«Και έτσι αφηγήθηκα το πρώτο μέρος μιας ζωής γεμάτης απρόοπτα και περιπέτειες, μιας ζωής πολυτάραχης χάρη στη Θεία Πρόνοια και με μια ποικιλία που σπάνια θα τη βρει κανείς στον κόσμο, η οποία ξεκίνησε ανόητα αλλά έκλεισε πολύ πιο ευτυχισμένα απ’ ό,τι θα μου επέτρεπε ποτέ έστω και να ελπίζω οποιοδήποτε μέρος της» (σ. 379).
Ένα από τα πιο επιδραστικά μυθιστορήματα όλων των εποχών. Η ιστορία του Ροβινσόνα Κρούσου, ο οποίος εναντιώθηκε στη θέληση του πατέρα του να προσαρμοστεί στην αρμόζουσα «μέση κατάσταση» και αρνήθηκε να συμβιβαστεί ακολουθώντας ένα τυπικό επάγγελμα που θα τον κρατούσε στη μικρή πόλη, όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε. Τουναντίον, ο Ροβινσόνας είχε άλλα σχέδια: να γυρίσει και να γνωρίσει όλο τον κόσμο, να διευρύνει τους ορίζοντές του, να βγάλει αρκετά χρήματα. Το δοκιμαστικό του ταξίδι θα έπρεπε να τον προϊδεάσει, όμως τίποτα δε στάθηκε δυνατό να του αλλάξει γνώμη. Η μοίρα τον οδήγησε στο μοιραίο ναυάγιο που τον εγκλώβισε στο «Νησί της Απόγνωσης» -όπως το αποκάλεσε αρχικά- για είκοσι οχτώ χρόνια, δύο μήνες και δεκαεννέα μέρες. Στο ενδιάμεσο, θα προσπαθήσει να κρατηθεί στη ζωή με κάθε τρόπο, θα γνωρίσει σεισμικές δονήσεις και κάθε λογής κινδύνους, θα συναντήσει επικίνδυνους κανίβαλους και στασιαστές και φυσικά τον πιστό υπηρέτη του, τον Παρασκευά.
Η αρχετυπική περιπέτεια επιβίωσης εκδόθηκε το 1719 και συνάντησε από την πρώτη στιγμή πρωτοφανή επιτυχία, παρακινώντας τον συγγραφέα να γράψει άλλα δύο βιβλία με τον ίδιο ήρωα. Πέρα από τη γνήσια αγωνία για την τύχη του πολυθρύλητου ήρωα, στην αφήγηση έχουν ενσωματωθεί όλοι οι αναλυτικοί στοχασμοί για τη Θεία Πρόνοια, τις διαφορές στις θρησκείες και τους πολιτισμούς, καθώς διαφαίνεται και όλη η βρετανική αποικιοκρατία. Ελάχιστα βιβλία γνώρισαν τόσες διασκευές και απομιμήσεις και καταγράφηκαν στη συλλογική μνήμη όσο αυτή η ιστορία, ενώ συνεχίζει να εμπνέει σύγχρονους δημιουργούς. Τώρα μας δίνεται η ευκαιρία να θυμηθούμε την πρωτότυπη μορφή σε μια αναγκαία νέα πλήρη έκδοση και μετάφραση.
«Οι σκέψεις αυτές με έκαναν να αντιλαμβάνομαι πολύ έντονα την καλοσύνη της Θείας Πρόνοιας απέναντί μου και να νιώθω μεγάλη ευγνωμοσύνη για την τωρινή μου κατάσταση, με όλες τις κακουχίες και τις κακοτυχίες της. Και αυτό το σημείο δεν μπορώ επίσης παρά να συστήσω να το αναλογιστούν όσοι έχουν την τάση, μες στη δυστυχία τους, να λένε: “Υπάρχουν δεινά σαν τα δικά μου;” Ας σκεφτούν πόσο χειρότερη είναι η κατάσταση κάποιων άλλων ανθρώπων και πόσο χειρότερη θα μπορούσε να είναι και η δική τους κατάσταση αν η Θεία Πρόνοια το θεωρούσε σκόπιμο» (σ. 171).
Ο «Ροβινσόνας Κρούσος» του Ντάνιελ Ντεφόε κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε μετάφραση Γιώργου Μπαρουξή.
Κώστας Μοστράτος
