«Μα μήπως ο κάθε άνθρωπος, μες στην απλή του ανθρωπινότητα, δεν ήταν για τους άλλους τίποτα παραπάνω από ανεπαίσθητο θρόισμα, φωνή ή παφλασμός στο σκοτάδι;» (σ. 216).
Η ιστορία ενός νεαρού Εβραίου, του Άνταμ Ρόζεντσβαϊγκ, που μετά τον θάνατο του πατέρα του φεύγει από τη Βαυαρία για να πάει να πολεμήσει στον Αμερικανικό Εμφύλιο Πόλεμο για την κατάργηση της δουλείας. Να εργαστεί και να συμβάλει, όπως λέει ο ίδιος, για την ημέρα που ο κόσμος θα γνωρίσει δικαιοσύνη, για να γίνουν οι άνθρωποι στ’ αλήθεια άνθρωποι. Το εκ γενετής σακατεμένο του πόδι θα του προκαλέσει πολλά εμπόδια και από τύχη ο Άνταμ θα φτάσει στη Νέα Υόρκη, όπου θα γνωρίσει από την πρώτη στιγμή τη θηριωδία και την αχρειότητα της ανθρώπινης φύσης. Στην πορεία θα συναντήσει και θα συμπορευτεί με πολλούς άλλους -μεταξύ άλλων έναν συμπατριώτη του, έναν Νότιο γυρολόγο και τον μαύρο βοηθό του-, ώσπου τελικά να μάθει ό,τι χρειάζεται να ξέρει κανείς για να ’ναι άνθρωπος, ό,τι δηλαδή σημαίνει και στα εβραϊκά το όνομά του.
Με κεντρικό ήρωα έναν αθώο και απόλυτα αγνό νεαρό, ο πολυβραβευμένος Αμερικανός συγγραφέας, τιμημένος δύο φορές με Πούλιτζερ ποίησης, καθώς και με Πούλιτζερ μυθιστορήματος το 1947 για το αριστουργηματικό «Όλοι οι άνθρωποι του βασιλιά», παρουσιάζει στην ολότητά του έναν κυριολεκτικό και συμβολικό αγριότοπο, όπου ο πρωταγωνιστής παλεύει για ν’ ανακαλύψει αν υπάρχει κάποια αλήθεια στον κόσμο. Με μια εξαιρετική ποιητική πρόζα επιχειρεί να ταξιδέψει σ’ αυτό το βιβλίο, που πρωτοεκδόθηκε το 1961, στην καρδιά του σκότους για να συναντήσει την τρομακτική πραγματικότητα της ανθρώπινης κατάστασης, αλλά και όλο το ανυπέρβλητο μεγαλείο της.
«Σκέφτηκε τη νύχτα που ζύγωνε. Σκέφτηκε τη μοναξιά εκείνης της βραδιάς, της πρώτης νύχτας κάτω απ’ το χώμα. Τούτη, σκέφτηκε, πρέπει να ’ναι η στιγμή που οι νεκροί νιώθουν για πρώτη φορά στ’ αλήθεια μόνοι. Τούτη πρέπει να ’ναι η στιγμή που οι νεκροί, ολομόναχοι, νιώθουν τα πρώτα σημάδια του ατέρμονου επιτιμίου της αποσύνθεσης. Τούτη πρέπει να ’ναι η στιγμή που οι νεκροί συνειδητοποιούν την αλήθεια: Αυτό ήτανε, έτσι είναι τώρα τα πράματα και ποτέ δεν θ’ αλλάξουν» (σ. 12).
Το μυθιστόρημα του Ρόμπερτ Πεν Γουόρεν «Αγριότοπος – Μια ιστορία του Εμφυλίου Πολέμου» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις σε μετάφραση Άννας Μαραγκάκη.
Κώστας Μοστράτος
