«Εγώ είμαι ο Διάδοχος. Η ανθρωπότητα υπήρχε, τώρα υπάρχω εγώ. Ο επίλογος ενσαρκώνεται σ’ εμένα. Ολοκληρώνω τις γενεές. Ήμουν ο σκοπός, ο προορισμός, το έσχατο όριο» (σ. 94).
Λίγο πριν κλείσει τα 40 του χρόνια, σε μια συμβολική χειρονομία ύστατου απολογισμού και αποχαιρετισμού, ένας άνδρας αποφασίζει να αυτοκτονήσει πέφτοντας σε μία λίμνη. Την τελευταία στιγμή μετανιώνει και γυρίζει πίσω, πλην όμως ανακαλύπτει ότι ακριβώς εκείνο το μικρό χρονικό διάστημα όλη η ανθρωπότητα έχει εξαφανιστεί, έχει εξαερωθεί (dissipatio humani generis στα λατινικά). Οι μηχανές συνεχίζουν να κινούνται αδιάκοπα, η φύση να ακολουθεί τον δικό της ρυθμό, οι άνθρωποι ωστόσο, αυτή η «ράτσα δίποδων», απουσιάζουν όλοι. Έτσι ο αφηγητής, ο οποίος ζούσε πάντα μέσα στον φόβο και τη μοναξιά, ψάχνει για το πού έχουν εξαφανιστεί οι πάντες, θυμάται τον μοναδικό φίλο και γιατρό του και αναγκάζεται να υπάρξει μόνο με το εγώ του. Εκεί που πάντα αποζητούσε τη μοναχικότητα, τώρα είναι υποχρεωμένος να την υποστεί, περιφέρεται μόνος στην άδεια πόλη και στα περίχωρα, χωρίς να ξέρει αν θα πρέπει να αισθάνεται εκλεκτός ή αποκλεισμένος.
Ο Ιταλός συγγραφέας Γκουίντο Μορσέλι έγραψε αυτό το μυθιστόρημα λίγο πριν αυτοκτονήσει το 1973 και αφού είχε λάβει μια ακόμη απορριπτική επιστολή έκδοσης. Όσο ζούσε είδε μόνο δύο δοκίμια του να βρίσκουν το φως της δημοσιότητας, ενώ έγραφε ασταμάτητα. Όλα του τα βιβλία άρχισαν να εκδίδονται αμέσως μετά την αυτοκτονία του και τότε αναγνωρίστηκε και η αξία του. Εδώ, σ’ αυτό το υπαρξιακό, φιλοσοφικό, συμβολικό μυθιστόρημα –μια απεικόνιση ίσως του εσωτερικού τοπίου του συγγραφέα, μια μυστηριώδης εσχατολογική ιστορία και μια ανελέητη σάτιρα μαζί- παρακολουθούμε τη διακοπή της Ιστορίας της Ανθρωπότητας που δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα σύντομο ιντερμέδιο στη λειτουργία του σύμπαντος.
«Όχι, δεν είμαι με τρόπο κωμικό ο Αλσέστ ο Μισάνθρωπος, είμαι, ανά διαστήματα, ανθρωποφοβικός, φοβάμαι τον άνθρωπο, όπως και τα ποντίκια και τα κουνούπια, για τη βλάβη και την ενόχληση που προκαλεί αδιάκοπα. Δεν είναι ο μοναδικός, αλλά ένας από τους σοβαρούς λόγους για τους οποίους τείνω να είμαι μοναχικός· μια μοναξιά (στα ταπεινά όρια του δυνατού) γνήσια, δηλαδή διαρκής και σε ευρεία ακτίνα. Τώρα που «αυτοί» γίνονται επιθυμητοί, ή τουλάχιστον τους αναζητώ, αρχίζω ίσως να υπολογίζω τη σημασία τους» (σ. 47).
Το «Dissipatio H.G.» του Γκουίντο Μορσέλι κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Loggia σε μετάφραση και επίμετρο της Μαρίας Φραγκούλη.
Κώστας Μοστράτος
