Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τα γενέθλιά του, ο Αθήνα 9.84 διοργάνωσε ημερίδα με τίτλο «35 χρόνια Ελεύθερη Ραδιοφωνία».
Στο Αμφιθέατρο της Τεχνόπολης του Δήμου Αθηναίων οι Δημήτρης Γαλαμάτης (Γενικός Γραμματέας επικοινωνίας και ενημέρωσης), Γιώργος Πλειός (Καθηγητής, Πρόεδρος ΕΜΜΕ, ΕΚΠΑ), Μάχη Νικολάρα (Ειδική Γραμματέας ΕΣΗΕΑ), Σάγια Τσαουσίδου (Πρόεδρος Διεθνούς Διοικητικού Συμβουλίου Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων), συζήτησαν για την ενημέρωση και πως αυτή διαμορφώνεται στις μέρες μας.
Ο Γενικός Γραμματέας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης Δημήτρης Γαλαμάτης στην τοποθέτησή του, έκανε εκτενή αναφορά στη σημασία της ποιότητας της ενημέρωσης και για τη λειτουργία της δημοκρατίας.
Αναφερόμενος στην 35η επέτειο από τη γέννηση της ελεύθερης ραδιοφωνίας στη χώρα, τόνισε ότι η ποιότητα της ενημέρωσης, ο ρόλος των ΜΜΕ και η ελευθερία του Τύπου συνιστούν προτεραιότητα για την κυβέρνηση, αλλά και για την ΕΕ τα τελευταία χρόνια, από κοινού με την εμπλοκή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην όλη διαδικασία χωρίς να παραβλέπετε η επίδραση των fake news.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο κ. Γαλαμάτης ανακοίνωσε την υπογραφή μνημονίου συνεργασίας μεταξύ 6 υπουργείων για την ασφάλεια των δημοσιογράφων κατά την επιτέλεση του έργου τους, καθώς και βελτίωση του Μητρώου για τους ιδιοκτήτες ενημερωτικών ιστοσελίδων.
Όπως είπε «η κυβέρνηση για την επίτευξη αυτού του στόχου, με πρωτοβουλία της Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, θεσπίζει μνημόνιο συνεργασίας 6 υπουργείων. Των υπουργείων Εξωτερικών, Δικαιοσύνης, Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Προστασίας του Πολίτη, της Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης καθώς και της Γενικής Γραμματείας Ισότητας. Αυτό είναι το πρώτο βήμα στην κατεύθυνση εφαρμογής συγκεκριμένων δράσεων συμμόρφωσης στην κοινοτικές οδηγίες και συστάσεις, που θα οδηγήσει στη συγκρότηση μιας ομάδας ταχείας δράσης η οποία θα λειτουργεί ως Παρατηρητήριο με τη συμμετοχή και της κοινωνίας των πολιτών, εκπροσώπων των ΑΕΙ, δημοσιογραφικών Ενώσεων όπως και των ανθρώπων του χώρου».
Πρόσθεσε παράλληλα ότι «προωθείται η βελτίωση του μητρώου για τους ιδιοκτήτες ενημερωτικών site».
Και συνέχισε: «Η τριακονταπενταετής λειτουργία της ελεύθερης ραδιοφωνίας στη χώρα πρωτοστατούντων του Αθήνα 984 στην Αθήνα, του FM 100 στη Θεσσαλονίκη και του καναλιού 1 στον Πειραιά, αποτελούν τεκμήρια για την πολυφωνία και τον πλουραλισμό της ενημέρωσης στη χώρα. Το σπάσιμο του μονοπωλίου στην ενημέρωση αποδεικνύεται από το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή λειτουργούν περισσότερα από 600 ΜΜΕ ραδιόφωνα, τηλεοπτικοί σταθμοί, ιστοσελίδες και εφημερίδες.
Το γεγονός ότι η ΕΕ τα τελευταία χρόνια οδηγείται σε αυτές τις πολιτικές, με κορυφαίες τις πρόσφατες προτροπές και συστάσεις της προς τα κράτη- μέλη όπως εκείνη του Σεπτεμβρίου του 2021 για την ασφάλεια των δημοσιογράφων, σημαίνει ότι έχει πολύ δρόμο μπροστά της γενικά στα ζητήματα του Τύπου και σε όσα αφορούν στη θεσμική λειτουργία του.
Εκτός από την έκθεση των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα, λαμβάνουμε ως κυβέρνηση υπόψιν μας τις αναφορές όλων των φορέων, των ΜΚΟ, παρακολουθούμε σχετικές βιβλιογραφίες και την ενδοπανεπιστημιακή κοινητικότητα. Είμαστε σε μια περίοδο έντονης πολιτικής παραγωγής και κινητικότητας σε σχέση με τα συγκεκριμένα ζητήματα, που άπτονται της θεσμικότητας των ΜΜΕ. Υπάρχουν θέματα στα οποία έχουμε κάνει πρόοδο κι άλλα στα οποία βρισκόμαστε στο κατώφλι παρεμβάσεων, τόσο σε επίπεδο ασφάλειας των δημοσιογράφων όσο και διαφάνειας στη λειτουργία του Τύπου. Δεν θα ισχυριστώ ότι η Ελλάδα είναι η Γη της Επαγγελίας στην άσκηση του δημοσιογραφικού επαγγέλματος, αλλά ούτε μπορούμε να καταταγούμε κάτω από τη Μποτσουάνα ή το Τσαντ. Ένα από ζητήματα στη συλλογική σύμβαση που θα υπογράψουμε με την ΕΣΗΕΑ έχει να κάνει με την ασφάλεια των δημοσιογράφων στην άσκηση του επαγγέλματός τους. Η ατζέντα είναι ευρεία και τα ελλείμματα πολιτικής στα θεσμικά ζητήματα του Τύπου, τεράστια».
Από την πλευρά του ο καθηγητής και Διευθυντής του Εργαστηρίου Κοινωνικής Έρευνας στα ΜΜΕ του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιώργος Πλειός επισήμανε μεταξύ άλλων:
«Στην Ελλάδα και στην Τουρκία υπάρχει μεγαλύτερη εξάρτηση των Μέσων επικοινωνίας από τους πολιτικούς»
Τόνισε ότι «σε όλη την Ευρώπη έχουμε πρόβλημα και αυτό επιτάθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η Ευρώπη, με πολιτική απόφαση, έθεσε απαγορεύσεις στη λειτουργία ρωσικών μέσων, αυτό είναι μια κορυφαία πράξη λογοκρισίας» υπογράμμισε.
Σχετικά με την θέση της χώρας μας στην Ελευθερία του Τύπου ο κ. Πλειός ανέφερε ότι «σε ό,τι αφορά στο νομικό και στο θεσμικό πλαίσιο κινούμαστε όπως και η υπόλοιπη Ευρώπη. Το πρόβλημα είναι κατά πόσο εφαρμόζονται οι κανόνες στη χώρα μας. Αυτό είναι ευθύνη των αρμόδιων οργάνων της πολιτείας. Το να λέμε ότι έχουμε νόμους δεν λέει από μόνο του τίποτα. Το θέμα είναι να εφαρμόζονται» είπε χαρακτηριστικά επισημαίνοντας «ότι έχουμε 22 σοβαρές παραβιάσεις του τύπου στην Ελλάδα».
Σύμφωνα με τον κ.. Πλειό ευθύνες έχουν τόσο οι δημόσιες αρχές, κυβέρνηση, όσο και οι ιδιώτες, εργοδότες.
«Εμείς κρούουμε των κώδωνα του κινδύνου. Το πρόβλημα δεν είναι αν υπάρχει παραβίαση της Ελευθερίας του Τύπου, το πρόβλημα είναι ότι υπάρχουν πάρα πολλοί περιορισμοί και πολλές παραβιάσεις και αυτές οι παραβιάσεις εγκυμονούν κινδύνους. Το σημαντικό είναι να αναγνωρίσουμε το πρόβλημα προκειμένου να βρούμε λύσεις».
Σχολιάζοντας τα “Fake News” υπογράμμισε ότι «όχι μόνο δεν περιορίζονται αλλά διαρκώς διογκώνονται. Τα fake news είναι παραποιημένες ειδήσεις. Αν ήταν ψευδείς ειδήσεις θα ήταν εύκολο να τις αντιμετωπίσουμε Το θέμα είναι ότι είναι παραποιημένες. Υπάρχουν πάνω από 13 εκατομμύρια τρόποι παραποίησης των γεγονότων.
Ζούμε σε μια κοινωνία που καταναλώνει μόνο ειδήσεις…Για αυτό χρησιμοποιούν τις ειδήσεις για προπαγάνδα. Στις παραποιημένες ειδήσεις οι δημοσιογράφοι λειτουργούν ως προπαγανδιστές. Δεν είναι εύκολο να αντιμετωπιστούν. Για παράδειγμα όταν έρχονται πρόσφυγες τους παρουσιάζουμε σαν απειλή»
Η Μάχη Νικολάρα, δημοσιογράφος, Ειδική Γραμματέας της ΕΣΗΕΑ υπογράμμισε ότι «στην Ελλάδα, η εξάρτηση των δημόσιων μέσων από την κυβέρνηση είναι πάρα πολύ στενή. Η πολυφωνία είναι θεμελιώδες συστατικό της δημοκρατίας. Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ήταν από τους πρώτους τομείς της οικονομίας που έπληξε η κρίση με αποτέλεσμα, σταδιακά, να βιώνουμε μια κατάσταση με δημοσιογράφους «όμηρους» εργασιακής ανασφάλειας, εξευτελιστικών μισθών, ειδικά στα site, και μιας συνθήκης η οποία δεν τους επιτρέπει να κάνουν τη δουλειά τους. Αυτή τη στιγμή, η συντριπτική πλειονότητα των site δεν δουλεύουν με βάση πρωτογενές ρεπορτάζ, αντιγράφουν ο ένας τον άλλον. Ζητούμενό τους είναι η ταχύτητα και η ποσότητα και όχι η εγκυρότητα και η αξιοπιστία και αυτό είναι κάτι που συμπαρασύρει όλα τα Μέσα. Ο δημοσιογράφος δεν είναι πια ανεξάρτητος» υπογράμμισε.
Επισήμανε ότι «η πολυφωνία που κατακτήσαμε στην περίοδο την οποία γιορτάζουμε σήμερα, δεν είναι δεδομένη. Ο Τύπος συγκεντρώνεται σε πολύ λίγα χέρια, πολύ ισχυρών ανθρώπων και αυτό δεν είναι εγγύηση πολυφωνίας, είναι ακριβώς το αντίθετο».
Ανέφερε ότι η ενίσχυση τουλάχιστον του έντυπου Τύπου ο οποίος και αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη κρίση είναι αναγκαία. «Λόγω και της έλευσης του ίντερνετ, η δημοσιογραφία δεν θα είναι ποτέ πλέον η ίδια αλλά πρέπει να εξελιχθεί με βάση τα μέσα μου έχει στη διάθεσή της. Πρέπει να υπάρξει διαφάνεια ως προς τα κονδύλια που θα υπάρξουν για τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, να διασφαλίζεται ότι θα πάνε στα ασφαλιστικά ταμεία και στους εργαζόμενους και όχι στην τσέπη των εργοδοτών».
Χαρακτήρισε τα fake news μάστιγα που κατασκευάστηκε με πάρα πολύ συνέπεια και με προφανή στόχο και αποτέλεσμα να χειραγωγήσει πολιτικά και κοινωνικά. «Είναι υπερ πλο προς την οργανωμένη κατεύθυνση της πολιτικής και κοινωνικής χειραγώγησης. Δυστυχώς σε αυτό το πολύ ισχυρό πλέγμα, εμπλέκονται και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και με την παραδοσιακή τους μορφή αλλά και με τη νέα του, δηλαδή τα social media»
Τόνισε ότι «η απάντηση στα fake news είναι η δημοσιογραφία της τεκμηρίωσης, της διασταύρωσης των πληροφοριών και των πηγών» και ανακοίνωσε ότι «ως ΕΣΗΕΑ, από φέτος, εντάσσουμε στη διαδικασία εγγραφής νέων μελών, υποχρεωτική διαδικασία παρακολούθησης σεμιναρίου για εμπέδωση της δεοντολογίας. Αν οι ιδιοκτήτες των site θέλουν να είναι ”υπαρκτοί” στο μητρώο, θα πρέπει να είναι υποχρεωμένοι να ακολουθούν τη δεοντολογία».
Τέλος η Προέδρος του Διεθνούς ΔΣ της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων Σάγια Τσαουσίδου, περιέγραψε την έκπληξή τους όταν πληροφορήθηκαν τα στοιχεία που δείχνουν ότι η Ελλάδα έχασε 38 θέσεις, σε σχέση με πέρυσι, σε ό,τι αφορά στην ελευθερία του Τύπου και στην ασφάλεια των δημοσιογράφων και όπως τόνισε «ζητήσαμε να πληροφορηθούμε τη μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε».
Η κ. Τσαουσίδου έκανε γνωστό ότι «η ελευθερία του Τύπου και η ασφάλεια των λειτουργών του συζητούνται έντονα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Προβληματίζει η μη διαλεύκανση της δολοφονίας του δημοσιογράφου Γιώργου Καραϊβάζ έξω από το σπίτι του στην Αθήνα. Επίσης προβληματισμό προκαλούν και συμπεριφορές αστυνομικών οργάνων απέναντι σε δημοσιογράφους κατά την άσκηση του επαγγέλματός τους, ειδικά όταν καλύπτουν διαμαρτυρίες ή πορείες. Σε κάθε περίπτωση, είναι αλήθεια ότι ο δημοσιογράφος δεν αισθάνεται ελεύθερος στην άσκηση του λειτουργήματός του» τόνισε.
Ξεκαθάρισε ότι «δεν τίθεται θέμα σύγκρισης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στο θέμα της ελευθεροτυπίας. Η Ένωση Ευρωπαίων Δημοσιογράφων είχε βήμα στην Τουρκία μέσω ανταποκριτή που όμως αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα με το φόβο της φυλάκισης. Στη χώρα μας, την ίδια ώρα, υπάρχουν μέσα που καθημερινά καθυβρίζουν και συκοφαντούν χωρίς να κλείνουν ή να υφίστανται έστω και κάποια κύρωση»
Εκτίμησε ότι στην ψηφιακή εποχή που ζούμε, θα μας απασχολεί όλο και περισσότερο η ελευθεροτυπία. «Ο έλεγχος των πηγών συγκαταλέγεται στα ζητήματα που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής. Όπως οι ανώνυμες πηγές και τα blogs που δημιουργούνται με μοναδικό κι αποκλειστικό γνώμονα τη συκοφαντία και την εξύβριση. Μένουν πολλά ακόμα να γίνουν σε αυτή την κατεύθυνση, διότι άλλο είναι η πληροφορία, άλλο η ενημέρωση κι άλλο η είδηση»
Σχετικά με τα fake news υπογράμμισε ότι η δεοντολογία κατέληξε να μην αποτελεί πρώτη προτεραιότητα για τον δημοσιογράφο. «Η δημοσιογραφία έχει χάσει το δρόμο της. Χρειάζεται να γίνουν ειδικά σεμινάρια για τη δεοντολογία, ώστε να γίνει αντιληπτό πως η δημοσιογραφία είναι λειτούργημα. Η παραπληροφόρηση δεν αποτελεί φαινόμενο των καιρών, απλά γίνεται ευκολότερη τώρα, μέσω του διαδικτύου»
