«Πολύ αίμα. Πολλή συνουσία. Πολλές παρανοήσεις και μπερδέματα. Όμως η ζωή είναι όλα αυτά τα πράγματα, έτσι; Και ο Διόνυσος, περισσότερο από τους άλλους θεούς, εκπροσωπεί ακριβώς αυτό: τη ζωή όπως είναι. Ούτε ωραίο περιτύλιγμα ούτε επιχρυσωμένες αλήθειες, μονάχα ζέουσα, βρωμερή ζωή, όπως μας δόθηκε για να τη ζήσουμε».
Στη Θήβα επικρατεί μεγάλη αναστάτωση, καθώς πολλές γυναίκες φαίνεται να πλήττονται από μια καλπάζουσα «θηλυκή» αρρώστια. Εγκαταλείπουν τα σπίτια και τους δικούς τους, καταφεύγουν στο όρος Κιθαιρώνας και μετατρέπονται σε οργισμένες μαινάδες. Το φίλτρο της Αγαύης επιδρά καθοριστικά στην τρομακτική μεταμόρφωση. Ο Βασιλιάς Πενθέας, απελπισμένος, στέλνει ως κατάσκοπο τον φυλακισμένο για μια ζωή ξάδελφό του Διόνυσο. Στη γνωστή ιστορία εμπλέκονται και άλλα πρόσωπα, ο μέντορας και εραστής του Πενθέα Αντίβουλος, ο φτωχός στρατιώτης Μένιππος και η σύζυγός του Ιόλη, ο καταχραστής τελεστής Ερμόλαος και η γυναίκα του Πότνια. Όλοι αντιμέτωποι με μια νέα κατάσταση, την ανατροπή και κατάρριψη του επιβεβλημένου από τον Κάδμο κόσμου του Δωδεκάθεου, της αντρικής κυριαρχίας και εξουσίας, και την επιστροφή σε έναν παλιότερο, ξεχασμένο σύμπαν, όπου ο καθένας έχει ίσα δικαιώματα και μπορεί να λατρεύει όποιον και ό,τι θέλει.
Ο Νίκος Μάντης ξαναδιαβάζει τις «Βάκχες» του Ευριπίδη, δίνοντας γνήσια μυθιστορηματική πνοή. Στον επαναπροσδιορισμό του μύθου -με σαφείς υπαινιγμούς στη σύγχρονη πραγματικότητα- δημιουργεί αναπάντεχα ολοκληρωμένους, ζωντανούς χαρακτήρες. Η πατριαρχική δομή ετοιμάζεται να συντριβεί, οι γυναίκες παλεύουν για μια νέα κατάσταση πραγμάτων, με την επαναφορά στη Μητέρα Γη. Ο Διόνυσος όμως θυμίζει «τον κόσμο στην αληθινή του μορφή: αυτή του χάους». Όλα είναι ανθρώπινες κατασκευές και φιλοδοξίες που ανακυκλώνονται, αινίγματα που απαιτούν καινούριες λύσεις. Η ωμή βία και ο απελευθερωμένος ακραίος ερωτισμός κυριαρχούν δεξιοτεχνικά στο σκοτεινό ταξίδι του βιβλίου, αποδεικνύοντας για μια ακόμη φορά τη μαεστρία του συγγραφέα, από τους καλύτερους της γενιάς του.
«Είναι ο παλιός κόσμος, λέει η Ερμιόνη. Η χαμένη, ηλύσια ζωή τόσων και τόσων ανάμεσά μας. Ο κόσμος όταν οι άνδρες ζούσαν ακόμα σαν ίσοι με εμάς, σα γιοι και εραστές μας, σαν αδελφοί και πατεράδες μας. Όταν ήταν εξημερωμένοι και ειρηνικοί, δίχως να ονειρεύονται να κυριαρχήσουν πάνω μας, να μας υποδουλώσουν. Το ίδιο όπως έκαναν και με τη Μητέρα Γη: παίρνοντας ό,τι είχε να προσφέρει, απευθείας από τα δέντρα και τα φυτά της, από το πλούσιο μαστάρι της, δίχως να την οργώνουν και να την πληγώνουν, δίχως να την αναγκάζουν να γεννάει καρπούς σε τεχνητές ποσότητες, δίχως να την τεμαχίζουν και να την πουλάνε στον πλουσιότερο αγοραστή, δίχως να χτίζουν πόλεις από βράχο και πέτρα, σκληρούς καρκίνους πάνω στο μαλακό της κορμί. Αυτή ήταν η ζωή των Μινύων, αυτή ήταν η ζωή προτού να έρθουν οι καινούργιοι άνδρες από το βορρά. Πριν απ’ τους Έλληνες».
Ο «Κιθαιρώνας» του Νίκου Μάντη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη.
Κώστας Μοστράτος
