε μόλις 6.
Ένα άλλο σπουδαίο χαρακτηριστικό των μονών κινηματογράφων του κέντρου, είναι ότι παρόλη την επίδραση που φέρουν στο κινηματογραφικό γίγνεσθαι, πρόκειται για οικογενειάκες επιχειρήσεις, που μεταφέρονται από Πάππου προς Πάππον. Δεν συναντάς αδίστακτους μπιζνεσμεν ούτε μεγάλα και τρανά ιδρύματα αλλά τον Γιώργο, τον Ηλία, τον Σπύρο, τον Ανδρέα, τη Μαρία που παλεύουν ηρωικά να κρατήσουν αυτούς τους χώρους ενεργούς φάρους πολιτσμού. Απλοί αιθουσάρχες. Αυτοί είναι οι κινηματογράφοι και αυτή είναι η ομορφιά τους. Η αγάπη των ανθρώπων για αυτήν την τέχνη. Δεν είναι απλά κάποιες αίθουσες αλλά Κινηματογράφοι με χαρακτήρα, με άποψη. Η αύρα της αίθουσας, η ιστορική κληρονομιά των χώρων και η συλλογική απόλαυση που είναι η πεμπτουσία του κινηματογράφου, καθιστούν την ύπαρξη τους επιβεβλημένη και αναγκαία.
Ήδη κάποιοι ίσως να έχασαν το παιχνίδι. Για να αντέξουν είναι απαραίτητη η άμεση και έμπρακτη κρατική στήριξη.
Είναι βέβαιο ότι ταινίες χωρίς κινηματογράφους δεν υπάρχουν και ούτε θα υπάρξουν. Ακόμη και οι κολοσσοί-πλατφόρμες της αγοράς το γνωρίζουν αυτό και προκειμένου να λούσουν με κινηματογραφική αίγλη τις παραγωγές τους, τις κυκλοφορούν πρώτα στους κινηματογράφους.
Ακούμε συνεχώς κυβερνητικές εξαγγελείες, μέτρα που υποτίθεται ότι θα ισχύσουν αλλά δεν ίσχυσαν ποτέ. Οι πελώριοι αυτοί χώροι καλούνται ακόμη εν αναστολεί να καταβάλλουν δυσβάσταχτα ενοίκια , υπέρογκα δημοτικά τέλη ανάλογα των τετραγωνικών τους, ενώ ακόμη και σε πλήρη δραστηριότητα τα παραχθέντα απορρίματα είναι ελάχιστα. Δυστυχώς αυτή τη στιγμή οι αιθουσάρχες έχουν κληθεί να σηκώσουν αυτό το τεράστιο βάρος της διατήρησης τους εντελώς μόνοι τους σε συνθήκες πρωτόγνωρα ζοφερές. Ήδη κάποιοι ίσως να έχασαν το παιχνίδι. Για να αντέξουν είναι απαραίτητη η άμεση και έμπρακτη κρατική στήριξη. Οι Κινηματογράφοι του κέντρου είναι αναπόσπαστό κομμάτι της πολιστικής κλήρονομιάς της Αθήνας. κομμάτι του πολιτισμού μας».
Μάνος Καρατζογιάννης
Ηθοποιός, σκηνοθέτης, συγγραφέας, καθηγητής υποκριτικής και καλλιτεχνικός διευθυντής του Θεάτρου «Σταθμός»
«Ανοίξαμε στις 14 Οκτώβρη, τέσσερις ημέρες μετά τις ανακοινώσεις του Υπουργείου, με μεγάλη χαρά παρόλη την έντονη ανησυχία ότι το 30% είναι ένα χαμηλό ποσοστό πληρότητας που δεν θα μας επέτρεπε κέρδη. Η αγάπη για το αντικείμενό μας και η διάθεσή μας να προσφέρουμε στο κοινωνικό σύνολο, στο κομμάτι που μας αναλογεί, της τέχνης μας.
Μιλάμε για τον Πολιτισμό, αν και είναι κι άλλοι χώροι που υποφέρουν και δοκιμάζονται, όπως η Εστίαση. Όλοι είναι στη σκέψη μας, στη σκέψη όσων εργάζονται στον χώρο του Πολιτισμού.
Ο ψηφιακός πολιτισμός, που χρησιμοποιούν κάποια θέατρα ή η αποκέντρωση, δηλαδή να κάνουν πρεμιέρα παραστάσεις που ήταν να ανέβουν στην Αθήνα σε Περιφέρειες όπου επιτρέπεται, θα ήταν λύση , εφόσον είχαν όλα τα θέατρα την ίδια στήριξη από τον κρατικό μηχανισμό.
Οι εργαζόμενοι στον Πολιτισμό δεν είμαστε επαίτες, δε ζητιανεύουμε, συνεχίζουμε με το κεφάλι ψηλά και το χαμόγελο πλατύ γιατί άλλωστε ήρθαμε στο χώρο πιστεύοντας στη δύναμη του ανθρώπου, πιστεύοντας σε όσα σημαντικά και υψηλά μπορεί να κάνει. Θέλω να πιστεύω ότι θα δούμε σύντομα ένα σαφή σχεδιασμό από την Πολιτεία για τον χώρο του Πολιτισμού που δοκιμάζεται όσο λίγοι. Ενημερωθήκαμε ότι κλείνουν και οι καλλιτεχνικές σχολές, γεγονός που θέτει θέμα επιβίωσης πολλών οργανισμών και ανθρώπων. Ελπίζω να υπάρξει σχέδιο αντιμετώπισης, πρωτίστως για τη Δημόσια Υγεία.
Μη ξεχνάμε βέβαια και τον θεραπευτικό χαρακτήρα που έχει το θέατρο, από την αρχαιότητα. Μέχρι να ξανανοίξουν τα θέατρα ας ανακαλύψει κι ο καθένας την ατομική του σχέση με τον Πολιτισμό, ένα καλό βιβλίο, μία ταινία, ένα μουσικό κομμάτι, με την ευχή ότι σύντομα θα βρεθούμε ξανά όλοι μαζί και ότι η Πολιτεία θα ακούσει τις φωνές των ανθρώπων του Πολιτισμού».
Νάνσυ Αγγελοπούλου
