Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν επισκέπτεται σήμερα την Τεχεράνη για συνομιλίες με τον Ανώτατο Ηγέτη του Ιράν Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, στο πρώτο ταξίδι του ηγέτη του Κρεμλίνου εκτός της πρώην Σοβιετικής Ένωσης μετά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου.
Στην Τεχεράνη, ο Πούτιν θα έχει επίσης την πρώτη συνάντησή του πρόσωπο με πρόσωπο με έναν ηγέτη χώρας μέλους του ΝΑΤΟ, τον πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν, για να συζητήσουν μια συμφωνία ππου θα επιτρέψει την επανάληψη των εξαγωγών σιτηρών από τα ουκρανικά λιμάνια στη Μαύρη Θάλασσα καθώς και την ειρήνη στη Συρία.
Το ταξίδι του Πούτιν, που πραγματοποιείται λίγες μόνο ημέρες μετά την επίσκεψη του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν στο Ισραήλ και στη Σαουδική Αραβία, στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα στη Δύση για τα σχέδια της Μόσχας να σφυρηλατήσει στενότερους στρατηγικούς δεσμούς με το Ιράν, την Κίνα και την Ινδία απέναντι στις δυτικές κυρώσεις.
“Η επαφή με τον Χαμενεΐ είναι πολύ σημαντική”, δήλωσε ο Γιούρι Ουσάκοφ, σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Πούτιν, στους δημοσιογράφους στη Μόσχα. “Ένας διάλογος εμπιστοσύνης έχει αναπτυχθεί ανάμεσά τους για τα πιο σημαντικά θέματα στη διμερή και διεθνή ατζέντα”.
“Στα περισσότερα θέματα, οι θέσεις μας είναι κοντινές ή ταυτόσημες.”
Ο Πούτιν θα συναντήσει επίσης τον Ιρανό πρόεδρο Εμπραχίμ Ραΐσι που εξελέγη πέρυσι.
Για το Ιράν, που προσπαθεί να τα βγάλει πέρα υπό το βάρος των δυτικών κυρώσεων και είναι στα μαχαίρια με τις Ηνωμένες Πολιτείες για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης και μια σειρά άλλων θεμάτων, η επίσκεψη του Πούτιν πραγματοποιείται την κατάλληλη στιγμή.
Οι θρησκευτικοί ηγέτες του επιθυμούν διακαώς να ενισχύσουν τις στρατηγικές σχέσεις με τη Ρωσία απέναντι σε έναν αναδυόμενο υποστηριζόμενο από τις ΗΠΑ συνασπισμό αραβικών χωρών του Κόλπου και του Ισραήλ που θα μπορούσε να μετατοπίσει την ισορροπία στη Μέση Ανατολή ακόμα πιο μακριά από το Ιράν.
“Σε ό,τι αφορά τους εν εξελίξει γεωπολιτικούς δεσμούς μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, το θρησκευτικό κατεστημένο προσπαθεί να εξασφαλίσει την υποστήριξη της Μόσχας στην αντιπαράθεση της Τεχεράνης με την Ουάσινγκτον και τους περιφερειακούς συμμάχους της”, δήλωσε υψηλόβαθμος Ιρανός αξιωματούχος, που ζήτησε να μην κατονομαστεί.
Ενθαρρυμένο από τις υψηλές τιμές του πετρελαίου αφότου ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία, το Ιράν ευελπιστεί πως με την υποστήριξη της Ρωσίας θα μπορούσε να πιέσει την Ουάσινγκτον προκειμένου να κάνει παραχωρήσεις για την αναβίωση της πυρηνικής συμφωνίας του 2015.
“Χρειαζόμαστε έναν ισχυρό σύμμαχο και η Μόσχα είναι μια υπερδύναμη”, δήλωσε υψηλόβαθμος Ιρανός αξιωματούχος που ζήτησε ανωνυμία.
Ωστόσο η αυξημένη ‘κλίση’ της Ρωσίας προς το Πεκίνο τους τελευταίους μήνες έχει μειώσει σημαντικά τις εξαγωγές ιρανικού αργού στην Κίνα, μια σημαντική πηγή εισοδήματος για την Τεχεράνη αφότου ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ επανέφερε τις κυρώσεις το 2018.
Τον Μάιο, το Reuters μετέδωσε πως οι ιρανικές εξαγωγές αργού στην Κίνα έπεσαν απότομα καθώς το Πεκίνο προτίμησε τα βαρέλια ρωσικού αργού που είχαν σημαντική έκπτωση, αφήνοντας σχεδόν 40 εκατ. βαρέλια ιρανικού πετρελαίου αποθηκευμένα σε δεξαμενόπλοια στην Ασία και σε αναζήτηση αγοραστών.
Πριν από την άφιξη του Πούτιν, η Εθνική Ιρανική Εταιρία Πετρελαίου (NIOC) και η ρωσική εταιρία παραγωγής αερίου Gazprom υπέγραψαν μνημόνιο κατανόησης ύψους περίπου 40 δισεκ. δολαρίων, σύμφωνα με την ειδησεογραφική υπηρεσία του υπουργείου Πετρελαίου του Ιράν, SHANA.
Η συμφωνία υπογράφηκε στη διάρκεια τελετής που μεταδόθηκε διαδικτυακά από τους διευθύνοντες συμβούλους των δύο εταιριών.
Η Gazprom θα βοηθήσει την NIOC να αναπτύξει τα πεδία αερίου Κις και Βόρειο Παρς και επίσης έξι πετρελαιοπηγές, σύμφωνα με τη SHANA. Η Gazprom θα εμπλακεί επίσης στην ολοκλήρωση προγραμμάτων υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και στην κατασκευή αγωγών εξαγωγών αερίου.
Το Ιράν διαθέτει τα δεύτερα μεγαλύτερα αποθέματα αερίου μετά τη Ρωσία, όμως οι κυρώσεις των ΗΠΑ έχουν παρεμποδίσει την πρόσβαση στην τεχνολογία και έχουν επιβραδύνει την ανάπτυξη εξαγωγών αερίου.
Συρία, Ουκρανία
Σε ψηλή θέση στην ατζέντα των σημερινών τριμερών συνομιλιών που θα περιλαμβάνουν επίσης την Τουρκία θα είναι οι προσπάθειες να μειωθεί η βία στη Συρία, όπου ο Ερντογάν απειλεί να εξαπολύσει περισσότερες στρατιωτικές επιχειρήσεις προκειμένου να διευρύνει τις βάθος 30 χλμ. “ζώνες ασφαλείας” κατά μήκος των συνόρων. Η Μόσχα και η Τεχεράνη εναντιώνονται αμφότερες σε οποιεσδήποτε τέτοιες ενέργειες από την Τουρκία.
“Η διατήρηση της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας είναι πολύ σημαντική, και οποιαδήποτε στρατιωτική επίθεση στη βόρεια Συρία θα βλάψει αναμφίβολα την Τουρκία, τη Συρία και ολόκληρη την περιοχή και θα ωφελήσει τους τρομοκράτες”, είπε ο Χαμενεΐ στον Ερντογάν.
Οποιαδήποτε τουρκική επιχείρηση στη Συρία θα περιελάμβανε επίσης επίθεση στην κουρδική πολιτοφυλακή YPG, σημαντικό τμήμα των υποστηριζόμενων από τις ΗΠΑ Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) που ελέγχουν μεγάλα τμήματα της βόρειας Συρίας και θεωρούνται από την Ουάσινγκτον σημαντικός σύμμαχος εναντίον της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος.
Ο υψηλόβαθμος Τούρκος αξιωματούχος είπε πως η σχεδιαζόμενη επιχείρηση της Τουρκίας θα συζητηθεί, όπως και πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες η Ρωσία και οι Κούρδοι διεξάγουν κοινές επιχειρήσεις σε ορισμένες περιοχές της Συρίας.
Η Ρωσία και το Ιράν είναι οι ισχυρότεροι υποστηρικτές του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ, ενώ η Τουρκία υποστηρίζει τους εξεγερθέντες εναντίον του Άσαντ.
Ο Πούτιν, που φέτος κλείνει τα 70, έχει πραγματοποιήσει ελάχιστα ταξίδια στο εξωτερικό τα τελευταία χρόνια λόγω της πανδημίας Covid και στη συνέχεια της ουκρανικής κρίσης. Το τελευταίο του ταξίδι πέρα από χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης ήταν στην Κίνα τον Φεβρουάριο.
Οι διμερείς συνομιλίες του με τον Ερντογάν θα επικεντρωθούν σε ένα σχέδιο για επανεκκίνηση των εξαγωγών ουκρανικών σιτηρών.
Η Ρωσία, η Ουκρανία, η Τουρκία και τα Ηνωμένα Έθνη αναμένεται να υπογράψουν μια συμφωνία αργότερα αυτή την εβδομάδα με σκοπό την επανέναρξη της μεταφοράς με πλοία σιτηρών από την Ουκρανία διά μέσου της Μαύρης Θάλασσας.
Εν τω μεταξύ, κάνοντας λόγο για «αντιδυτική συμμαχία τριών αυταρχικών ηγετών» η γαλλική εφημερίδα Le Figaro αναφέρεται στη σημερινή συνάντηση κορυφής Ιράν, Ρωσίας, Τουρκίας στην Τεχεράνη, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «ο μόνος που λείπει για να ολοκληρωθεί η ομάδα είναι ο Κινέζος πρόεδρος».
Κατά την εφημερίδα αυτή η συνάντηση, που πραγματοποιείται παρά τις σημαντικές διάφορες μεταξύ των τριών κρατών, αποτελεί «ένα ακόμη βήμα στην ενίσχυση ενός αντιδυτικού πόλου, που ξεκίνησε πριν από αρκετά χρόνια αλλά αποκρυσταλλώθηκε με τον πόλεμο στην Ουκρανία».
Η γαλλική εφημερίδα σημειώνει ότι ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν μεταβαίνει στην Τεχεράνη για να πάρει το πράσινο φως ώστε να ξεκινήσει την “ειδική επιχείρησή” κατά των φιλοκουρδικών ομάδων μαχητών στη βόρεια Συρία και ότι ελπίζει σε ευήκοον ους του Πούτιν. Αναφέρει επίσης πως η Άγκυρα επιθυμεί να έχει ρόλο διαμεσολαβητή στην ουκρανική σύγκρουση και ειδικότερα σε ό,τι αφορά τον έλεγχο της μεταφοράς 20 εκατομμυρίων τόνων ουκρανικών σιτηρών, που θα βοηθούσαν στην αποτροπή μιας παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης. Η συμφωνία που επιτεύχθηκε στον ΟΗΕ με την έγκριση της Μόσχας και του Κιέβου θα αποτελέσει αντικείμενο διμερών συζητήσεων μεταξύ Ερντογάν και Πούτιν, αναφέρει η εφημερίδα, σημειώνοντας ότι θα μπορούσε να ακολουθήσει νέα συνάντηση την Τετάρτη ή την Πέμπτη στην Κωνσταντινούπολη.
Όσο για τους Ιρανούς, επισημαίνεται ότι ο Εμπραχίμ Ραΐσι εδώ και καιρό επιθυμεί να αγοράσει μαχητικά αεροσκάφη και συστοιχίες αντιαεροπορικών πυραύλων από τη Ρωσία και ότι στην περίπτωση της Συρίας, υποστηρίζουν, όπως και οι Ρώσοι, τον Άσαντ. «Σήμερα, μάλλον θέλουν να εκμεταλλευτούν τον “αντιπερισπασμό” που προκάλεσε στη Ρωσία ο πόλεμος στην Ουκρανία για να εδραιώσουν την επιρροή τους στην περιοχή μέσω των σιιτικών πολιτοφυλακών» σημειώνει η εφημερίδα, τονίζοντας ακόμη ότι το Ιράν και η Ρωσία θα συζητήσουν για το πετρέλαιο και τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν να παρακάμψουν τις δυτικές οικονομικές κυρώσεις που αντιμετωπίζουν και οι δύο. Αναφέρεται επίσης πως σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών, η Ρωσία θα μπορούσε να αποκτήσει αρκετές εκατοντάδες μη επανδρωμένα αεροσκάφη μάχης από το Ιράν, τα οποία της λείπουν στον πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας.
Ως προς τους Ρώσους, σημειώνεται ότι η επίσκεψη στο Ιράν θα είναι το δεύτερο ταξίδι του Πούτιν στο εξωτερικό από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία και ότι είναι ένα ταξίδι γεμάτo πολιτικά μηνύματα. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, «η σύνοδος κορυφής της Τεχεράνης δείχνει στη Δύση ότι, παρά τις κυρώσεις, ο Πούτιν είναι ακόμη σε θέση να οικοδομεί συμμαχίες και να συμμετέχει σε διεθνείς συναντήσεις. Υπενθυμίζει επίσης στους Αμερικανούς και Ευρωπαίους συμμάχους της Ουκρανίας ότι μεγάλο μέρος του κόσμου υποστηρίζει τον αγώνα του Κρεμλίνου κατά της Ουκρανίας, τουλάχιστον σιωπηρά. Αποδεικνύει για άλλη μια φορά ότι, μετά τη δημιουργία της ομάδας της Αστάνα το 2017, η Ρωσία, το Ιράν και η Τουρκία είναι αυτές που κινούν τα νήματα στη Συρία και όχι πλέον η Δύση, η οποία συμμετέχει μόνο στο περιθώριο. Τέλος, δείχνει σε όλους εκείνους που θεωρούν ότι η Ρωσία είναι ευρωπαϊκή και ότι η κλίση της είναι, μακροπρόθεσμα, να πλησιάσει το δυτικό στρατόπεδο, ότι αυτό απέχει πολύ από το να ισχύει».
Η δημιουργία ενός αντιδυτικού μετώπου είναι, κατά τη γαλλική εφημερίδα, το βασικό ζητούμενο της Τεχεράνης, σημειώνοντας ότι ο αγώνας κατά της Δύσης είναι δεδομένος στη Μόσχα και την Τεχεράνη, αλλά πιο υποτονικός στην Άγκυρα, η οποία επισήμως παραμένει σταθερός σύμμαχος του ΝΑΤΟ.
Ακόμη και αν δεν καταλήξει σε συγκεκριμένες αποφάσεις, η συνάντηση αυτή έχει ήδη επιτύχει αρκετούς από τους στόχους της, τονίζει η εφημερίδα, υπογραμμίζοντας πως απέδειξε ότι, παρά τις διαφορές που δημιούργησε ο πόλεμος στην Ουκρανία και παρά τη διγλωσσία της Άγκυρας επί του θέματος, εξακολουθεί να υπάρχει ένα ενιαίο αντιδυτικό μέτωπο Ρωσίας, Ιράν και Τουρκίας.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
